Fenerbahçe (futbol takımı) 1961-62 sezonu, Fenerbahçe'nin kuruluşundan itibaren 55. ve ulusal ligdeki 4. sezonudur.
1961 yılında tarihindeki 11. Türkiye şampiyonluğunu ve 2. Millî Lig şampiyonluğunu kazanan Fenerbahçe (aynı dönemde Beşiktaş'ın 8, Galatasaray'ın ise 1 Türkiye şampiyonluğu vardı), 1961-62 sezonunu iniş-çıkışlarla geçirdi ve bitime üç hafta kala lider Galatasaray'ı 1-0 yenmesine rağmen, son iki haftada Vefa ve Beşiktaş'a yenilerek ligde ikinci kez ikinci oldu. Galatasaray tarihindeki ilk Millî Lig şampiyonluğuna ulaştı. Maçlarına 1960-61 sezonunda başlanana Balkan Kupası'nı ise son maça kadar şampiyonluk potasında götürmesine rağmen dördüncü bitirdi.
Fenerbahçe 1961-62 sezonunda 70 maç oynayarak kuruluşundan beri en çok maç yaptığı sezonu geride bıraktı. Bu maçların 5'i resmi olmak üzere 13'ü yabancı takımlarlaydı. 8 Haziran 1962 tarihinde son iki yılın Avrupa ŞampiyonuBenfica ile oynayarak sezonu kapattı. Fenerbahçe, tarihinde bir sezonda en fazla yenilgiyi (20 maç) 1961-62 sezonunda aldı.
Fenerbahçe bu sezon büyük yıldızı Can Bartu'yu Fiorentina'ya kaybederek girdi. Birinci kalecisi Özcan Arkoç'u askerlik görevi nedeniyle çoğu maçta oynatamazken, ikinci kalecisi Şükrü Ersoy'un da sakatlığıyla birçok maça üçüncü ya da dördüncü kalecileriyle çıkmak zorunda kaldı ve özellikle ligde kilit puanlar kaybetti.
Kadro
Özcan Arkoç, Şükrü Ersoy, Atillâ Altaş, İsmail Kurt, Özcan Köksoy, Basri Dirimlili, Naci Erdem, Osman Göktan, Kadri Aytaç, Avni Kalkavan, Mustafa Güven, Lefter Küçükandonyadis, Yüksel Gündüz, Şeref Has, Can Bartu, Ergun Öztuna, Hilmi Kiremitçi, Nedim Doğan, Bülent Tanyeri, Hüseyin Yazıcı, Cahit Zeren, Aydoğan Çipiloğlu, Selim Soydan, Selâhattin Torkal, Özer Kanra, Necati Toker, Üner Zonguralp, Mehmet Ali Çiçek, Artin.
Fenerbahçe bu sezon şampiyon olamasa da alınan futbolcuların isabetli transferler olduğu ileriki yıllarda görüldü. Nitekim Nedim Doğan 1973'e kadar 416, Selim Soydan 1971'e kadar 306, Özcan Köksoy 1970'e kadar 280 ve Özer Kanra 1967'ye kadar 202 maçta sarı-lacivertli formayı giyerek uzun süre takımın değişmez oyuncuları arasında yer aldılar. Alındığında genç millî olan Nedim Doğan, 1967'ye kadar 18 kez daha millî oldu. Selim Soydan 7, Özer Kanra ise 1 kez millî formayı giydiler.
22 Temmuz 1961 tarihinde Fenerbahçe Uludağ'da kampa girdi. 27 Temmuz'da İstanbul'a dönen takım 28 Temmuz'da sezonu açarak ilk antrenmanını yaptı.
6 Ağustos tarihindeki açılış maçlarında Vefa ile A takım, Defterdar'la ise yedek ağırlıklı takım oynadı.
Fenerbahçe 20 Ağustos'ta Partizani Tiran'la Balkan Kupası maçı oynadı. 23 Ağustos'ta ise aynı takımla hazırlık mahiyetinde bir karşılaşma yaptı. Kırmızı-siyahlı takım Arnavutluk Ligi'nin son dört sezonunun üçünde şampiyon olmuştu.
10-23 Eylül tarihleri arasında Lig'de maçı olmayan Fenerbahçe Ankara'ya giderek üç hazırlık maçı yaptı. 20 Eylül'deki Galatasaray maçını Eski Muharipler Derneği düzenledi.
30 Eylül tarihinde Partizani Tiran'la Balkan Kupası maçı rövanş maçını oynamak üzere Tiran'a giden Fenerbahçe gidişte ve dönüşte Selanik'te PAOK ve İraklis takımlarıyla karşılaştı. Türk medyasına göre her iki maçın da sonucunu Yunan hakemler belirledi. 29 Eylül'deki PAOK Maçında Fenerbahçe 82. dakikada rakipten gelen topu voleyle gole dünüştüren Kadri'nin golüyle 2-1 öne geçecekken, hakem Yuvanidis yan hakem Kemanidis'in ofsayt uyarısıyla golü iptal etti. Yaklaşık 4.000 seyirci hakemin kararını protesto etti.[2] 3 Ekim'deki İraklis maçından önce ise Türkiye Futbol Federasyonu bu maçlardan ötürü Fenerbahçe'yi protesto etti ve 6 Ekim'de Bükreş'te Romanya ile yapılacak özel maçı gerekçe göstererek Fenerbahçe'den İraklis maçında ulusal futbolcularını oynatmamasını istedi.[3] Can, Hilmi, Basri, Kadri ve Şeref'ten yoksun bir kadroyla Yunan takımının karşısına çıkmak zorunda kalan Fenerbahçe 2-1 mağlup oldu. Bu maçta da Yunan hakem Apostol 66. dakikada yaklaşık 15 metre ofsaytta olan sağaçık Çimkas'ın ortasıyla gelen galibiyet golünü geçerli saydı. Son dakikalarda Yunan sağiçin auttan çevirdiği topla attığı golü de geçerli sayan Hakem Apostol, önce Fenerbahçelilerin itirazı ardından da Yunan futbolcunun topu ışarıdan çevirdiğini itiraf etmesi sonucunda golü iptal etti.[4]
Tarihinde ilk kez Arnavutluk'a giden ve büyük ilgi gören Fenerbahçe, 30 Eylül tarihinde Partizani Tiran'la Balkan Kupası maçında 0-0 berabere kalarak rakibine rövanşı vermedi. 1 Ekim'de Dinamo Tiran'la dostluk maçı oynadı ve yaklaşık 20.000 seyircinin önünde 1-0 mağlup oldu.
Can Bartu'nun Fiorentina'ya transferinin ardından iki takım bir dostluk maçı için anlaşmıştı. Almanya'da Nürnberg ile 3 Aralık 1961'de oynanan Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası rövanş maçının ardından Fenerbahçe İtalya'ya geçti ve Fiorentina'yla oynadı. Yaklaşık 10.000 seyiricinin izlediği maçta Can ilk kez Fenerbahçe'ye karşı forma giydi.
Fenerbahçe sezonu son iki yılın Avrupa ŞampiyonuBenfica ile kapattı. Aynı zamanda Türk futbolunun en büyük yıldızı Lefter ile Portekiz futbolunun en büyük yıldızı Eusébio'yu da karşı karşıya getiren karşılaşmadan sonra Portekiz takımı Yunanistan'a geçti.
Dörtlü Turnuva (29-30 Ağustos 1961)
Türkiye Futbol Federasyonu'nun düzenlediği ve Sporcuları Koruma Derneği ile Cüzzamlılara Yardım Derneği yararına düzenlenen turnuvaya 1960-61 Millî Lig'i ilk dört sırada bitiren Fenerbahçe, Galatasaray, Beşiktaş ve Beykoz katıldılar. İlk gün maçlarında zayıf bir kadroyla Beykoz maçına çıkan Fenerbahçe rakibine 2-1 yenilirken, Beşiktaş ile Galatasaray 1-1 berabere kaldılar. 30 Ağustos günü Fenerbahçe ile Galatasaray karşı karşıya geldi. Zafer Bayramı'nın ve iki takımın da as kadrolarıyla çıkmalarının da etkisiyle 12.759 seyircinin toplandığı maçta sarı-lacivertliler ezelî rakiplerini 2-0 yendiler. Aynı gün Beşiktaş Beykoz'u 4-3 yendi. Şampiyonu belirleyecek Fenerbahçe-Beşiktaş maçının Galatasaray-Beykoz maçıyla birlikte Mithatpaşa Stadı'nın ışıklandırması tamamlandığında yapılması kararlaştırıldı. Ancak, Türk futbol tarihinde finali sonraya bırakılan birçok örnekte görüldüğü gibi, bu maçlar oynanamadı ve turnuvanın şampiyonluğu ortada kaldı (Mithatpaşa Stadı'nın ışıklandırması 1962 Mart ayında tamamlanabilmiş, Fenerbahçe Kasımpaşa ile Türkiye liglerinin ilk gece maçını 28 Mart 1962 tarihinde oynamıştır[6])
Fenerbahçe ve Beşiktaş devre arası hazırlıkları kapsamında İzmir'de düzenlenen dörtlü turnuvaya katıldılar. Altay ve Karşıyaka'nın evsahipliğindeki turnuvada ilk gün Fenerbahçe Karşıyaka'yı yenerken, Altay da renktaşı Beşiktaş'ı 2-0 mağlup etmeyi başardı. Turnuvanın ikinci gününde Karşıyaka Altay'ı 4-1 yenerken, Fenerbahçe ve Beşiktaş 1-1 berabere kaldılar. Fenerbahçe 3 puanla birinci oldu. Turnuva sonunda kupa tevdi edilmedi.
Fenerbahçe, Galatasaray, Beşiktaş ve VefaTürkiye'nin doğu illerine yardım sağlamak amacıyla İstanbul'da hasılat amaçlı bir dörtlü turnuva düzenlediler. Buna rağmen, 31 Ocak 1962 tarihindeki maçları sadece Beşiktaş ciddiye aldı ve as kadrosuyla çıktığı maçta yedek ağırlıklı bir kadroyla oynayan Fenerbahçe'yi 3-0 mağlup etti. Diğer maçta ise Vefa'nın yedek takımı Galatasaray'ın yedek takımını 2-1 yendi. Yardım amaçlı bir turnuvada üç takımın yedek kadrolarla oynaması kamuoyundan tepki gördü. Bunun üzerine takımlar kalan maçlarında daha kuvvetli kadrolarıyla sahaya çıktılar. 6 Şubat'ta Fenerbahçe Vefa'yı 2-0 yenerken, Galatasaray da Beşiktaş'ı 3-2 mağlup etti. 14 Şubat'taki son maçlarda Fenerbahçe'nin Galatasaray'ı 3-2 yenmesi yeterli olmazken, Vefa'yı 1-0 yenen Beşiktaş averajla turnuva şampiyon oldu. Fenerbahçe ikinci oldu.
1960-61 sezonunda Süper Lig şampiyonu olan Fenerbahçe, tarihinde ikinci kez Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'na katıldı. Birinci turu bay geçerek atlayan Fenerbahçe'nin karşısına Batı Almanya şampiyonu 1. FC Nürnberg takımı çıktı.
O dönemde Alman Futbolu her zamanki istikrarlı çizgisini sürdürüyordu. Almanya millî futbol takımı 1954 FIFA Dünya Kupası şampiyonluğundan sonra, 1966'da final oynamış, 1958'de Dünya dördüncüsü olmuş, 1962'de de çeyrek finalde elenmişti. Kulüp takımları da başarılı olmuş, Eintracht Frankfurt 1960'ta final, Hamburg SV da 1961'de yarı final oynamışlardı.[7]
Fenerbahçe o tarihe kadar Alman takımlarıyla 17 maç yapmıştı. I. Dünya Savaşı günlerinde müttefik Alman kuvvetleri takımlarıyla yaptığı 9 maçın 7'sini galibiyet, 2'sini beraberlikle bitiren sarı-lacivertliler 29 gol atıp 5 gol yemişler, Savaş sonrasında yapılan 8 maçın da yine 7'sini galibiyetle, 1'ini de beraberlikle tamamlamış, 11'e karşı 28 gol atmışlar, dolayısıyla 1961'e dek hiçbir Alman takımına yenilmemişlerdir.[8]
Galatasaray'ın 1921 turnesi sırasında 2 Ekim 1921'de (o dönemde de Almanya şampiyonu iken) 6-0 yenildiği bu takımla oynanacak bu maç bir anlamda Türk futbolunun Nürnberg ile rövanşı olacakken, Türk futbolu bir anlamda kendini çelmelemiştir. Zira 18 Ekim'de oynanan maç öncesinde Fenerbahçe 14 Ekim'de deplasmanda Ankara Demirspor ile oynamış, 15 Ekim'de yine Ankara'da oynanması gereken Gençlerbirliği maçı da 1961 Türkiye genel seçimleri nedeniyle Türkiye Futbol Federasyonu tarafından 16 Ekim Pazartesine ertelenmiştir.[9] 48 saat sonra İstanbul'da Alman şampiyonuna karşı oynayacak Fenerbahçe'nin maçların ertelenmesi ya da Cuma-Cumartesi oynanması talebi de[10] Ankara Kumandanlığı'nın yanı sıra, Futbol Federasyonu'nca Spor-Toto kuponlarının basılmış olduğunu gerekçe göstererek[11] reddedilmiştir.[12]
Ankara'daki yorucu deplasman maçlarından sonra 17 Ekim Salı İstanbul'a dönen Fenerbahçe yorgun bir şekilde Alman şampiyonunun karşısına çıkmış ve ikinci yarıda yediği gollerle yenilmiştir.
Rövanş maçına Fenerbahçe, İtalya'ya transfer olan Can Bartu ile sakat Lefter Küçükandonyadis ve İsmail Kurt'tan mahrum çıkmış ve 72. dakikadaki golle 1-0 yenilmiştir. Yan hakemin ısrarlı ofsayt bayrağına[13] rağmen golü veren Macar hakemin hatalı kararı yalnız Türk değil Alman kamuoyunda da hatalı karar olarak kabul görmüştü.[14]
Nürnberg, beklendiği üzere, kupada daha fazla ilerleyemedi ve çeyrek finalde o sezon şampiyon olacak Benfica'ya 3-1'in rövanşında 6-0 yenilerek elendi.[15]
Fenerbahçe tarafından öncülüğü yapılan, UEFA tarafından kabul edilen ve maçlarına 1960-61 sezonunda başlanan Balkan Kupası'nda Fenerbahçe 22 Ekim 1961 tarihindeki Steagul Roşu Braşov maçına kadar 7 maçta 8 puanla maç fazlasıyla liderdi ve şampiyonluk potasındaydı. Rakibi Steagul Roşu ise 4 maçta 7 puandaydı. Deplasmandaki maça Fenerbahçe eksik bir kadroyla çıkmak zorunda kaldı ve 3-0'lık yenilgiyle Balkan Kupası'nın ilk sezonunda şampiyonluk şansını kaybetti. Bununla birlikte, ikinci olması kuvvetle muhtemelken Yunanistan takımı AEK Atina'nın son dört maçından çekilmesi nedeniyle dört rakibi de 3-0'lık hükmen galibiyetlerle ikişer puan kazandılar ve bu durum Fenerbahçe'yi dördüncü sıraya düşürdü.
Doğu Akdeniz Kupası
Fenerbahçe Spor Kulübü 1961-62 sezonunda Balkan Kupası'nın yanı sıra Akdeniz Kupası'nın kurulmasına da teşebbüs etti. Türkiye Futbol Federasyonu'nun programın sıkışıklığını gerekçe göstermesi üzerine Kupa'nın kapsamı daraltıldı ve Doğu Akdeniz Kupası olarak tertiplenmesine karar verildi.[16]
