Ang panlabas na kaibuturan ng Daigdig (outer core sa Ingles) ay isang bahagi ng interyor ng naturang planeta na binubuo ng likidong bakal at nikel, may kapal na humigit-kumulang 2,260 kilometro, at matatagpuan sa ibabaw ng solidong panloob na kaibuturan (inner core) at sa ilalim ng mantel.[1][2][3]
Mga katangian
Hindi tulad ng panloob na kaibuturan, na isang makunat na solido, at ng mantel na mala-masilyang solido, ang panlabas na kaibuturan ay likido.[4] Ang katibayan ng likidong estado nito ay ang hindi pagdaan dito ng alon S, isang uri ng alon ng lindol (seismic waves) na nakararaan lamang sa mga solidong bagay.[5] Bagaman kapareho lang ng panloob na kaibuturan ang kemikal na komposisyon nito, mas mababa ang presyur sa lugar nito kung kaya ay nananatiling likido ang estado nito.
Sa pamamagitan ng heopisikal na kaparaanang tinatawag na seismic inversion, natantyang aabot sa 3,483±5 km ang radius ng panlabas na kaibuturan kumpara sa panloob na kaibuturan na may radius na 1220±10 km.[6] Tinatayang aabot sa 3,000–4,500 K (2,700–4,200 °C; 4,900–7,600 °F) ang temperatura ng panlabas na bahagi ng panlabas na kaibuturan at 4,000–8,000 K (3,700–7,700 °C; 6,700–14,000 °F) naman sa may hangganan nito sa panloob na kaibuturan.[7]
Habang dahan-dahang lumalamig ang panlabas na kaibuturan, ang likido sa pagitan nito at ng panloob na kaibuturan ay naninigas, na nagdudulot sa dahan-dahang paglaki ng panloob na kaibuturan at pagnipis ng panlabas na kaibuturan, sa bilis na 1 mm kada taon, katumbas ng 80,000 tonelada ng bakal kada segundo.[8]
Komposisyon
Tulad ng panloob na kaibuturan, hindi maaaring purong bakal o pinaghalong bakal at nikel ang komposisyon ng panlabas na kaibuturan dahil mas mababa ang nasukat na densidad ng panlabas na kaibuturan kumpara sa teoretikal na densidad ng purong materyales ng mga elementong nabanggit. [9][10][11][12] Sa katunayan, mas mababa ang densidad ng panlabas na kaibuturan nang 5-10 bahagdan kumpara sa bakal sa kaparehong temperatura at presyur na dinaranas nito.[12][13][14] Kung kaya, kailangan may halong mga mas magagaang elementong kemikal ang komposisyon nito upang maipaliwanag ang obserbasyong ito.[11][12][13] Ayon sa mga pagtatantya kamakailan, ang panlabas na kaibuturan ay mayroong 0 hanggang 0.26% idrohino, 0.2% carbon, 0.8-5.3% oksihino, 0-4.0% silikon, 1.7% asupre, at 5% nikel batay sa timbang.[11]
Ugnayan nito sa batawang magnetiko (magnetic field) ng daigdig
Batay sa mga modelo, ang matinding init nito ay nagdudulot sa magulong pagdaloy ng kombeksyon nito, na siya namang lumilikha ng batawang magnetiko (magnetic field) na bumabalot sa daigdig.[15] Ang karaniwang lakas ng batawang magnetiko sa panlabas na kaibuturan ay tinatayang umaabot sa 2.5 millitesla (mT), na 50 beses na mas malakas sa nararanasang batawan sa ibabaw ng daigdig.[16][17]
Mga sanggunian
↑"Earth's Interior". Science & Innovation. National Geographic. 18 January 2017. Nakuha noong 14 November 2018.
↑Sue, Caryl (2015-08-17). Evers, Jeannie (pat.). "Core". National Geographic Society (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 2022-04-09. Nakuha noong 2022-02-25.