Fosfin

Fosgen ile karıştırılmamalıdır.
Fosfin
Skeletal formula of phosphine
Ball-and-stick model of phosphine
Ball-and-stick model of phosphine
Spacefill model of phosphine
Spacefill model of phosphine
  Fosfor, P
  Hidrojen, H
Adlandırmalar
IUPAC adı
Fosfan
Tanımlayıcılar
3D model (JSmol)
ChEBI
ChemSpider
ECHA InfoCard 100.029.328 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 232-260-8
287
RTECS numarası
  • SY7525000
UNII
UN numarası 2199
  • InChI=1S/H3P/h1H3 
    Key: XYFCBTPGUUZFHI-UHFFFAOYSA-N 
  • InChI=1/H3P/h1H3
    Key: XYFCBTPGUUZFHI-UHFFFAOYAP
  • P
Özellikler
Molekül formülü PH
3
Molekül kütlesi 33.99758 g/mol
Görünüm renksiz gaz
Koku (saf bileşik) kokusuz[1]
Yoğunluk 1,379 g/L, gaz (25 °C)
Erime noktası -1.328 °C (-2.358 °F; -1.055 K)
Kaynama noktası -877 °C (-1.547 °F; -604 K)
Çözünürlük (su içinde) 31.2 mg/100 ml (17 °C)
Çözünürlük eter, CS2'de çözünür
benzen, kloroform ve etanolde az çözünür
Buhar basıncı 41.3 atm (20 °C)[1]
Konjuge asit fosfonyum ( PH+4)
Kırınım dizimi (nD) 2.144
Akmazlık 1.1×10−5 Pa⋅s
Yapı
Trigonal pyramidal
Dipol momenti 0.58 D
Termokimya
37 J/mol⋅K
Standart molar entropi (S⦵298)
 210 J/mol⋅K[2]
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298)
 5 kJ/mol[2]
Gibbs serbest enerjisi (ΔfG⦵)
 13 kJ/mol
Tehlikeler
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar GHS02: Alevlenir GHS06: Zehirli GHS05: Aşındırıcı GHS09: Çevreye zararlı
NFPA 704
(yangın karosu)
NFPA 704 four-colored diamondSağlık 4: Çok kısa maruziyet ölüme veya ciddi kalıcı hasara neden olabilir. Örnek: VX gazıYanıcılık 4: Normal atmosferik basınç ve sıcaklıkta hızla veya tamamen buharlaşır veya havada hızla dağılır ve kolayca yanar. Alevlenme noktası 23 °C'nin altındadır (73 °F). Örnek: PropanKararsızlık 2: Yüksek sıcaklık ve basınçlarda şiddetli kimyasal değişime uğrar, su ile şiddetli reaksiyon gösterir veya su ile patlayıcı karışımlar oluşturabilir. Örnek: Beyaz fosforÖzel tehlikeler (beyaz): kod yok
4
4
2
Parlama noktası yanıcı gaz
38 °C (100 °F; 311 K) (see text)
Patlama sınırları 1.79–98%[1]
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)
 3.03 mg/kg (rat, oral)
11 ppm (rat, 4 hr)[3]
1000 ppm (mammal, 5 min)
270 ppm (mouse, 2 hr)
100 ppm (guinea pig, 4 hr)
50 ppm (cat, 2 hr)
2500 ppm (rabbit, 20 min)
1000 ppm (human, 5 min)[3]
NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen) TWA 0.3 ppm (0.4 mg/m3)[1]
REL (tavsiye edilen) TWA 0.3 ppm (0.4 mg/m3), ST 1 ppm (1 mg/m3)[1]
IDLH (anında tehlike) 50 ppm[1]
Güvenlik bilgi formu (SDS) ICSC 0694
Benzeyen bileşikler
Diğer katyonlar
Benzeyen bileşikler
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Bilgi kutusu kaynakları

Fosfin (IUPAC adı: fosfan[4]), fosfamin, fosfor trihidrür, fosforat hidrojen adlarıyla da anılan ve PH3 formülüyle gösterilen bir tür kimyasal bileşiktir. Fosfin, -88 santigrat derece (°C) kaynama noktasına sahiptir; renksiz, yanıcı ve zehirli bir gazdır. Saf fosfin kokusuz olmakla birlikte, değiştirilmiş fosfin ve difosfan (P2H4) bulunduran bileşikler, sarımsak ya da çürük balık gibi son derece hoş olmayan bir kokuya sahiptir. Ticari olarak üretilen fosfin gazına da ayırt edici olması amacıyla sarımsak esansı eklenmektedir.

Monofosfin yapısı

Sağlık

Gaz çok zehirli olduğu için küçük yoğunluklarda bile öldürücü olabilir. Ayrıca kokusuz ve renksiz olması nedeniyle ilişiği olan yerlerde varlığının anlaşılması zor olduğundan dikkatli olunması gerekmektedir. Uzun süreli dokunmalarda, görme yitimine yol açabilir. İnsanda, soluk borusu bölgelerinde ve iskelette ciddi süreğen (kronik) hasara neden olur.[5]

Kullanım

Gaz, tahıl ambarlarındaki kemirgen ve böceklerden kurtulmak amacıyla daha çevre dostu bir seçenek olarak kullanılmaktadır.[6]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0505". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 
  2. ^ a b Zumdahl, Steven S. (2009). Chemical Principles (6.6yayıncı= Houghton Mifflin bas.). s. A22. ISBN 978-0-618-94690-7. 
  3. ^ a b "Phosphine". Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH). Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü (NIOSH). 
  4. ^ IUPAC, Gold Book: http://goldbook.iupac.org/P04548.html 17 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim Tarihi: 03 Nisan 2016
  5. ^ Fosfin Zehirlenmeleri Ders Sunumu: http://web.itu.edu.tr/~ozcanm/kim/20126.pdf 16 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  6. ^ Ferizli, A.G. ve Emekci, M.(2010) Depolanmış ürün zararlılarıyla savaşım, sorunlar ve çözüm yolları. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi 11-15 Ocak 2010 Ankara, Bildiriler Kitabı 2, 579-587. Bağlantı:http://www.zmo.org.tr/resimler/ekler/19fec2f129fbdba_ek.pdf 23 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.