Dünya Mirası

UNESCO Dünya Miras Komitesi logosu

Dünya Mirası, UNESCO tarafından listelenen, özel kültürel veya fiziksel öneme sahip yerlerden (orman, dağ, göl, ada, çöl, anıt, kompleks veya şehir gibi) her birine verilen addır.[1] Genel Kurul tarafından seçilen 21 UNESCO üyesi ülkenin oluşturduğu Dünya Miras Komitesi tarafından yönetilen uluslararası Dünya Mirası Programı bu listeyi güncellemektedir.[2]

Program, insanlığın ortak mirası için kültürel veya doğal öneme sahip alanları listeler, adlandırır ve korur. Listelenen alanlar, bazı koşullar altında Dünya Miras Fonu'ndan para alabilmektedir. Program, 16 Kasım 1972'de UNESCO tarafından kabul edilen Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme ile kurulmuştur.[3] Günümüzde 195 devlet tarafından onaylanan sözleşme, en fazla devletin taraf olduğu uluslararası belgeler arasındadır. Sadece Lihtenştayn ve Nauru sözleşmenin tarafı değildir.

2024 yılı sonu itibarıyla 168 ülkede 952'si kültürel, 231'i doğal ve 40'ı karma olmak üzere[4] listelenmiş 1.223 alan bulunmaktadır.[5] Ülkelere göre bakıldığında İtalya, sahip olduğu 60 Dünya Mirası ile ilk sırada yer almaktadır. Ardından, sırasıyla Çin (59), Almanya (54), Fransa (53), İspanya (50), Hindistan (43) ve Meksika (35) gelmektedir.

Tarihçe

Ayrıca bakınız: Dünya Miras Komitesi
Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme
İmzalanma16 Kasım 1972
YerParis, Fransa
Yürürlük17 Aralık 1975
Koşul20 ülke tarafından onaylanması
Korunma yeriUNESCO

16 Kasım 1972'de UNESCO tarafından kabul edilen Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme, 17 Aralık 1975'te yürürlüğe girdi. 18 Ağustos 2023 itibarıyla 195 devlet sözleşmenin tarafıdır.[6]

Seçim kriterleri

2004'ün sonuna kadar kültürel miraslar için altı kriter, doğal miraslar için dört kriter bulunmaktaydı. 2005'te yapılan değişiklikle on kriter belirlendi. Aday gösterilen alanlar "üstün evrensel değere" sahip olmalı ve on kriterden en az birini sağlamalıdır.[7]

Kültürel kriterler

Tac Mahal, kültürel mirasa bir örnektir.
  1. İnsan dehasının yaratıcı bir ürünü olması;
  2. Belli bir zaman diliminde veya kültürel mekânda, mimarinin veya teknolojinin, anıtsal sanatların gelişiminde, şehirlerin planlanmasında veya peyzajların yaratılmasında, insani değerler arasındaki önemli etkileşimi göstermesi;
  3. Kültürel bir gelenek veya yaşayan ya da kayıp bir uygarlığın tek veya en azından istisnai tanıklığını yapması;
  4. İnsanlık tarihinin belli dönemi veya dönemlerini gösteren, üstün bir bina çeşidi, mimari veya teknolojik bütün veya tabiat örneği olması;
  5. İnsanlık tarihinin bir veya birden fazla anlamlı dönemini temsil eden yapı tipinin ya da mimari veya teknolojik peyzaj topluluğunun değerli bir örneğini sunması;
  6. Bir veya daha fazla kültürü temsil eden geleneksel insan yerleşimine veya toprağın kullanımına ilişkin önemli bir örnek sunması ve özellikle bu örneğin, geri dönüşü olmayan değişimlerin etkisiyle dayanıklılığını yitirmesi;
  7. İstisnai düzeyde evrensel bir anlam taşıyan olaylar veya yaşayan gelenekler, fikirler, inançlar veya sanatsal ve edebî eserlerle doğrudan veya somut olarak bağlantılı olması.

[8]

Doğal kriterler

Serengeti Millî Parkı, doğal mirasa bir örnektir.
Machu Picchu, karma mirasa bir örnektir.
  1. Doğanın bir harikasına veya eşsiz bir güzelliğe ve estetik öneme sahip doğal alanlar olması;
  2. Yaşamış canlıların kalıntıları, devam eden jeolojik olaylar ve yer şekillerinin gelişimi gibi Dünya'nın doğal tarihine ilişkin eşsiz önemde bilgilere sahip olması;
  3. Ekolojik ve biyolojik olarak hâlâ bozulmamış bir karasal, denizel veya tatlı su ekosistemine veya önemli hayvan ve bitki topluluklarına ev sahipliği yapması;
  4. Özellikle tehlikedeki veya bilimsel açıdan önemli bir biyolojik çeşitlilik için en önemli ve en belirgin doğal habitatlara ev sahipliği yapması.

Bölgesel dağılım

15'ten fazla Dünya Mirası'na sahip ülkeler:

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "World Heritage". 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2014. 
  2. ^ "The World Heritage Committee". UNESCO World Heritage Site. 6 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2006. 
  3. ^ "Convention Concerning the Protection of World Cultural and Natural Heritage" (PDF). 19 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Ekim 2014. 
  4. ^ "UNESCO Türkiye Millî Komisyonu". unesco.org.tr. 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2024. 
  5. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "UNESCO World Heritage Centre - World Heritage List". UNESCO World Heritage Centre (İngilizce). 4 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2024. 
  6. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "States Parties - UNESCO World Heritage Convention". UNESCO World Heritage Centre (İngilizce). 26 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2024. 
  7. ^ "Criteria for Selection". World Heritage. 15 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2006. 
  8. ^ "UNESCO World Heritage, The Criteria for Selection". 15 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2014. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Dünya Mirası ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Read other articles:

Cabela's Deer Hunt: 2005 Season

2004 video game 2004 video gameCabela's Deer Hunt: 2005 SeasonDeveloper(s)Sand Grain Studios (PS2) Magic Wand Productions (PC) Fun Labs (Xbox)Publisher(s)ActivisionPlatform(s)Windows, PlayStation 2, XboxReleaseAugust 31, 2004Genre(s)Sports Cabela's Deer Hunt: 2005 Season is the first sequel to Cabela's Deer Hunt: 2004 Season. It was developed by Sand Grain Studios (PlayStation 2), Magic Wand Productions (Windows) and Fun Labs (Xbox) and released on August 31, 2004. The game was published by ...

 

Mohamed Salleh Ismael

Tun Mohamed Salleh Ismael Kepala Kepolisian Kerajaan Malaysia PendahuluTan Sri Sir Claude FennerPenggantiTan Sri Abdul Rahman Hashim Informasi pribadiLahir7 Juli 1917Bukit Mertajam, Pulau PinangMeninggal31 Januari, 1973Kuala Lumpur, MalaysiaSunting kotak info • L • B Tun Mohamed Salleh Ismael (7 Juli 1917-31 Januari 1973) dilahirkan pada 7 Juli 1917 di Bukit Mertajam, Pulau Pinang. Salleh dilantik sebagai Kepala Kepolisian Kerajaan Malaysia yang kedua pada 29 Maret 1966. Merupak...

 

Piek Budyakto

Piek Budyakto Staf Ahli Bidang Ekonomi Kemhan RIPetahanaMulai menjabat 29 Maret 2023 PendahuluHendrawan Bayu PrewitoPenggantiPetahanaKepala Staf Komando Daerah Militer V/BrawijayaMasa jabatan25 Februari 2022 – 29 Maret 2023 PendahuluAgus SetiawanPenggantiNiko Fahrizal Informasi pribadiLahir0 Mei 1970 (umur 53)IndonesiaAlma materAkademi Militer (1991)Karier militerPihak IndonesiaDinas/cabang TNI Angkatan DaratMasa dinas1991—sekarangPangkat Mayor Jenderal TNINRP1...

Carman Newcomb

American politician This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: Carman Newcomb – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2024) Carman NewcombMember of the U.S. House of Representativesfrom Missouri's 2nd districtIn officeMarch 4, 1867 – March 3, 1869Preceded byHenry...

 

Stans

For other uses, see Stans (disambiguation). Municipality in Nidwalden, SwitzerlandStansMunicipality FlagCoat of armsLocation of Stans StansShow map of SwitzerlandStansShow map of Canton of NidwaldenCoordinates: 46°57′N 8°21′E / 46.950°N 8.350°E / 46.950; 8.350CountrySwitzerlandCantonNidwaldenDistrictn.a.Government • MayorGemeindepräsidentinBeatrice Richard-Ruf FDP/PRDArea[1] • Total11.08 km2 (4.28 sq mi)Eleva...

 

Davide Succi

Davide Succi Nazionalità  Italia Altezza 183 cm Peso 79 kg Calcio Ruolo Allenatore (ex attaccante) Squadra romulea Termine carriera 2019 - giocatore Carriera Giovanili 1994-1995 San Lazzaro[1]1995-1996 Fosso Ghiaia1996-1998 Iperzola1998-2000 Milan2000-2001 Chievo Squadre di club1 1996-1998 Iperzola9 (0)[2][3]1998-2000 Milan0 (0)2000-2001 Chievo0 (0)2001-2002 Poggese32 (14)2002-2003 Padova29 (11)[4]2003-20...

Tour d'Italie 2023

Tour d'Italie 2023 GénéralitésCourse106e Tour d'ItalieCompétitionUCI World Tour 2023 2.UWTÉtapes21Dates6 – 28 mai 2023Distance3 348,8 kmPays Italie SuisseLieu de départFossacesiaLieu d'arrivéeRomeÉquipes22Partants176Arrivants125Vitesse moyenne39,174 km/hDénivelé51 500 mSite officielSite officielRésultatsVainqueur Primož Roglič (Jumbo-Visma)Deuxième Geraint Thomas (Ineos Grenadiers)Troisième João Almeida (UAE Team Emirates)Classement par points Jonathan Milan (Bahra...

 

CAMFAK syndrome

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: CAMFAK syndrome – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2020) (Learn how and when to remove this message) Medical conditionCAMFAK syndromeOther namesCataract-microcephaly-arthrogryposis-kyphosis syndrome, Cataract-microcephaly-failure to thrive-kyp...

 

Шаблон:Мифология

МифологияРитуально-мифологическийкомплекс Система ценностей Сакральное Миф Мономиф Теория основного мифа Ритуал Обряд Праздник Жречество Мифологическое сознание Магическое мышление Низшая мифология Модель мира Цикличность Сотворение мира Мировое яйцо Мифическое �...

Yesterday Once More (2016 film)

2016 Chinese filmYesterday Once MorePosterChinese谁的青春不迷茫 Directed byYoyo YaoStarringBai Jingting Guo Shutong Li Hongyi Wang Herun Ding Guansen Zhao WenlongMusic byHenry LaiProductioncompanyBeijing Enlight Pictures[1]Distributed byBeijing Enlight Pictures[1]Release date April 22, 2016 (2016-04-22) Running time108 minutes[1]CountryChinaLanguageMandarinBox officeCN¥26.3 million[1] Yesterday Once More (Chinese: 谁的青春不迷�...

 

The Prisoner or: How I Planned to Kill Tony Blair

2006 filmThe Prisoner or: How I Planned to Kill Tony BlairDirected byMichael TuckerPetra EpperleinWritten byMichael TuckerPetra EpperleinProduced byPetra EpperleinDistributed byTruly IndieRelease dates September 8, 2006 (2006-09-08) (Toronto International Film Festival) March 23, 2007 (2007-03-23) (United States) Running time72 minutesLanguageEnglish The Prisoner or: How I Planned to Kill Tony Blair is a 2006 documentary film by American documentary filmm...

 

Power tool

Tool that is actuated by an additional power source and mechanism other than by hand alone A power tool is a tool that is actuated by an additional power source and mechanism other than the solely manual labor used with hand tools. The most common types of power tools use electric motors. Internal combustion engines and compressed air are also commonly used. Tools directly driven by animal power are not generally considered power tools. Power tools can produce large amounts of particulates, i...

Nebraska's 3rd congressional district

U.S. House district for Nebraska Nebraska's 3rd congressional districtNebraska's 3rd congressional district (from 2023)Representative  Adrian SmithR–GeringDistribution53.79% rural46.21% urbanPopulation (2022)649,904Median householdincome$61,627[1]Ethnicity81.4% White12.2% Hispanic2.7% Two or more races1.4% Native American1.3% Black0.7% Asian0.3% otherCook PVIR+29[2] Nebraska's 3rd congressional district is a congressional district in the U.S. state of Nebraska that...

 

Fauna italiana

Questa voce o sezione sull'argomento natura non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Fenicotteri sul delta del Po La fauna italiana è l'insieme delle specie animali viventi allo stato selvatico all'interno del territorio italiano. In base ai dati forniti dall'Annuario Dati Ambientali ISPRA[1] (aggiornato al 2018), la fauna italiana co...

 

التوسع الإقليمي للولايات المتحدة

خريطة العالم وبها أراضي الولايات المتحدة باللون الأخضر تشمل أراضي الولايات المتحدة أي منطقة تقع ضمن نطاق الولاية السيادية لحكومة الولايات المتحدة الفيدرالية؛[1] بما في ذلك جميع المياه المحيطة بالجزر أو الأراضي القارية الأمريكية، والسفن التابعة للبحرية الأمريكية.[2...

Ronda Norte de Cáceres

Ronda Norte de Cáceres Cáceres,  Extremadura, España España Datos de la rutaLongitud 6.032 mAdministraciónAdministración Ayuntamiento de CáceresOtros datosVelocidadgenérica OrientaciónInicio  N-630 Glorieta del V CentenarioFin  N-521 Avenida de la Universidad[editar datos en Wikidata] Esquema de situación de la Ronda Norte La Ronda Norte es una ronda de circunvalación administrada por el Ayuntamiento de Cáceres, que comunica la N-521 co...

 

Panutche Camara

Questa voce sull'argomento calciatori guineensi è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Panutche CamaráNazionalità Guinea-Bissau Altezza185 cm Peso73 kg Calcio RuoloCentrocampista Squadra Crawley Town CarrieraGiovanili 2014-2015 Loures2015-2016 Vitória Guimarães2016-2017 Barnsley Squadre di club1 2017 Dulwich Hamlet9 (4)2017-2020 Crawley Town103 (6)2020-20...

 

Coppa di Francia 2020-2021

Disambiguazione – Se stai cercando altri significati, vedi Coppa di Francia 2020-2021 (disambigua). Coupe de France 2020-2021 Logo della competizione Competizione Coppa di Francia Sport Calcio Edizione 104ª Organizzatore FFF Date dal 9 febbraio 2021al 19 maggio 2021 Luogo  Francia Partecipanti 64 Risultati Vincitore  Paris Saint-Germain(14º titolo) Secondo  Monaco Semi-finalisti  Montpellier Rumilly-Vallières Statistiche Miglior marcatore Kylian Mba...

Fabien Barthez

Pour les articles homonymes, voir Barthez. Fabien Barthez Barthez à l'entraînement avec l’Olympique de Marseille en 2006. Biographie Nom Fabien Alain Barthez Nationalité Française Naissance 28 juin 1971 (53 ans) Lavelanet (France) Taille 1,80 m (5′ 11″)[1] Période pro. 1990-2007 Poste Gardien de but Pied fort Gauche[2] Parcours junior Années Club 0000-1986 Stade lavelanétien 1986-1990 Toulouse FC Parcours senior1 AnnéesClub 0M.0(B.) 1990-1992 Toulouse FC 028 0(0)...

 

Inge Dekker

Cet article est une ébauche concernant la natation et une personnalité néerlandaise. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Pour les articles homonymes, voir Dekker. Inge Dekker Médaillée d'or aux mondiaux de Rome en 2009. Informations Nages Papillon, nage libre Nationalité Néerlandaise Naissance 18 août 1985 (39 ans) Assen Palmarès Médailles obtenues Jeux olympiques 1 1 1 Ch. du monde gr...