Idrohino

Hydrogen, 1H
Purple glow in its plasma state
Hydrogen
AppearanceColorless gas
Standard atomic weight Ar°(H)
  • [1.00784, 1.00811]
  • 1.0080±0.0002 (pinaikli)[1][2]
Hydrogen sa talahanayang peryodiko
Hydrogen Helium
Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon
Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon
Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton
Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon
Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon
Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Nihonium Flerovium Moscovium Livermorium Tennessine Oganesson
–
↑
H
↓
Li
(none) ← hydrogen → helium
Atomikong bilang (Z)1
Group1
Period1
Block  s-block
Electron configuration1s1
Electrons per shell1
Physical properties
Phase at STPgas
Melting point(H2) 13.99 K ​(−259.16 °C, ​−434.49 °F)
Boiling point(H2) 20.271 K ​(−252.879 °C, ​−423.182 °F)
Density (at STP)0.08988 g/L
when liquid (at m.p.)0.07 g/cm3 (solid: 0.0763 g/cm3)[3]
when liquid (at b.p.)0.07099 g/cm3
Triple point13.8033 K, ​7.041 kPa
Critical point32.938 K, 1.2858 MPa
Heat of fusion(H2) 0.117 kJ/mol
Heat of vaporization(H2) 0.904 kJ/mol
Molar heat capacity(H2) 28.836 J/(mol·K)
Vapor pressure
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 15 20
Atomic properties
Oxidation states−1, +1 (isang anpoterong oksido)
ElectronegativityPauling scale: 2.20
Ionization energies
  • 1st: 1312.0 kJ/mol
Covalent radius31±5 pm
Van der Waals radius120 pm
Color lines in a spectral range
Mga linyang espektral ng hydrogen
Other properties
Natural occurrenceprimordiyal
Crystal structure ​hexagonal (hP4)
Lattice constants
Hexagonal crystal structure for hydrogen
a = 378.97 pm
c = 618.31 pm (at triple point)[4]
Thermal conductivity0.1805 W/(m⋅K)
Magnetic orderingdiamagnetic[5]
Molar magnetic susceptibility−3.98×10−6 cm3/mol (298 K)[6]
Speed of sound1310 m/s (gas, 27 °C)
CAS Number12385-13-6
1333-74-0 (H2)
History
DiscoveryHenry Cavendish[7][8] (1766)
Named byLouis-Bernard Guyton de Morveau
Antoine Lavoisier[9][10] (1787)
Isotopes of hydrogen
Main isotopes Decay
abun­dance half-life (t1/2) mode pro­duct
1H 99.9855% stable
2H 0.0145% stable
3H trace 12.32 y β− 3He
Kategorya Kategorya: Hydrogen
| references

Ang hidroheno (Ingles: hydrogen; Espanyol: hidrógeno) ay isang elementong kimikal sa talahanayang peryodiko na sinasagisag ng simbolong H at nagtataglay ng atomikong bilang 1.

Natuklasan ito ni Henry Cavendish noong 1766. Kabilang rin sa mga angking katangian nitong pagkakaroon ng atomikong bilang na 1, atomikong timbang na 1.00797, punto ng pagkatunaw na 259.14 °C, punto ng pagkulong 252.5 °C, densidad na = 0.08988 gramo sa bawat litro, at balensiyang 1.[11]

Idrohino

Sa karaniwang temperatura at presyon ito ay walang kulay, walang amoy, hindi metaliko, nagtataglay ng isang balensiyang elektron, at mabilis magdingas o magsiklab kung nasa porma ng diyatomikong gas (may dalawahang atomo). Ito rin ang pinakamagaan at pinakamarami o pinakamalaganp na elementong likas sa buong mundo at maging sa buong sansinukob.[11] Matatagpuan ang idroheno sa tubig at sa lahat ng organikong kawi at maging sa lahat ng may bahay na may buhay. Ang idroheno din ay may kakayahan na magkaroon ng reaksiyon sa kimikal na pamamaraan sa napakaraming elemento. Maging ang mga bituin ay nagtataglay ng idroheno sa kanilang plasmang estado. Ang elemento ring ito ang ginagamit sa paggawa ng amonya — isa alternatibong panggatong at sa kasalukuyan ay mas mabisang pinanggagalingan ng mga selulang panggatong (mga fuel cell).

Nagagamit ang hidroheno sa paggawa ng sintetikong amonya at metanol. Ginagamit din ito sa pagrerepina o pagdadalisay ng petrolyo, sa hidrohenasyon ng mga materyal na organiko, at maging sa pagpapasindi ng mga sulong oksihidroheno. Sangkap din ito sa mga panggatong na pangkuwitis.[11]

Etimolohiya ng salitang hidroheno

Hango ang salitang hidroheno mula sa Kastilang salita na hidrógeno na nagmula naman sa salitang Latin na hydrogenium na hango naman sa katagang Griyego na hydro: tubig at genes: nabubuo.

Tingnan din

Mga sanggunian

  1. ↑ "Standard Atomic Weights: Hydrogen" (sa wikang Ingles). CIAAW. 2009.
  2. ↑ Prohaska, Thomas; Irrgeher, Johanna; Benefield, Jacqueline; Böhlke, John K.; Chesson, Lesley A.; Coplen, Tyler B.; Ding, Tiping; Dunn, Philip J. H.; Gröning, Manfred; Holden, Norman E.; Meijer, Harro A. J. (2022-05-04). "Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry (sa wikang Ingles). doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.
  3. ↑ Wiberg, Egon; Wiberg, Nils; Holleman, Arnold Frederick (2001). Inorganic chemistry. Academic Press. p. 240. ISBN 978-0123526519.
  4. ↑ Arblaster, John W. (2018). Selected Values of the Crystallographic Properties of Elements. Materials Park, Ohio: ASM International. ISBN 978-1-62708-155-9.
  5. ↑ Lide, D. R., pat. (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (ika-86th (na) edisyon). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 978-0-8493-0486-6.
  6. ↑ Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. pp. E110. ISBN 978-0-8493-0464-4.
  7. ↑ "Hydrogen". Van Nostrand's Encyclopedia of Chemistry. Wylie-Interscience. 2005. pp. 797–799. ISBN 978-0-471-61525-5.
  8. ↑ Emsley, John (2001). Nature's Building Blocks. Oxford: Oxford University Press. pp. 183–191. ISBN 978-0-19-850341-5.
  9. ↑ Miśkowiec, Paweł (April 2023). "Name game: The naming history of the chemical elements—part 1—from antiquity till the end of 18th century". Foundations of Chemistry. 25 (1): 29–51. doi:10.1007/s10698-022-09448-5.
  10. ↑ Stwertka, Albert (1996). A Guide to the Elements. Oxford University Press. pp. 16–21. ISBN 978-0-19-508083-4.
  11. ↑ 11.0 11.1 11.2 Gaboy, Luciano L. Hydrogen, hidroheno - Gabby's Dictionary: Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com.

Lahat sa wikang Ingles:

Mga kawing panlabas

Lahat sa wikang Ingles: