Dina Kenzheyevna Nurpeyisova (1861-31 Ocak 1955), Kazak besteci, dombracı ve ozan.
Kazakistan'ın ilk kadın bestecisi olarak tanınır. Eserleri Kazak dombra müziğinin klasikleri arasına girmiştir.[1]
Yaşamı
1861 yılında Batı Kazakistan Eyaletinin Jankala ilçesine bağlı Beketay Kum Köyü'nde doğdu.[2] Üç çocuklu ailesinin en küçüğüydü. Bir dombracı olan babasından dobra çalmayı öğrendi. İki ablası da dombra çalar ve şarkı söylerdi.[3] Çocuk yaşlarında iken ablalarına eşlik etti ve "Dombracı Kız" olarak tanındı.[2] Şöhretini duyan ünlü sanatçı Kurmangazi onu dinlemeye geldi ve daha sonra ona ders verdi. İyi bir icracı olan Dina, kendi ezgilerini de besteledi.
1880 yılında evlendi ve Nurpeyis adında bir oğlu oldu. Eşini, 1885'te kaybetti. İkinci kez evlenen sanatçı, oğlu Nurpeyis'i 14 yaşında iken kaybetti ve onun ismini soyisim olarak kullanmaya başladı.[2] I. Dünya Savaşı ve 1916 Orta Asya Ayaklanması sırasınca zor ve acılı günler geçirdi. 1916. Yıl adlı eserini bu olayların etkisiyle meydana getirdi. 1930'lardaki açlık yıllarında ailesi ile Astrahan Oblastı'ndaki Kozlovo'ya taşındı.
1937'de tanıştığı dombracı Smagul Koshekbaev,besteci ve müzikolog Ahmet Zhubanov'un isteği ile onu Almatı'ya taşınmaya ikna etti.[4] O yıl, eyalet çapındaki halk sanatçıları müsabakasına katılarak birincilik aldı. 1939 yılında ise Moskova'da düzenlenen bir yarışmada birincilik aldı. Böylece "Dombıra'nın Kalesi" ilan edildi. 1944 yılında kendisine Kazakistan SSC Halk Sanatçısı ünvanı verildi. Son konserini 1952 yılında, 91 yaşında iken verdi.
31 Ocak 1955 tarihinde Almatı şehrinde öldü.
"Toybastar” (Düğün Başlar) adlı eseri ile "Asem Konır" (Güzel Konur) adlı eseri en önemli eserlerindendir.
Kazakistan'da birçok cadde, okul ve parka adı verilmiştir. Atırau'daki Dina Nurpeisova Musik Akademisi önüne bir anıtı dikilmiş,[5] 2011 yılında doğumunun 150. yılı anısına posta pulu basılmıştır.[6] Kazakistan'ın Almatı şehrindeki Kazak Halk Çalgıları Orkestrası, onun adını taşır.
Kaynakça
