Hababam Sınıfı, Rıfat Ilgaz'ın 1957 yılında Dolmuş Dergisinde tefrika ettiği gençlik romanıdır. 78 sayı tefrika edildikten sonra 1959 yılında kitap olarak yayımlandı.
Rıfat Ilgaz'ın Hababam Sınıfı serisinin beşinci kitabıdır.
Sahne uyarlamaları
Hababam Sınıfı (1966)
İlk oyundan bir sahne
Rıfat Ilgaz, 1966 yılında Hababam Sınıfı romanını piyese dönüştürdü. Oyun, 25 gün provadan sonra Ulvi Uraz tarafından Beyoğlu'ndaki Küçük Sahne’de genç oyuncularla sahneye konuldu; büyük ilgi ile karşılandı ve üç ay kapalı gişe oynadı.[1]
İlk oyunun başarısı üzerine Rıfat Ilgaz, Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı adlı oyunu yazdı. Müjdat Gezen ve Oğuz Aral'ın kurduğu tiyatro topluluğu tarafından 1969'da sahnelendi. Bu oyunda Müjdat Gezen'in canlandırması için coğrafya hocası Vakvak Rıza karakteri yaratıldı.[6] Gezen, bu rolüyle büyük beğeni topladı.[3][7] İnek Şaban rolünü yine bir kadın oyuncuya verildi ve Tolga Tiğin tarafından canlandırıldı. Hafize Ana'yı Toto Karaca, Kel Mahmut'u Hüseyin Saha, Badi Ekrem'i Ersun Kazançel canlandırdı.[7]
Hababam Sınıfı Baskında (1972)
Rıfat Ilgaz, Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı oyununun başarısı üzerine 1972'de yayımlanan Hababam Sınıf Baskında eserini de oyunlaştırdı. Oyun, aynı yıl yine Ulvi Uraz Tiyatro Topluğu tarafından sahneye kondu.
Hababam Sınıfı Uyanıyor (1972)
Rıfat Ilgaz'ın yazdığı serinin son oyunu Hababam Sınıfı Uyanıyor adını taşır. Serinin üçüncü oyunu olan Hababam Sınıfı Baskında ile aynı yıl yazılıp sahnelenmiştir.
Hababam Sınıfı müzikali
Roman, Yavuz Turgul tarafından tarafından müzikal olarak oyunlaştırıldı.[8] Kitap ve filmlerden farklı olarak müzikalde Hababam Sınıfı karma bir sınıf halini almıştır; Mahmut Hoca karakteri yoktur, kitapta olmayan jimnastik öğretmeni okul müdürüdür; eleştiri yerine eğlence faktörü ne çıkarılmıştır.[9]
Hababam Sınıfı'nın sahne uyarlamaları Türkiye'de bir çok tiyatro grubu tarafından oynanmasının yanı sıra Tokyo Üniversitesi öğrencileri tarafından Tokyo’da da sahnelenmiş;[9] Avusturya'da sahneye konmuş ve Çin'de yapılan yarışmada birincilik ödülü almıştır.[10]
Atıf Yılmaz ve Orhan Günşiray'ın sahibi olduğu Yerli film 1966 yılında eserin çekim hakkını satın aldı ancak film çekmeleri mümkün olmadı. ‘Türk eğitim yönteminin taşlamasını yaparak kötü göstermesi’ nedeniyle filmin senaryosu sansür kurulu tarafından onaylanmadı.[1]
1974'te sansür engeli aşılarak Hababam Sınıfı Ertem Eğilmez yönetmenliğindeki Arzu Film tarafından sinema filmi olarak çekildi. Gördüğü ilgi üzerine her yıl yeni bir film çekilerek seri haline geldi. Serinin son filmi 1981'deki Hababam Sınıfı Güle Güle idi. Altı filmlik ilk seriden yirmi üç yıl sonra Kartal Tibet yönetmenliğine Hababam Sınıfı Merhaba (2004) filminin çekilmesi ile modern film serisi çekilmiştir.
Ertem Eğilmez'in yönettiği filmde Güdük Necmi, İnek Şaban ve Damat Ferit karakterleri ön plana çıkarıldı. Dergide, kitaplarda ve oyunlarda gözlüklü, çalışkan ve saf bir öğrenci olarak betimlenen İnek Şaban karakteri bu filmden itibaren sinemada tembel, haylaz ve saf bir tip olarak canlandırıldı.[9]Melih Kibar bestesi müziği ile güçlenen filmin görülmedik bir gişe başarısı gösterdi.
Serinin ikinci filminde, mezun olduklarına dair yalan söyleyip sonra yeniden liseye dönen öğrencilerin maceralarını işler. Serinin en çok hasılat yapan filmi olmuş ve Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Müzik Ödülü'ne değer görülmüştür.
Umur Bugay'ın sinemaya uyarladığı, Ertem Eğilmez'in yönettiği film, Hababam Sınıfına Ahmet adında çalışkan bir öğrenci gelişi ile yaşanan olayları konu edinir.
Sadık Şendil'in sinemaya uyarladığı, Ertem Eğilmez'in yönettiği film, okula dört kız öğrencinin kabul edilmesi ile Hababam Sınıfı'nda yaşananlar konu edinir.
Sadık Şendil tarafından sinemaya uyarlanan, Kartal Tibet'in yönettiği filmde sınıfa doğulu bir aşiret reisinin oğlu olan Bilo gelip kendini ağa ilan edişiyle başlayan olaylar konu edilir.
Yavuz Turgul'un sinemaya uyarladığı, Ertem Eğilmez'in yönettiği film, doğu aksanı ile konuşan edebiyat hocası Mehmet Bülbül'ün öğretmen olarak göreve başlaması ile Hababam Sınıfı'nda yaşanan olayları konu edinir.
Hababam Sınıfı'nın okulu olan Özel Çamlıca Lisesi'nde eğitim yıllar sonra okulun eski sahibinin oğlu yönetiminde devam ederken okulun satılması tehlikesinin belirmesi, okulun mezunlardan olan Hababam Sınıfı öğrencilerinin yardıma gelmesi, Güdük Necmi'nin öğretmen olarak okula dönmesi ekseninde gelişen olaylar işlenir.
