Provincija Sjeverni Kaap je dio nekadašnje puno veće provincije Kaap koja je ukinuta nakon prvih slobodnih općih izbora u zemlji1994., i rušenja apartheida, te podijeljena na tri provincije Zapadni Kaap, Istočni Kaap i Sjeverni Kaap.[3]
Najveći dio provincije (polovica istoka i jugozapad) leži na bezvodnoj visoravni Highveld na prosječnoj nadmorskoj visini od 1 500 m, koja se postepeno uzdiže do 1 900 m kod masiva Veliki odron uz južne granice provincije.[2]
Na sjeverozapadu se prostire pustinja sa pješčanim dinama kod nacionalnog parka Kgalagadi, kojim zajednički upravljaju Južnoafrička Republika i Botswana. Rijeka Oranje je najveći vodotok u provinciji, ona teče kroz provinciju od istoka prema zapadu, njene vode se koriste za navodnjavanje. Uz Oranje drugi važni vodotok je njena desna pritoka Vaal, koja uvire u Oranje pored grada Douglasa na istoku.[2]
Klima
Sjeverni Kaap ima vruću i suhu polupustinjsku klimu, sa vrlo malo oborina, koje iznose oko 100 mm na zapadu do 350 mm na istoku.[2] Ljeta su pakleno vruća osobito uz granicu sa Namibijom gdje zna biti i više od 40 °C. Zimi je čest mraz, a ima i snijega na jugu u kraju Sutherland, gdje temperatura padne i do -10 °C. Oštra rijetka trava i trnje su jedina vegetacija u većini provincije.
Stanovništvo
Prema popisu iz 2001. u provinciji je živjelo 822 727 stanovnika[4], a prema procjeni iz 2009. u provinciji živi 1 147 600 stanovnika [2], po tom kriteriju je najrjeđe naseljena južnoafričkaprovincija. Polovina stanovnika su obojani, trećina su crnci a bijelaca ima oko 1/10,[2] Dvije trećine stanovnika govori afrikaans, tswanu govori oko 1/5, a ostali xhosu i engleski.[3] Više od dvije trećine stanovništva živi u gradovima, od kojih su najveći Kimberley i Uppington.[2]
Najprofitabilnija grana privrede je rudarstvo, većina rudnikabakra nalazi se oko gradića Nababeep, Okiep i Aggeneys. Dijamanata ima po cijeloj provinciji, većina današnih rudnika dijamanata i ostalog drugog kamenja nalazi se u pustinjskom kraju Namaqualand na zapadu, uz atlantsku obalu. Provincijsko središte Kimberley, na istoku, bio je donedavno poznat po svojim bogatim rudnicima dijamanata, danas je još uvijek centar za brušenje, rezanje i trgovanje dijamantima.[2] U Sjevernom Kaapu se kopa gotovo sva količina južnoafričkog mangana, ekspoatira se i volfram, cink, olovo, azbest, željezna ruda i vapnenac.[2]