İzmir-Eğirdir demiryolu

İzmir-Alsancak – Eğirdir demiryolu
Genel bilgiler
Durumİşletmede
SahibiOttoman Railway Company (1858 – 1935)
TCDD (1935 – Günümüz)
Yer3. & 7. Bölge
İlk - Son durak
İstasyonlar115
Web sitesihttp://www.tcdd.gov.tr
Hizmet
SistemTCDD
İşletmeci(ler)Ottoman Railway Company (1858 – 1935)
TCDD (1935 – 2016)
TCDD Taşımacılık (2016 – Günümüz)
Bakım tesisiİzmir, Denizli
Tarihçe
Açılış1858 – 1912[1]
Teknik bilgiler
Hat uzunluğu470,300 kilometre (292,231 mi) (Ana Hat)
93,307 kilometre (57,978 mi) (Şube Hatları)
Hat açıklığıStandart (1435 mm)
Elektrikleme25 kV AA Katener (Alsancak – Selçuk)
Güzergâh haritası

Sembol açıklamaları
İzmir Alsancak Limanı
T2 (Alsancak Gar)
0,000 kilometre (0 mi)
İzmir Alsancak Garı[2]
M1 (İzmir Metrosu) (Basmane)
M1 (İzmir Metrosu) (Hilal)
0,000 kilometre (0 mi)
İzmir Basmane Garı[3]
1,999 kilometre (1,242 mi)
Hilal[2] / Hilal (İstavroz)[3]
2,240 kilometre (1,392 mi)
Kemer (Kervan Köprüsü)
~4,000 kilometre (2,485 mi)
Ballıkuyu
? km
Gürçeşme
Şirinyer Tüneli
6,424 kilometre (3,992 mi)
Şirinyer
~6,200 kilometre (3,853 mi)
0,000 kilometre (0 mi)
Şirinyer (Paradiso)[2][4]
-
~1,300 kilometre (0,808 mi)
Efeler
-
~2,400 kilometre (1,491 mi)
Buca[4]
7,392 kilometre (4,593 mi)
Koşu
9,047 kilometre (5,622 mi)
İnkılap
10,504 kilometre (6,527 mi)
Semt Garajı
12,736 kilometre (7,914 mi)
ESBAŞ
-
~1,400 kilometre (0,870 mi)
Seydiköy[5]
13,965 kilometre (8,677 mi)
0,000 kilometre (0 mi)
Gaziemir[2][5]
15,527 kilometre (9,648 mi)
Sarnıç
Adnan Menderes Havalimanı
18,018 kilometre (11,196 mi)
Adnan Menderes Havalimanı
21,298 kilometre (13,234 mi)
Cumaovası
28,120 kilometre (17,473 mi)
Develi
31,530 kilometre (19,592 mi)
Tekeli
36,556 kilometre (22,715 mi)
Pancar (Kayas)
43,100 kilometre (26,781 mi)
Kuşçuburun (Trianda)
48,587 kilometre (30,191 mi)
0,000 kilometre (0 mi)
Torbalı[2][6]
~50,600 kilometre (31,441 mi)
Konak
Tire, Ödemiş yönüne[6]
51,479 kilometre (31,988 mi)
Tepeköy
59,095 kilometre (36,720 mi)
Sağlık (Cellat)
66,316 kilometre (41,207 mi)
Belevi (Kozpınar)
77,064 kilometre (47,885 mi)
Selçuk (Ayasuluk)
88,330 kilometre (54,886 mi)
Çamlık (Aziziye)
Çamlık Buharlı Lokomotif Müzesi
95,000 kilometre (59,030 mi)
İzmir
Aydın
99,500 kilometre (61,826 mi)
0,000 kilometre (0 mi)
Ortaklar (Balatçık)[2][7]
-
~4,800 kilometre (2,983 mi)
Tekin
~102,800 kilometre (63,877 mi)
Neşetiye
-
6,420 kilometre (3,989 mi)
Moralı
107,991 kilometre (67,102 mi)
Germencik
-
~8,900 kilometre (5,530 mi)
Argavlı
~110,100 kilometre (68,413 mi)
Alangülü
-
~13,000 kilometre (8,078 mi)
Ilıca
114,000 kilometre (70,836 mi)
Erbeyli
-
15,750 kilometre (9,787 mi)
Sazlıköy
~115,300 kilometre (71,644 mi)
Sinirteke
-
21,970 kilometre (13,652 mi)
Söke Garı[7]
119,634 kilometre (74,337 mi)
İncirliova (Karapınar)
~122,400 kilometre (76,056 mi)
Kazakkahve
~124,700 kilometre (77,485 mi)
Osmanbük
130,012 kilometre (80,786 mi)
Aydın Garı[2]
~136,500 kilometre (84,817 mi)
İmamköy
140,590 kilometre (87,359 mi)
Umurlu
~145,700 kilometre (90,534 mi)
Beyköy
149,137 kilometre (92,669 mi)
Köşk
~152,800 kilometre (94,946 mi)
Kırkkahve
~154,500 kilometre (96,002 mi)
Çiftekahve
157,690 kilometre (97,984 mi)
Karaali
159,437 kilometre (99,070 mi)
Sultanhisar
~161,700 kilometre (100,476 mi)
Devrant
164,500 kilometre (102,216 mi)
Atça
~166,600 kilometre (103,520 mi)
Çakıralı
169,469 kilometre (105,303 mi)
İsabeyli
-
~2,370 kilometre (1,473 mi)
Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası[8]
175,192 kilometre (108,859 mi)
0,000 kilometre (0 mi)
Nazilli[2][8]
~180,500 kilometre (112,158 mi)
Güzelköy
~183,600 kilometre (114,084 mi)
Beşeylül
186,944 kilometre (116,162 mi)
Kuyucak
193,789 kilometre (120,415 mi)
Pamukören
198,678 kilometre (123,453 mi)
Horsunlu
~206,900 kilometre (128,562 mi)
Gencelli
~210,000 kilometre (130,488 mi)
Meryemoğlu
212,615 kilometre (132,113 mi)
Buharkent (Çubukdağ)
219,500 kilometre (136,391 mi)
Aydın
Denizli
~219,600 kilometre (136,453 mi)
Kızıldere
~225,300 kilometre (139,995 mi)
Karataş
230,769 kilometre (143,393 mi)
Sarayköy
~235,000 kilometre (146,022 mi)
Durak
240,742 kilometre (149,590 mi)
Üzerlik
251,228 kilometre (156,106 mi)
0,000 kilometre (0 mi)
Goncalı[2][9]
-
0,257 kilometre (0,160 mi)
Km. 251, 485・Goncalı Müselles[9]
255,700 kilometre (158,885 mi)
Korucuk
-
9,409 kilometre (5,846 mi)
Denizli Garı[9]
~260,600 kilometre (161,929 mi)
Böceli
~274,700 kilometre (170,691 mi)
Kocabaş
~279,400 kilometre (173,611 mi)
Aşağıağdere
282,904 kilometre (175,788 mi)
3. Bölge
7. Bölge
283,264 kilometre (176,012 mi)
Kaklık
? km
Başçeşme
302,580 kilometre (188,014 mi)
Bozkurt
Denizli Çardak Havalimanı
308,484 kilometre (191,683 mi)
Çardak
315,490 kilometre (196,036 mi)
Denizli
Afyonkarahisar
-
30,225 kilometre (18,781 mi)
Çivril Garı[10]
319,430 kilometre (198,485 mi)
Acıgöl / Acıgöl
-
26,946 kilometre (16,743 mi)
Ömerköy
~323,600 kilometre (201,076 mi)
Sarıkavak
-
23,524 kilometre (14,617 mi)
İnceköy
328,225 kilometre (203,950 mi)
Dazkırı
-
20,246 kilometre (12,580 mi)
Seraserli
339,400 kilometre (210,893 mi)
Akyarma
-
14,592 kilometre (9,067 mi)
Sundurlu / Işıklı Gölü
343,477 kilometre (213,427 mi)
Evciler
-
11,246 kilometre (6,988 mi)
Beyköy
352,110 kilometre (218,791 mi)
Baraklı
-
8,112 kilometre (5,041 mi)
Irgınlı
356,554 kilometre (221,552 mi)
0,000 kilometre (0 mi)
Sütlaç[2][10]
356,554 kilometre (221,552 mi)
Denizli
Afyonkarahisar
361,151 kilometre (224,409 mi)
Yeşilhüyük
~364,100 kilometre (226,241 mi)
Kabaklı
~368,400 kilometre (228,913 mi)
Tugaylı
376,025 kilometre (233,651 mi)
Dinar
TCDD Bakım Atölyesi
390,674 kilometre (242,754 mi)
112,400 kilometre (69,842 mi)
Karakuyu[2][11]
Afyonkarahisar yönüne[11]
398,117 kilometre (247,378 mi)
Çapalı
401,380 kilometre (249,406 mi)
İncesu
Burdur Şeker Fabrikası
406,219 kilometre (252,413 mi)
Afyonkarahisar
Isparta
-
23,910 kilometre (14,857 mi)
Burdur Garı[12]
411,971 kilometre (255,987 mi)
Keçiborlu
-
~17,700 kilometre (10,998 mi)
Askeriye
Keçiborlu Kükürt Fabrikası
-
~13,900 kilometre (8,637 mi)
Çerçin
-
~12,000 kilometre (7,456 mi)
Gökçebağ
423,572 kilometre (263,195 mi)
0,000 kilometre (0 mi)
Gümüşgün[2][12]
-
5,100 kilometre (3,169 mi)
Burdur
Isparta
-
~5,000 kilometre (3,107 mi)
Gölbaşı
430,609 kilometre (267,568 mi)
Kırıkçayır
433,900 kilometre (269,613 mi)
Göltaş
~436,900 kilometre (271,477 mi)
Senirce
438,932 kilometre (272,740 mi)
0,000 kilometre (0 mi)
Bozanönü[2][13]
-
~2,500 kilometre (1,553 mi)
Büyükseki
447,365 kilometre (277,980 mi)
Kuleönü
-
13,199 kilometre (8,201 mi)
Isparta Garı[13]
455,021 kilometre (282,737 mi)
Harmanören
~458,000 kilometre (284,588 mi)
Büyükgökçeli
~463,400 kilometre (287,943 mi)
Makas
~470,300 kilometre (292,231 mi)
Eğirdir Garı[2] / Eğirdir Gölü
Bu diyagramı:

İzmir-Alsancak – Eğirdir demiryolu, İzmir-Alsancak – Eğirdir arasında bulunan TCDD'ye ait ana demiryolu hattıdır.

Ege Bölgesi'nde Kıyı Ege'yi İç Ege'ye bağlayan ve Türkiye'nin en eski demiryolu hattı olan hat, TCDD 3. ve 7. Bölge'nin sorumluluk alanı içerisinde yer almakta ve TCDD Taşımacılık tarafından işletilen Göller Ekspresi, Güller Ekspresi ve Pamukkale Ekspresi Anahat Trenleri'ne[14] ve Basmane – Denizli, Basmane – Ödemiş, Basmane – Tire, Basmane – Nazilli, Söke – Denizli ve Söke – Nazilli Bölgesel Trenleri'ne[15] ve İZBAN A.Ş. tarafından işletilen Banliyö Trenleri'ne[16] hizmet vermektedir.

Hattın başlangıç noktası İzmir Alsancak Garı

Tarihçe

Osmanlı hükûmeti, İngiliz sermayeli Ottoman Railway Company / Osmanlı Demiryolu Şirketi (ORC)'ne 22 Eylül 1856'da İzmir'den Aydın'a demiryolu inşa edilmesi için imtiyaz vermiştir. Aynı yıl inşasına başlanan demiryolu hattı 30 Ekim 1858'de Gaziemir'e ulaşarak kısmen hizmete girmiş ve Türkiye'deki ilk demiryolu hattı olmuştur. ORC Şirketi'nin yaşadığı mali sıkıntılar sebebiyle demiryolu hattının kalan kısımlarının inşası kısmen yavaşlamış olsa da hat 24 Aralık 1860'ta Torbalı'ya, 15 Kasım 1862'de Selçuk'a ve 1 Temmuz 1866'da ise Aydın'a ulaşarak tamamen hizmete girmiştir.[1]

ORC Şirketi 1881'de mevcut hattın Aydın'dan Denizli ve Dinar'a uzatılması için yeni bir imtiyaz elde etmiştir. Aynı yıl inşasına başlanan demiryolu hattı, 1 Temmuz 1882'de Sarayköy'e ve inşaat işlerindeki kısa süreli bir gecikmenin ardından 13 Ocak 1889'da ise Denizli ve Dinar'a ulaşmıştır.[1]

İngiliz sermayeli ORC Şirketi, Alman sermayeli Chemins de Fer Ottomans d'Anatolie / Osmanlı Anadolu Demiryolları (CFOA) Şirketi ile rekabet edebilmek için demiryolu hattını Konya'ya kadar uzatmayı amaçlamış ve bu kapsamda 1912'de hat Eğirdir'e uzatılmıştır. Ancak gerek yetersiz planlama gerekse de 1914'te I. Dünya Savaşı'nın başlaması nedeniyle hattaki tüm inşa faaliyetleri durdurulmuştur. Savaş sırasında demiryolu hattına Osmanlı hükûmeti tarafından ele konulmuş ve hat askerî birliklerin taşınması için kullanılmıştır. ORC Şirketi, savaştan sonra demiryolu hattının kontrolünü tekrar eline almış, ancak herhangi bir hat uzatma faaliyetinde bulunmamıştır.[1]

ORC Şirketi ana hat imtiyazı haricinde aldığı küçük çaplı imtiyazlarla daha kısa şube hatları da inşa etmiştir. Bu kapsamda 30 Ekim 1858'de Gaziemir – Seydiköy, 27 Temmuz 1860'ta Şirinyer – Buca, 1883 ve 1884'te Torbalı – Çatal – Ödemiş ve Çatal – Tire, 13 Ekim 1889'da Goncalı – Denizli, 29 Aralık 1889'da Sütlaç – Çivril ve 1 Aralık 1890'da ise Ortaklar – Söke şube demiryolu hatları hizmete girmiştir.[1]

1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra alınan demiryollarının millileştirilmesi kararı kapsamında ORC Şirketi 1 Haziran 1935'te TCDD tarafından satın alınarak feshedilmiş ve şirkete ait tüm demiryolu hatları TCDD'nin denetimine girmiştir.[note 1][18]

Hat, TCDD tarafından devralındıktan sonra, 26 Mart 1936'da hizmete giren Afyonkarahisar – Karakuyu demiryolu ile Afyonkarahisar'a ve Bozanönü – Isparta şube demiryolu ile Isparta'ya bağlantı sağlanmıştır. Ayrıca, 1 Ekim 1936'da hizmete giren Gümüşgün – Burdur şube demiryolu ile de Burdur'a bağlantı sağlanmıştır.[19]

Hattın Sütlaç – Çivril şube demiryolu kısmı 1988'de kapatılmıştır. Çivril Garı ve binalar kompleksi korunması gerekli kültür varlıkları olarak tescil edilmiştir.[20] Hattın doğu aksındaki son istasyonu olan Eğirdir Garı ise 2003'te kapatılmış ve hat, 31,368 kilometre (19,491 mi) batıda Bozanönü – Isparta şube demiryolu'nun başlangıç noktası olan Bozanönü Tren İstasyonu'nda bitecek şekilde yeniden düzenlenmiştir. Böylece hattın toplam uzunluğu 438,932 kilometre (272,740 mi) olmuştur.

Hattın kısımları ve açılma tarihleri

Güzergâh Mesafe Hat Hizmete Giriş Yılı[21]
İzmir Alsancak Garı – Şirinyer – Gaziemir 13,965 kilometre (8,677 mi) Ana Hat 30 Ekim 1858
Gaziemir – Seydiköy ~1,400 kilometre (0,870 mi) Gaziemir – Seydiköy şube demiryolu
(Kapatıldı) 		30 Ekim 1858
Şirinyer – Buca ~2,400 kilometre (1,491 mi) Şirinyer – Buca şube demiryolu
(Kapatıldı) 		27 Temmuz 1860
Gaziemir – Torbalı 34,622 kilometre (21,513 mi) Ana Hat 24 Aralık 1860
Torbalı – Kozpınar 17,729 kilometre (11,016 mi) Ana Hat 14 Kasım 1861
Kozpınar – Selçuk 10,748 kilometre (6,678 mi) Ana Hat 15 Eylül 1862
Selçuk – Ortaklar – Aydın Garı 52,948 kilometre (32,900 mi) Ana Hat[22]
(Planlanan hattın sonu) 		1 Temmuz 1866
Aydın Garı – Kuyucak 56,932 kilometre (35,376 mi) Ana Hat 1881
Kuyucak – Sarayköy 43,825 kilometre (27,232 mi) Ana Hat 1 Temmuz 1882
Sarayköy – Goncalı – Sütlaç – Dinar 144,256 kilometre (89,637 mi) Ana Hat 13 Ekim 1889
Goncalı – Denizli Garı 9,409 kilometre (5,846 mi) Goncalı – Denizli şube demiryolu 13 Ekim 1889
Sütlaç – Çivril Garı 30,225 kilometre (18,781 mi) Sütlaç – Çivril şube demiryolu
(Kapatıldı) 		29 Aralık 1889
Ortaklar – Söke Garı 22,012 kilometre (13,678 mi) Ortaklar – Söke şube demiryolu[23] 1 Aralık 1890
Dinar – Gümüşgün – Bozanönü – Eğirdir Garı 95,275 kilometre (59,201 mi) Ana Hat 1 Kasım 1912
Bozanönü – Isparta Garı 13,199 kilometre (8,201 mi) Bozanönü – Isparta şube demiryolu 26 Mart 1936[19]
Gümüşgün – Burdur Garı 23,910 kilometre (14,857 mi) Gümüşgün – Burdur şube demiryolu 1 Ekim 1936[19]
Nazilli – Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası ~2,400 kilometre (1,491 mi) Nazilli – Sümerbank şube demiryolu 1937

Tren hatları

A. TCDD Taşımacılık Tarafından İşletilen Hatlar

1. Anahat Trenleri[14]
2. Bölgesel Trenler[15]

B. İZBAN A.Ş. Tarafından İşletilen Tren Hatları

1. Banliyö Trenleri[16]

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti adına Ulaştırma Bakanı Ali Çetinkaya ile Ottoman Railway Company / Osmanlı Demiryolu Şirketi (ORC) adına Robert Adeane arasında 1 Mayıs 1935'te imzalanan sözleşme ve bu sözleşmeyi onaylayan 30 Mayıs 1935 tarih ve 2745 sayılı "Aydın demiryollarının satın alınmasına dair olan mukavelenamenin tasdiki hakkında kanun" uyarınca, ORC Şirketi, 1 Haziran 1935'te 1.825.840 İngiliz sterlini bedelle TCDD tarafından satın alınarak feshedilmiş ve şirkete ait olan demiryolu hatları, istasyonlar ve araçlar dâhil bütün menkul ve gayrimenkul mallar ile İzmir Alsancak Limanı TCDD'nin denetimine girmiştir.[17]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e "ORC History" [ORC Tarihi]. Trains of Turkey. 25 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2022. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n İzmir-Alsancak - Eğirdir demiryolu
  3. ^ a b İzmir-Basmane - Manisa - Afyonkarahisar demiryolu
  4. ^ a b Şirinyer - Buca şube demiryolu
  5. ^ a b Gaziemir - Seydiköy şube demiryolu
  6. ^ a b Torbalı - Çatal - Ödemiş demiryolu
  7. ^ a b Ortaklar - Söke şube demiryolu
  8. ^ a b Nazilli - Sümerbank şube demiryolu
  9. ^ a b c Goncalı - Denizli şube demiryolu
  10. ^ a b Sütlaç - Çivril şube demiryolu
  11. ^ a b Afyonkarahisar - Karakuyu demiryolu
  12. ^ a b Gümüşgün - Burdur şube demiryolu
  13. ^ a b Bozanönü - Isparta şube demiryolu
  14. ^ a b "Anahat Trenleri". TCDD Taşımacılık. 8 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2023. 
  15. ^ a b "Bölgesel Trenler". TCDD Taşımacılık. 8 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2023. 
  16. ^ a b "İZBAN Banliyö Treni". İZBAN A.Ş. 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2024. 
  17. ^ "3021 sayılı Resmî Gazete" (PDF). T.C. Resmî Gazete. 6 Haziran 1935. 26 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Eylül 2022. 
  18. ^ "A Short History of Turkish Railways" [Türk Demiryollarının Kısa Tarihi]. Trains of Turkey. 31 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. 
  19. ^ a b c Ortak, Şaban (2008). "Cumhuriyet Türkiyesi'nin Tamamlanması Gereken Bir Projesi: Afyon-Antalya Demiryolu Hattı İnşaatı". Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 10 (3): 83-115. 
  20. ^ "Çivril Gar Binaları". Çivril Belediyesi. 8 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023. 
  21. ^ Robinson, ss.50-55.
  22. ^ "Selçuk – Ortaklar şube demiryolu haritası". 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022. 
  23. ^ "Ortaklar - Söke şube demiryolu haritası". 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta İzmir-Eğirdir demiryolu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.