Stari grad Bužim nastao je u vrijeme srednjeg vijeka, približno u 14. stoljeću, na području opštne Bužim, Bosna i Hercegovina. Tačan datum gradnje je nepoznat. U historijskim dokumentima pojavljuje se pod dva naziva: Čava i Bužim. Na sjednici komisije za očuvanje nacionalnih spomenika održanoj 01. do 03. jula 2003. godine u Sarajevu, stari grad je proglašen za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.^[1] Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Amra Hadžimuhamedović (predsjedavajuća), Dubravko Lovrenović, Ljiljana Ševo i Tina Wik.

U dokumentu iz 1334. godine, pominje se Bužimska crkvena župa svetog Klimenta, koja je pripadala Zagrebačkoj biskupiji. Područje je držao feudalni gospodar Grgur Galesu, čiji su nasljednici 1425. godine prodali svoj dio knezovima Blagajskim. U vrijeme između 1429. – 1456. godine, imanje preuzimaju grofovi Celjski, zatim Frankopani i Mikuličići. Godine 1495., imanja Jurja Mikulčića prelaze porodičnim vezama u vlasništvo Keglevića, kojima je kralj Ludovik dopustio da mogu svugdje na zemljištima grada Bužima, za 25 godina, vaditi zlato, srebro, bakar i druge rude i metale obrađivati, uz uslov da kralju plaćaju propisan porez.

Pod osmansku vlast, Bužim je ušao 1576. godine. Osmanlije su postavile u tvrđavu veliku posadu od 50 konjanika i 130 pješaka. Od zauzeća Bužima, zapovjednik je dizdar.

Tvrđava se sastoji se iz unutrašnjeg i vanjskog utvrđenja. Cijeli kompleks zauzima površinu od 7267 m2. Unutrašnje, starije utvrđenje, predstavljao je manji zamak, relativno pravilne četverougaone osnove, sa visokim kružnim kulama na uglovima.

Krajem 15. stoljeća zamak je opasan novim utvrđenjem, osnove u vidu trapeza, na čijim se uglovima nalaze poligonalne kule. Njegovi zidovi su na udaljenosti od 15-20 metara od zidova unutrašnjeg utvrđenja. Debljina bedema je 2 m. Zapadni i sjeverni bedem su očuvani po cijeloj dužini, južni bedem djelomično, a istočni je iskrčen. Visina zidova je od 5 do 8 m.

Zidovi i kule ovog utvrđenja su znatno niži, a na vrhu imali su položaje za topove. Istovremeno su i u kulama i na zidovima unutrašnjeg utvrđenja sagrađeni otvori i položaji za artiljerijsko oružje. Gradnjom vanjske linije odbrane, stari zamak bio je zaštićen od neposrednog djelovanja artiljerije, a sa njega branjen je pristup utvrđenju, jer su kule unutrašnjeg utvrđenja nadvisivale zidove vanjskog.

Unutar starijeg utvrđenja podignuta je, po zauzimanju Bužima, velika i solidno građena kamena džamija.^[1]

• Hamdija Kreševljaković, Naše starine 1953 -Stari bosanski gradovi

• Zvanična stranica opštine Bužim

Bužimska tvrđava na Wikimedijinoj ostavi

Portal Bosna i Hercegovina