Davutpaşa Anadolu Lisesi (DPAL) ya da eski adıyla Davutpaşa Lisesi, İstanbul Fatih'te yer alan lisedir. İstanbul'un ilk Türk okuludur ve aynı zamanda kuruluş tarihi itibarıyla Türkiye'nin en eski ikinci okuludur.
Tarihçe
1485 yılında II. Bayezid'in sadrazamı olan Davut Paşa tarafından Davud Paşa Külliyesi içinde sıbyan mektebi olarak kuruldu. İstanbul'un ilk Türk okulu[1] ve Galatasaray Lisesi'nden sonra Türkiye'de faaliyetlerine devam eden en eski ikinci okuldur.[2] Süreç içerisinde Osmanlı eğitim sistemindeki değişimlerle beraber niteliği değişerek farklı adlandırmalar yapıldı. 25 Şubat 1847'de açılan ilk rüştiye mektebi yine bu okul oldu. Davudpaşa Taş Mektebi ve Nazperver Kadın Mektebi olarak da bilinen bu sıbyan mektebinin rüştiyeye çevrilmesine dönemin Maarif Vekili Kemal Efendi izin verdi[3] ve kendisi okulda öğretmenlik görevinde de bulundu.[4] Rüştiye'de 1866 yılında 81, 1867'de 78, 1871'de 97, 1872'de 72 öğrenci bulunmaktaydı.[5]
Okulun eski fotoğraflarından biri (Yıldız Fotoğraf Albümü / 1888-1893)
Rüştiye döneminde okul kubbeli bir taş mektepten oluşmaktaydı. Yıldız Sarayı Fotoğraf Albümü'nde yer alan fotoğrafta, mektebin sekizgen bir kasnak üzerine oturan alçak kubbesi ve cephesinde çift sıra halinde düzenlenmiş ikişer sivri kemerli penceresi olduğu görülmektedir. İstanbul Ansiklopedisi'nde yer alan anonim bir çizimde ise mektebin çift kubbeli olduğu görülmektedir.[6]
1893'te Maarif Vekaleti tarafından merkez rüştiye haline getirildi.[7] 1894 yılında meydana gelen depremde okulun sokak tarafına bakan kısmı hariç büyük bir bölümü yıkıldı ve 3 katlı ve kubbesiz olarak yeniden inşa edildi; 4 Temmuz 1895'te açılışı gerçekleşti.[8] Okulun 1894 tarihli kitabesinde yapının II. Abdülhamid tarafından yaptırıldığı yazılıdır.[9] 1896'da Davud Paşa Camii arkasındaki 1732 metrekareye karşılık gelen bostanın rüştiye bahçesi olarak kullanılmasına karar verildi ve okul alanı genişledi.[10]
Taş binanın 1893-94 tarihli kitabesi
Okul kitabesindeki yazı
Asrında şâh-ı âlemin olmakta mülkü pür-ziyâ / Bulmakta ilm ü maʻrifet devrinde her dem iʻtilâ Yaptı bu âlî mektebi lutfiyle ol şâh-ı cihân / Şevketle etsin pâyidâr tahtında zât-ı Kibriyâ Tâhir kulu târîhini yazdı bu mısraʻla hemân / “Gir besmeleyle mektebe Sultân Hamîde kıl duâ” - Hicri 1311
Günümüz Türkçesiyle karşılığı
Âlemin şahı olan padişahın devrinde devleti aydınlık olmakta ve devrinde ilim ve marifet her an yükselmektedir. O cihan padişahı, lütfuyla bu yüce mektebi yaptı; yüce Allah onu tahtında azametle payidar eylesin. Tahir kulu bu mısra ilederhal tarihini yazdı: “Mektebe besmeleyle gir ve Sultan Abdülhamid’e dua et." - Miladi 1893-94[11]
Okul 1913 yılında "sultani" (lise) statüsüne geçti. Birkaç yıl sonra en az 58 öğrencisi Çanakkale Savaşı'na katılmak üzere cepheye alındı.[12]
Cumhuriyet dönemine gelindiğinde erkek ortaokulu, 1955 sonrası karma ortaokul ve 1969 sonrasında ise lise olarak eğitim verdi. Lise günümüzde 3 kattan oluşan bir bina ve 3 katlı ve yüksek tavanlı sınıfları barındıran binada eğitim vermektedir. Okul 2013-2014 eğitim öğretim yılına gelindiğinde genel lisedenAnadolu lisesi statüsüne geçmiştir ve 1969'dan beri Davutpaşa Lisesi olan adı Davutpaşa Anadolu Lisesi olarak değişmiştir.[13]
Okulun kuruluş yıldönümleri geleneksel olarak mayıs ayında kutlanır.[14]
Davutpaşa Sultânîsi Marşı (tarihsiz, c. 1913-1924)
Okulun mevcut olarak resmi bir marşı yoktur ancak okul mensuplarının bireysel girişimleri olmuştur. Bunlardan en eskisi, tarihi belli olmayan ancak 1913-1924 tarih aralığına tarihlenebilecek, "Davutpaşa Sultânîsi Marşı" adıyla yazılmış bir marştır. Cüneyd Kosal arşivinden günümüze ulaşan nota kağıdında "İlim Ordusuyuz Senden Alırız Nur" dizeleriyle başlayan Osmanlıca marşın bestecisi İzzettin Servet Bey'dir, güftesi okulun 7. sınıf öğrencilerinden Sıtkı Efendi'ye aittir, usûlü Sofyan, makamı ise rasttır.[15]
Bir diğer marş okulun 500. yıl etkinlikleri kapsamında yazılmıştır. Davutpaşa Lisesi 500. yıl etkinlikleri 11 Mayıs 1985'te özel etkinliklerle kutlanmış;[14] okul müzik öğretmeni ve matematik mühendisi Abdülcabbar Aktaş Davutpaşa Lisesi Marşı'nı yazmıştır.[16]
“
Fatihlerden armağan
Bir tarihe abideyiz
Beşyüzüncü yılında
Davutpaşa Lisemiz
Yükselirken göklere,
Gençlik dolu sesimiz,
Bilimin hizmetinde,
Onurludur lisemiz.
Bu cennet vatan için,
Kan döker, can veririz.
Atatürk'ün izinde,
Davutpaşa lisemiz.[16]
Okul 29 derslikten oluşmaktadır. Spor salonu Fatih Belediyesi tarafından 2010 yılında yaptırılmıştır, voleybol ve basketbol antrenmanları ile beden eğitimi dersleri için kullanılmaktadır.[18] Aynı zamanda okulda 1 resim sınıfı, 5 bine yakın kitap bulunan 1 kütüphane[not 1] ve 1 müzik sınıfı yer almaktadır.[17]
Restorasyonlar
Okul tarihi boyunca birçok yenileme ve restorasyon işlemi geçirdi.
Daha önce ısınma için kömür kullanılan okulda 2000 yılı sonrasında doğalgaza geçildi.[13] Okul mezunları arasında yer alan ve daha sonra mezunu olduğu okulda en uzun süreli müdürlük görevini ifa eden isimlerden olan Ahmet Semih Tabbikha döneminde okul fiziki görünüm ve durumunda iyileştirmeler yapıldı; 2003'te Davutpaşa Lisesi Mezunlar Derneği, öğrenci velileri, mezunlar ve muhtelif futbolcuların katkılarıyla yürütülen bağış kampanyasıyla 20 sınıf yenilendi, okul bahçe düzenlemelerini ise İstanbul Büyükşehir Belediyesi üstlendi.[19]
2019-2021 arasındaki büyük çaplı onarım ve güçlendirme çalışmaları İstanbul Valiliği İstanbul Proje Koordinasyon Birimi (İPKB) tarafından gerçekleştirildi.[20] 2024'te eski yapının kapısında yer alan 1893 tarihli kitabesi Fatih Belediyesi Geleneksel Kargir Yapı ve Eser Atölyesi tarafından restore edildi.[9]
Sportif faaliyetler
Okul voleybol, futbol, kickboks ve karate gibi branşlarda ulusal[21][22] ve uluslararası birçok dereceye sahiptir ve aynı zamanda Türkiye'yi temsillerde bulunmuştur. Okulun erkek voleybol takımı Türkiye Liseler Genç Erkekler Voleybol Şampiyonasını 2008, 2009 ve 2010'da olmak üzere 3 kez üst üste kazanmıştır, bu başarılar sonrasında iki kez üst üste Dünya şampiyonasına katılma hakkı elde etme başarısı göstermiştir.[23] Beşiktaş, İBB ve Galatasaray alt yapı voleybol takımlarında oynayan oyunculardan oluşan erkek voleybol takımı 2008'de İtalya'da ve 2010'da Çin'de düzenlenen Liselerarası Dünya Şampiyonası'nda Türkiye'yi temsil etmiş; İtalya'da beşinci Çin'de ise üçüncü olarak bronz madalya kazanmıştır.[24][25] Bu tarih aralığında takımı Doğan Aytekin ve İBB voleybol alt yapı antrenörü Hakkı Ertan Albayrak gibi isimler yönetmiştir.[23][24]
Okulun voleybol ve karate takımları 2010'da Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi tarafından Türkiye Fair Play Ödülleri'nde Kariyer Dalı Büyük Ödülü'ne layık görülmüştür.[26] TMOK tarafından belirtilen ödül gerekçesinde "Davutpaşa Lisesi bir spor salonu olmadan ulusal ve uluslararası düzeyde başarılara imza attı. Okulun voleybol takımı son üç yıldır üst üste Türkiye şampiyonluğunu kazanırken geçen yıl Çin Halk Cumhuriyeti’nde düzenlenen 2010 Dünya Okullar Voleybol Şampiyonası’nda üçüncü oldu. Okulun öğrencileri ayrıca kickboks ve karatede Türkiye ikinciliğini kazanırken, erkek futbol takımı da Türkiye dördüncülüğünü elde etti." ifadelerine yer verilmiştir.[27]
Mezun ve öğretmenleri
2003 yılında okulun toplamda 90 bin mezunu olduğu bilgisi verilmiştir.[19]
^Akkurt, İbrahim (2022). Veziriazam Davud Paşa ve Külliyesi(PDF). Fatih Belediyesi Kültür Yayınları. s. 107-112. 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi(PDF). Erişim tarihi: 9 Aralık 2024.
^Keçici, Zeynep. Ceran. (2018). Davud Paşa Külliyesi Yapıları ile Yakın Çevresinin Tarihsel Gelişimi ve Koruma Sorunları (Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi İstanbul) s. 158.
^Kitabelerin Kitabı Fatih: Fatih İlçesi Türk-İslam Devri Kitabeler Envanteri, Fatih Belediyesi Yayınları, İstanbul 2016, s.351'den aktaran İbrahim Akkurt, age., s. 112.
^"ALİ NAZÎMÂ". Türk Maarif Ansiklopedisi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2024.
^Alpyağıl, Recep. "ÇANKI, MUSTAFA NAMIK". Türk Maarif Ansiklopedisi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2024.
^Tonga, Necati. "EDİP AYEL'İN ŞİİRLERİNDE İSTANBUL"(PDF). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. s. 812. 18 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi(PDF). Erişim tarihi: 6 Kasım 2024.
.png)
