Gürcistan Ermenileri (Ermenice:Վիրահայեր, Virahayer), Gürcistan'da yaşayan Ermenilerdir. Ermeni cemaati çoğunlukla başkent Tiflis, Abhazya Özerk Cumhuriyeti ve Samtshe-Cavaheti bölgelerinde yoğunlaşıyor. Resmi Gürcü istatistikleri, Samtshe-Cavaheti'deki Ermenilerin nüfusun yaklaşık %54'ünü oluşturduğunu belirtiyor.[1] Abhazya'daki Ermeniler, Gürcü ve Abhaz çoğunluğun ardından bölgedeki üçüncü büyük etnik gruptur.[2]
Tarihi
Gürcistan'daki Ermenilerin varlığı, Orta Çağ Ermeni tarihçilerinin ve Horenli Musa, Ghazar Parpetsi ve Pavstos Buzand gibi kronikçilerin eserlerinde geç antik çağlardan beri tanımlanmıştır. Kral IV. Davit ve Kraliçe Tamar liderliğinde Kafkasların Selçuklu Türklerinden Gürcistan ve Ermeni kuvvetleri tarafından kurtarılmasının ardından, ülkenin başkenti Tiflis'e büyük Ermeni göç dalgası 12.-13. Yüzyıllarda, özellikle 1122'den sonra gerçekleşti.[3] 18. ve 19. yüzyıllarda, ünlü kuyumcular ve petrol sanayicileri de dahil olmak üzere Ermeni tüccarları, Gürcistan'da yoğun bir şekilde ticarete yatırım yaptı ve ticaret merkezleri, kültür merkezleri, okullar ve kiliseler inşa edilmesine yardımcı oldular. Ermenilerin sayısı giderek arttı, öyle ki 19. yüzyılın başlarında Ermenilerin başkent Tiflis'teki sayısı Gürcülere oranla çok daha fazlaydı. Tiflis, Türkiye'de Batı Ermenileri gibi Doğu Ermenileri için gerçek bir kültür merkezi haline geldi.
Mimari
Ermeniler Gürcistan'da zengin mimari izler bıraktı. Tiflis, son yüzyıllardaki Ermeni mimarlar tarafından inşa edilmiş birçok mimari yapıya sahiptir. Etkili Ermeni mimarlar tarafından inşa edilen ve Tiflis'teki en çekici tarihi binalardan bazılarını içeren birçok konak var. Ermeni mimari varlığının bir örneği olan Tiflis'teki Melik-Azaryants'ın evi, Rustaveli Bulvarı'nda bulunur. Şehrin her yerinde Ermeni kiliselerinin kubbeleri görülür; ancak çanları uzun yıllardır sessiz kalmıştır. 20. yüzyılın başında Tiflis'te 30 kadar Ermeni kilisesi vardı. 1701 yılından kalma bir mimari anıt olan Ermeni Norashen Kilisesi harabe halde bulunuyor.
Bibliyografya
Kaynakça
