Ahmet Cemal, (5 Mart 1942, İzmir - 1 Ağustos 2017, İstanbul[1]), Türk yazar ve edebiyat çevirmeniydi.
Hayatı
Ahmet Cemal, 5 Mart 1942 tarihinde İzmir'de doğdu. İstanbul'da, Moda İlkokulu'ndan sonra Sankt Georg Avusturya Lisesi'nin ardından İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu. Aynı fakültede bir süre asistanlık yaptı. İstanbul Avusturya Kültür Ataşeliği'nde basın danışmanı olarak çalıştı. İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Okulu Almanca bölümünde ve Edebiyat Fakültesi Alman dili ve edebiyatı bölümünde çeviri dersleri verdi. “Yeni Ufuklar”, “Varlık”, “Yazko Edebiyat”, “Gergedan”, “Argos” ve “Milliyet Sanat” dergilerinde yazdı. Memet Fuat ve Mustafa Kemal Ağaoğlu'nun davetleri üzerine "Yazko" çeviri dergisini kurdu ve yönetti. Ayrıca Yazko'da genel yayın koordinatörü olarak çalıştı. Anadolu Üniversitesi'nde 19 yıl süreyle, lisans ve lisansüstü düzeyinde olmak üzere, İletişim Bilimleri Fakültesinde Sanat Tarihi, Estetik, Kültür Tarihi, Metin Yazımı ve Metin Çözümleme; Güzel Sanatlar Fakültesinde, Temel Sanat Kavramları; Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümü'nde Dünya Tiyatro Tarihi, Çağdaş Tiyatro ve Tiyatro Estetiği dersleri verdi. İstanbul Üniversitesi ile Mimar Sinan Üniversitesi tiyatro bölümlerinde Dünya Tiyatro Tarihi ve Tiyatro Edebiyatı derslerini üstlendi. Bahçeşehir Üniversitesi'nde 4 yıl boyunca Antik Çağdan günümüze Eleştirel Düşüncenin Tarihi, Estetik ve Genel Sanat Kavramları derslerini verdi.
Ingeborg Bachmann, Walter Benjamin, Bertolt Brecht, Hermann Broch, Elias Canetti, Paul Celan, Ernst Fischer, J.W.v. Goethe, E.H. Gombrich, Friedrich Hölderlin, Franz Kafka, Heinrich von Kleist, Georg Lukacs, Robert Musil, Friedrich Nietzsche, Novalis, Erich Maria Remerque, Rainer Maria Rilke, Friedrich Schiller, Anna Seghers, Manes Sperber, Georg Trakl ve Stefan Zweig'ın çeşitli eserlerini Türkçeye çevirdi.Deneme ve makaleleri “Odak Noktasında Yaşananlar”, “Yaşamdan Çevirdiklerim”, “Şeref Bey Artık Burada Yaşamıyor”, “Bizi Yaşatanlar ve Öldürenler”, “Aradığımız Tiyatro”, “Oynamak Varken”, “Sanat Üzerine Denemeler”, “İnsana dönmek”, “Giderayak”, “Lanetlenmiş Ağustosböcekleri”, “Okuyan Gençliğe Mektuplar” başlıklarıyla kitaplaştı. Şiirleri “Geçmiş Bir Dua Kitabından” adıyla çıktı. “Kıyıda Yaşamak” adlı bir romanı ve “Dokunmak” adlı bir öykü kitabı, “Ben, Nazım, Yaşarken ve Ölürken” ve “Deliliğe Övgüye Methiye” adlı oyunları var.
Onur Bayraktar tarafından kurulan Stüdyo Drama tiyatro topluluğunda sanat danışmanı ve Prof. Dr. İsmail Ersevim ile birlikte araştırma birimi yöneticisi olarak çalıştı. “Ben, Nazım, Yaşarken ve Ölürken” adlı oyunu aynı topluluk tarafından sergilendi. Dünyaca ünlü tiyatro adamı Mehmet Ulusoy'un isteği üzerine kaleme aldığı “Deliliğe Övgü'ye Methiye” İstanbul Devlet tiyatrosu repertuvarına alındı ve provalara başlandı, ancak Mehmet Ulusoy'un ölümü nedeniyle sahnelenemedi. Bu oyun daha sonra Kocaeli Büyükşehir Belediye Tiyatroları Tiyatro Okulu öğrencileri tarafından ve değerli yönetmen Ufuk Aşarı rejisi ile, İzmit'te Süleyman Demirel Kültür Merkezi salonunda büyük bir başarıyla sahnelendi.
1988 yılında Türk kültürüne yaptığı hizmetler nedeniyle, Ahmet Cemal'e Anadolu Üniversitesi Senatosu tarafından "fahri doktor" unvanı verildi. 2010 yılında Avusturya Cumhurbaşkanı tarafından, Avusturya Federal Cumhuriyeti Altın Liyakat Nişanı ile onurlandırıldı. Aynı yıl, Türkiye Cumhuriyeti ve Federal Almanya Cumhuriyeti tarafından ilk kez düzenlenen ”Tarabya Çeviri Ödülleri” çerçevesinde Almancadan Türkçeye çeviri dalında büyük ödüle layık görüldü. “Lanetlenmiş Ağustosböcekleri” adlı deneme kitabıyla Türkiye Gazeteciler Cemiyeti 2012 Edebiyat Ödülü'nü kazandı. Aynı yıl Türk Dil Kurumunun kuruluşunun 80. yıl dönümü nedeniyle Dil Derneği tarafından kendisine 80. Dil Bayram Onur Ödülü verildi. 2013 yılında TÜYAP tarafından on sekizincisi düzenlenen İzmir Kitap Fuarının Onur Yazarı seçildi. 2014 yılında ise Hermann Broch'tan yaptığı “Vergilius'un Ölümü” başlıklı roman çevirisi ile, edebi çeviri dalında Avusturya Büyük Devlet Ödülü'ne layık görüldü.
2008 yılından öldüğü 2017 yılına kadar Cumhuriyet Gazetesi'nde ve İleri Haber sitesinde köşe yazarı olan Ahmet Cemal, 2013-2014 akademik yılında Nazım Hikmet Akademisi'nde “Sanatın, Bilimin ve Edebiyatın Toplumsal Tarihi”, “Başlangıçtan Günümüze Eleştirel Düşüncenin Gelişmesi” ve “Estetik” başlıklı dersleri verdi. 2014 Haziranında Akademi'den ayrılarak Moda'da öğrencileri ile birlikte Ahmet Cemal Kültür Atölyesi'ni (ACKA) kurdu.
Ahmet Cemal, 1 Ağustos 2017 tarihinde, tedavi görmekte olduğu Sultan Abdülhamid Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde (Eski Gata Askeri Hastanesi) kalp yetmezliği neticesinde 75 yaşında öldü. Naaşı, Feriköy Mezarlığı'nda toprağa verildi.
Kitapları
- Biz Sevmeyi Ne Zaman Unuttuk?
- Önce Şairleri Yaktılar
- Lanetlenmiş Ağustosböcekleri
- Bizi Yaşatanlar ve Öldürenler
- Oynamak Varken
- Aradığımız Tiyatro
- Dokunmak
- Şeref Bey Artık Burada Yaşamıyor
- Bu Tufandan Sonra Ingeborg Bachmann'dan Seçme Yazılar
- Bir Katedral İnşa Etmek
- Kıyıda Yaşamak
- İnsana Dönmek
- Sanat Üzerine Denemeler
- Gece mi Tek Gerçeğimiz
- Yaşamdan Çevirdiklerim
- Geçmiş Bir Dua Kitabından
- Odak Noktasında Yaşananlar
- Okuyan Gençliğe Mektuplar
Başlıca çevirileri
- Ingeborg Bachmann, Ertelenmiş Zaman
- Ingeborg Bachmann, Bütün Şiirleri
- Ingeborg Bachmann, Maline
- Ingeborg Bachmann, Bu Tufandan Sonra
- Ingeborg Bachmann, Radyo Oyunları
- Walter Benjamin, Pasajlar
- Heinrich Böll, Katharina Blum'un Yitik Onuru
- Heinrich Böll, Babasız Evler
- Bertolt Brecht, Sofokles'in Antigone'si
- Bertolt Brecht, Tiyatro İçin Küçük Organon
- Bertolt Brecht, Bütün Oyunları
- Bertolt Brecht, Me-Ti'nin Özdeyişleri
- Hermann Broch, Vergilius'un Ölümü
- Elias Canetti, Körleşme
- Elias Canetti, Sözcüklerin Bilinci
- Elias Canetti, İnsanın Sılası
- Elias Canetti, Saatin Gizli Yüreği
- Paul Celan, Şiirler
- Paul Celan, Ölüm Fügü
- Ernst Fischer, Franz Kafka
- J.W. Goethe, Urfaust
- J.W. Goethe, Yarat Ey Sanatçı
- G.H. Gombrich, Sanat ve Yanılsama
- Knut Hamsun, Yanılsama
- Franz Kafka, Dönüşüm
- Franz Kafka, Dava
- H.V. Kleist, Amphitryon
- Georg Lukacs, Estetik
- Hans Mayer, Bertolt Brecht
- Robert Musil, Niteliksiz Adam
- Robert Musil, Yaşarken Açılan Miras
- Friedrich Nietzsche, İşte Böyle Dedi Zerdüşt
- Friedrich Nietzsche, Dionysos Dithyrambosları
- Novalis, Geceye Övgüler
- Erich Maria Remarque, Yaşamak Zamanı
- R.M. Rilke, Şiirler
- Jura Soyfer, Şiirler
- Georg Trakl, Şiirler
- Stefan Zweig, Montaigne
- Stefan Zweig, Rotterdamlı Erasmus'un Zaferi ve Trajedisi
- Stefan Zweig, Yarının Tarihi
- Stefan Zweig, Satranç
- Stefan Zweig, Bilinmeyen Bir Kadının Mektubu[2]
Kaynakça
