The Omega Man (sh.Čovjek Omega), na prostoru nekadašnje Jugoslavije ponekad prikazivan i pod naslovom Posljednji čovjek[α 1], je američkiscience fiction film snimljen 1971. godine u režiji Borisa Sagala. Predstavlja drugu po redu adaptaciju znamenitog romana Ja sam legendaRicharda Mathesona, odnosno remake italijanskog crno-bijelog filma L'ultimo uomo della Terra iz 1964. godine. Radnja je smještena u Los Angeles 1977. godine (tada u bliskoj budućnosti), nekoliko godina nakon što je sukob između Sovjeta i Kine eskalirao u biološki rat, prilikom koga je korišten mikroorganizam koji je prouzročio globalni pomor čovječanstva. Protagonist, koga tumači Charlton Heston, je pukovnik Neville, bivši američki vojni ljekar koji vjeruje da je, zahvaljujući eskperimentalnom serumu, posljednji, odnosno jedini čovjek na svijetu, ali koji se svake noći mora suportstavljati grupi preživjelih koju je zaraza pretvorila u vampirolike albinomutante, a koji jednog dana slučajno naiđe na crnu djevojku Lisu (čiji lik tumači Rosalind Cash) koja se doima kao da je, kao i on, preživjelo ljudsko biće.
Scenario filma je u značajnoj mjeri predstavljao odstupanje u odnosu na predložak, gdje su Nevilleovi antagonisti bili tradicionalni vampiri; scenaristica Joyce H. Corrington ih je pretvorila u albine inspirirana vlastitim studijem kemije i kasnije objašnjavala da je film zbog toga naučno utemeljeniji i uvjerljiviji u odnosu na Mathesonov predložak. Sam Matheson je izjavio da The Omega Man ima toliko malo veze sa njegovim romanom, da se uopće ne osjeća povrijeđenim. Scenario je također velikim dijelom bio inspiriran tada aktualnim događajima, a što se odnosi kako na sovjetsko-kineski sukob koji je 1969. godine dobio i manju oružanu komponentu, tako i na kontrakulturu, seksualnu revoluciju i rasprave o kontroli rađanja, ali najviše i na pitanje međurasnih odnosa u tadašnjim SAD. To se odnosilo na glavni ženski lik, koja je prikazana kao pripadnica tadašnje Black Power supkulture, kao i na scenu u kojoj se ljubi i vodi ljubav s bijelim protagonistom. Godinama kasnije je crna glumica i TV-voditeljica Whoopie Goldberg tvrdila da je to prva takva scena u jednom značajnijem hollywoodskom mainstrem filmu; kada je kod nje gostovao u talk-show emisiji, Heston ju je rekonstruirao iznenada je poljubivši. Sam Heston je u svojoj biografiji ustvrdio kako je Cash prilikom snimanja tih scena filma bila nervozna i rekla da joj je "sablasno ševiti se sa Mojsijem", asocirajući na njegovu znamenitu ulogu u biblijskom spektaklu Deset zapovijedi.[2]
Sam Heston je pokušao producente nagovoriti da kao režisera angažiraju Orsona Wellesa, ali u tome nije uspio. Studio Warner Bros. je, suočen sa financijskom krizom koja je tih godina mučila Hollywood, nastojao maksimalno sniziti troškove, te je, umjesto da se opustošeni Los Angeles rekonstruira u studiju, film sniman na autentičnim lokacijama u poslovnom središtu grada, i to nedjeljom ujutro kada u njemu nije bilo ljudi. Završna scena filma, koje originalno nije bila u scenariju, je napravljena na Hestonov prijedlog koji je htio da njegov protagonist skonča na način sličan onome na koji je skončao protagonist filma Khartoum, koga je bio tumačio nekoliko godina ranije.
The Omega Man je nakon premijere podijelio kritičare, iako većina drži da je bio bolji od italijanskog prethodnika. Među poklonicima žanra je, pak, tokom godina stekao svojevrsni kult status, a to se odnosi i na poklonike Hestona, koji The Omega Man drže drugim dijelom svojevrsne trilogije u kojoj Heston tumači protagoniste distopijskih SF-filmova (uz Planetu majmuna iz 1968. i Zeleni sojlent iz 1973. godine).
Kada je godine 2007. u produkciji Warner Bros. snimljena treća ekranizacija romana pod naslovom Ja sam legenda i Willom Smithom u glavnoj ulozi, studio The Asylum je na brzinu stvorio direct-to-videomockbuster verziju pod naslovom I Am Omega koji također predstavlja "neslužbenu" ekranizaciju Matehsonovog predloška, ali se svojom radnjom i atmosferom daleko više oslanja na The Omega Man.
