Büyük Hamam, 1926 yılında yapılan arkeolojik kazılarda bulunmuştur.
Büyük Hamam, günümüz Pakistan'ın Sind eyaletindeki Mohenjo-daro'da kazılan Harappa Medeniyeti kalıntıları arasında en bilinen yapılardan biridir.[1][2][3] Arkeolojik kanıtlar, Büyük Hamamın MÖ 3. binyılda, üzerinde bulunduğu "kale" yükseltisinin yapılmasından hemen sonra inşa edildiğini göstermektedir.[4]
Özellikler
Büyük Mohenjo-daro Hamamı, "antik dünyanın en eski halka açık su deposu" olarak bilinmektedir.[5] Yaklaşık 12 metre (40 ft) x 7 metre (23 ft) boyutlarındadır ve maksimum 2,4 metre (8 ft) derinliğe sahiptir.[6] Biri kuzeyden, diğeri güneyden olmak üzere iki geniş merdiven yapıya giriş görevi görüyordu.[7] Bu merdivenlerin alt uçlarında, hamamın tüm genişliği boyunca uzanan 1,4 metre (4 ft 7 inç) yüksekliğinde bir çıkıntı bulunmaktadır. Eğimli zemin, tankın güneybatı köşesinde, kullanılmış suyu banyodan dışarı çıkaran bindirme kemerli drenajı birbirine bağlayan küçük bir çıkışa açılmaktadır.[8]
Tankın tabanı, kenarlarına alçı sıva ile döşenen ince tuğlalar sayesinde su geçirmez hale getirilmiş ve yan duvarlar da benzer şekilde inşa edilmiştir. Tankı daha da su geçirmez hale getirmek için havuzun kenarlarına ve muhtemelen zemine de kalın bir bitüm (su geçirmez katran) tabakası döşenmiştir. Doğu, kuzey ve güney kenarlarında tuğla sütunlar keşfedilmiştir. Korunmuş sütunların, ahşap paravanları veya pencere çerçevelerini tutabilecek basamaklı kenarları bulunmaktadır. İki büyük kapı güneyden komplekse açılmakta, bir başka giriş ise kuzeyden ve doğudan sağlanıyordu. Binanın doğu kenarı boyunca bir dizi oda yer alıyordu ve odalardan birinde, tankı doldurmak için gereken suyun bir kısmını sağlayan bir kuyu vardı. Yağmur suyu da bu amaçla toplanmış olduğu düşünülmektedir ancak herhangi bir giriş drenajı bulunamadı. Su geçirmez tuğlalardan yapılmış uzun bir yüzme havuzuna sahip olduğu düşünülmektedir.[9]
"Çoğu bilim insanı, bu tankın, suyun yıkananların sağlığını iyileştirmek ve arındırmak için kullanıldığı özel dini işlevler için kullanıldığı konusunda hemfikir. Bu, çok eski zamanlardan beri kutsal tanklarda, havuzlarda ve nehirlerde törensel yıkanmaya verilen önemi gösteriyor."
J.M. Kenoyer[9]
Rahipler Koleji
Büyük Hamam'ın karşısında, birkaç odası ve üç verandası olan, çatıya ve üst kata çıkan iki merdiveni olan büyük bir bina bulunmaktadır. Büyüklüğü ve Büyük Hamam'a yakınlığı göz önüne alındığında bu bina geçici olarak Rahipler Evi olarak kullanılmış ve "Rahipler Koleji" olarak adlandırılmıştır.[4]
