1737.

Ovo je članak o godini 1737.
Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija: 1700-e  1710-e  1720-e  – 1730-e –  1740-e  1750-e  1760-e
Godine: 1734 1735 1736 – 1737 – 1738 1739 1740
Ruski pohod na Očakov.
1737.. po kalendarima
Gregorijanski 1737.. (MDCCXXXVII)
Ab urbe condita 2490.
Islamski 1149–1150.
Iranski 1115–1116.
Hebrejski 5497–5498.
Bizantski 7245–7246.
Koptski 1453–1454.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat 1792–1793.
• Shaka Samvat 1659–1660.
• Kali Yuga 4838–4839.
Kineski
• Kontinualno 4373–4374.
• 60 godina Yin Vatra Zmija
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11737.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1737 (MDCCXXXVII) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u subotu po julijanskom kalendaru.

Događaji

Januar/Siječanj

Februar/Veljača

Mart/Ožujak

April/Travanj

Maj/Svibanj

  • 4. 5. - Umro vojvoda Kurlandije i Semigalije Ferdinand Kettler, naslediće ga prebogati Ernst Johann von Biron (do 1740. i 1763-69), pod pritiskom ruske carice Ane.
  • 22. 5. - Carolina urbarialis regulatio: car/kralj Karlo izdao prvi patent o uređenju odnosa između vlastele i seljaka u Slavoniji - ali ostaje mrtvo slovo na papiru.[4][5][6]
  • 23. 5. - Tuareški amenokal Oghmor ag Alad je porazio marokanske snage istočno od Timbuktua.
  • svibanj, potkraj - Sastanak bosanskih predstavnika u Travniku, na poziv paše: odlučeno da se spremaju za borbu, mada im je iz Carigrada naređeno da ostanu mirni, da ne provociraju Austrijance.[2]

Jun/Juni/Lipanj

Bosna i Srbija prema Oettingeru
  • 15. 6. - Car Karlo VI upućuje proglas kršćanima Turske: poziva ih na ustanak, obećava slobodu vjere i zaštitu i povlastice borcima.[2] (vojska iz Beograda kreće 30. 6.[7]).
  • jun - Umro mitropolit beogradsko-karlovački Vićentije Jovanović, naslediće ga sadašnji pećki patrijarh Arsenije IV Jovanović (car priznao jurisdikciju sledeće godine).
  • 21. 6. - Zakon o licenciranju u Velikoj Britaniji uvodi cenzuru pozorišnih komada (modifikovano 1843, ukinuto 1968).

Jul/Juli/Srpanj

"Zauzeće Očakova"
  • 13. 7. - Rusko-turski rat (1735 - 1739) - Opsada Očakova: nakon velike eksplozije barutane u kojoj je stradalo oko 6.000 ljudi, uglavnom Bosanaca[8] Bećir-paše Čengića, kapitulacijom osmanskog garnizona pred Minihovim ruskim snagama završena opsada strateške crnomorske luke Očakov. Istog meseca, Lasi ulazi na Krim i zauzima Karasubazar, pre nego što se mora povući zbog nedostatka provijanta.
  • 14. 7. - Habsburška monarhija se priključuje Rusiji u ratu protiv Osmanskog Carstva - službena objava rata predata u Nišu. Borbe su počele još prije ovoga: odredi iz Like upali u Bosnu na tri mjesta, iz Zvornika je napadnuta Lešnica, svi napadi su odbijeni.[9]
  • jul - Austrijanci u miliciji Vuka Isakovića zauzeli Lešnicu.[10]
  • jul - Bosna je napadnuta iz tri pravca: iz Srbije preko Drine kod Lešnice, iz Hrvatske kod Ostrovice, Cetingrada i Bužima i iz Slavonije prema Banja Luci.[11] Ostrovicu su branile i žene.[12]
  • 19. 7. - Feldmaršal Sekendorf šalje iz logora kod Paraćina proglase za ustanak; Mlatišumina milicija je zauzela Kruševac. Do kraja meseca Turci se povlače iz Trstenika, Karanovca i Požege.
  • 22. 7. - Počinje Nemirovski mirovni kongres Austrije, Turske i Rusije (prvi sastanak 16. 8.; → ru).
  • 24. 7. - U austrijskom glavnom stanu u Tešici kod Niša se pojavili patrijarh Arsenije i vojvode Vasojevića, Kuča, Pipera, Bratonožića, Klimenata, Hota i Gruda - neki su se već digli na ustanak, obećavaju dalju pomoć.[9] Sekendorf obećava pomoć iz Čačka, ustanak je u Bihoru (srednjem Polimlju), napali su Bijelo Polje, posekli Turke od Prijepolja do Brodareva[13].
  • 24. 7. - Austrijska vojska zauzela Bukurešt. (da li?)
  • 28. 7. - Niška tvrđava se predala bez borbe, pet dana nakon dolaska Austrijanaca (Franc Stefan i feldmaršal Sekendorf), narednih dana zauzet i Pirot i put za Sofiju.[9]
  • 28. 7. - Srpski odredi zauzeli Novi Pazar (Staniša Marković Mlatišuma, Atanasije Rašković i ljudi patrijarha Arsenija IV).[9]; Atanasije je isterao Turke iz Nove Varoši i Prijepolja, ustanici vode uspešne borbe kod Sjenice, na Kosovu[14]
  • 31. 7. - Osvojen Pirot, sutradan i Mustafa-pašina (Bela) Palanka.
  • leto - Pobuna na Kosovu, u deset kadiluka oko Prištine i Vučitrna, tj. u "Ohridskom, Prizrenskom, Skadarskom i Dukađinskom sandžaku" - muslimani su proterani prema Kumanovu i Skoplju.[15]

Avgust/August/Kolovoz

Kastel (Banja Luka)
  • 4. 8. - Bitka kod Banje Luke u kojoj osmanske snage bosanskog vezira Ali-paše Hećimoglua nanose poraz Austrijancima, prekidaju opsadu Banja Luke i tjeraju ih iz Bosne. Veliki broj Austrijanaca se udavio u Vrbasu. Ove godine je izgorio centar Banja Luke.[16]
  • 5. 8. - Turci razbili na Kosovu potpuk. Pfefferkorna sa 500 vojnika koji je krenuo prema Novom Pazaru.
  • 7. 8. - Patrijarh Arsenije IV uspeo pobeći iz Peći - Turci su ga bili zatvorili i nameravali su ga obesiti. Preko Rugove je otišao u Vasojeviće pa u Has[17]
  • 21. 8. - Turci se predali u šancu Banjska, jugoistočno od Novog Pazara.
  • 24. 8. - Austrijanci i srpski odredi napuštaju Novi Pazar. Patrijarhov odred od 3000 Brđana koji je tek stigao raspao se.[3][9] - pobegli su u Studenicu, zatim Kragujevac pa Niš[18]. Novi Pazar i Sjenicu je povratio hercegovački sandžakbeg Murat Čengić[11]. Kučki vojvoda Radonja Petrović je umro i sahranjen blizu Leskovca.[19]
    • Prema Jovanu N. Tomiću, na Kosmetu je pojačano islamiziranje nakon 1737,[20] jače islamizovanje u okolini Đakovice.[21]

Septembar/Rujan

  • septembar - Pohod Ahmed-paše Ćuprilića iz Sofije prema Nišu, pokolji usput, Sofija je "okićena vešalima", među žrtvama je samokovski vladika Simeon Popović.[15]
  • 1. 9. - U Belfastu počeo izlaziti The News Letter, najstarije danas postojeće novine na engleskom jeziku.
  • rujan? - Hrvatski sabor se sastaje u Glini. Iz ove godine potječe utvrda tlocrtna oblika osmerokutne zvijezde.
  • 17. 9. - Početak nastave na Sveučilištu u Göttingenu.
  • 27. 9. (16. 9. po j.k.) - Patrijarh Arsenije IV stigao iz Niša u Beograd - odmah nakon svečanog dočeka nastavlja za Grgeteg na Fruškoj gori[22](kasnije se vraća u Beograd).

Oktobar/Listopad

  • 2. 10. - Austrijanci privremeno osvojili Užice, da bi osigurali povlačenje ka Šapcu. Jugozapadna Srbija je napuštena, sa nekoliko hiljada Klimenata i Srba, koji se naseljavaju u Sremu.[23] (Klimenata je bilo i u Rudniku[24])
  • 11. 10. - Tropski ciklon pogađa Calcuttu izazivajući strahovita razaranja i smrt preko 3000 žitelja (pominje se i zemljotres i 300.000 žrtva, što je izgleda preuveličano[25]).
  • 12. 10. - Bosanski Turci potukli Austrijance kod Valjeva. Ove jeseni Turci se surovo svete u Staroj Srbiji i Brdima[23], zapadna Srbija i Šumadija su u njihovim rukama.[26]
  • 17. 10. - Jak zemljotres na Kamčatki, cunami na Kurilskim ostrvima.
  • 18. 10. - Gen. Doksat de Morez potpisuje kapitulaciju Niša Turcima - tamo strada 690 građana a de Morez će biti pogubljen u Beogradu sledećeg marta.[15]
  • 29. 10. - 21. 11. - Turci neuspešno opsedali Očakov.
  • jesen - Niška crkva sv. Nikole pretvorena u Kilise-džamiju ("crkva-džamiju"), zadužbinu velikog vezira Jegen Mehmed-paše[27] (1737-39).

Novembar/Studeni

  • 4. 11. - Otvoren Teatro di San Carlo u Napulju, najstarija neprekidno aktivna opera na svetu.
  • studeni, potkraj - Bošnjaci se u mahzaru sultanu žale na velike gubitke u ratovima sa Persijom i Rusijom, sadašnji rat sa Austrijom, gubitke od kuge i nesabranu letinu koja je dovela do gladi.[8]
  • 28. 11. - Austrijska vojska prelazi iz Šapca u Srem na zimovanje - u šabačkoj tvrđava ostala posada radi odbrane. Prešla je i milicija Vuka Isakovića, kao i albanska milicija Atanasija Raškovića s ljudima iz Prokuplja, Sjenice i Nove Varoši (buduća Sremska vojna granica). Austrijancima je ostao još Beograd sa okolinom.[28]

Decembar/Prosinac

  • decembar? - Odbijen turski napad na Kuče (pećki Hodaverdi-paša potučen kod Meduna[19]), i još tri puta sledeće godine, uz pomoć Bratonožića i Klimenata, a Vasojevići su stradali.[23] Crnogorci su 1737/38. četničkim akcijama kroz Hercegovinu naneli veliku štetu Turcima, "da su u provijantu za vojsku pretrpjeli više gubitaka nego protiv Austrijanaca".[29]
  • 24. 12. - Bitka kod Bhopala: Marate su opet porazile Mogule u Indiji, ugovorom dobijaju novac i teritoriju.
  • krajem decembra - Patrijarh Arsenije IV odlazi iz Beograda u Beč (do juna).[30]
  • krajem godine - Pomilovani učesnici pobuna u Posavskoj granici.[31]

Kroz godinu

  • Habsburška Srbija je pred rat imala 80 - 100.000 stanovnika, što je usled rata do 1740. možda prepolovljeno.[32]
  • "Ustanak sedmoro Brda i Arbanasa", narodna epska pesma.[33]
  • Hildburgshausen formirao dvije regimente u Varaždinskom generalatu, svečano proglasio nove statute, koje su krajišnici oduševljeno dočekali, ali se kasnije ispostavilo da su "podmetnute" neke nepovoljne odredbe.[34][35]
  • Khevenhüller primirio Posavsku krajinu: oprostio je kontribuciju i ograničio davanje darova oficirima - ali ostaju zloupotrebe rabotom.[36]
  • Osnovan grad Richmond u britanskoj sjevernoameričkoj koloniji Virdžiniji.
  • Omer-efendija Elkazović (Čaušević) iz Novog piše "Ratove Bošnjaka pod Hekimoglu Ali-pašom".[37]
  • Temišvarski grad se spaljuje zbog kuge, stradala je i srpska crkva.[38]
  • Obnova crkve manastira Vraćevšnice u Srbiji - zografska družina Andre Andrejevića iz Vršca. Hristofor Žefarović radi živopis u manastiru Bođani u Bačkoj, što je začetak nove epohe.[39]
  • Bosančica: fra Luka Karagić zabranjuje franjevcima upotrebu latinice (primaju je od kraja 18. st.).[40]
  • "Godina 1737-8. u Dalmaciji su čak rušene pravoslavne crkve, a tamnice su bile pune pravoslavnih sveštenika."[41] (Mletački Senat je prošle godine dopustio pravoslavnima u Dalmaciji da izaberu vladiku - ali nadbiskup Vicko Zmajević je ishodio povlačenje dozvole, čak će uslediti rušenje nekoliko pravoslavnih crkava a Srbi će se početi seliti u Austriju[42]).
  • Turci uništili Târgoviște u Vlaškoj.
  • Persijska invazija Omana, ostaju do 1749.
  • Pierre Simon Fournier dao definiciju tipografskog punkta.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1737.

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1737.

Vanjske veze

Reference

  1. ↑ Istorija s. n. IV-1, 146
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Historija n. J. II, 836
  3. ↑ 3,0 3,1 Ćorović. Istorija srpskog naroda - Austriski porazi. rastko.rs
  4. ↑ Historija n. J. II, 1033-4
  5. ↑ Istorija s. n. IV-1, 174
  6. ↑ Istorija s. n. IV-1, 205-6
  7. ↑ Istorija s. n. IV-1, 148
  8. ↑ 8,0 8,1 Historija n. J. II, 1325
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Historija n. J. II, 837
  10. ↑ Istorija s. n. IV-1, 151
  11. ↑ 11,0 11,1 Istorija s. n. IV-1, 439
  12. ↑ Historija rata u Bosni u periodu 1737, 38 i 39 godine. ljutoc.wordpress.com 5 Jula 2009
  13. ↑ Istorija s. n. IV-1, 149-50
  14. ↑ Istorija s. n. IV-1, 149
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Istorija s. n. IV-1, 332
  16. ↑ Historija n. J. II, 1336
  17. ↑ Istorija s. n. IV-1, 150
  18. ↑ Istorija s. n. IV-1, 152
  19. ↑ 19,0 19,1 Istorija s. n. IV-1, 500
  20. ↑ Tomić. O ARNAUTIMA u staroj Srbiji i Sandžaku. 1913. rastko.rs
  21. ↑ Bogdanović. Knjiga o Kosovu. rastko.rs
  22. ↑ Istorija s. n. IV-1, 153
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 Historija n. J. II, 838
  24. ↑ Istorija s. n. IV-1, 115
  25. ↑ Killer quake that never was. newscientist.com 15 April 1994
  26. ↑ Historija n. J. II, 1352
  27. ↑ Istorija s. n. IV-1, 105
  28. ↑ Istorija s. n. IV-1, 154
  29. ↑ Historija n. J. II, 1264
  30. ↑ Istorija s. n. IV-1, 155
  31. ↑ Istorija s. n. IV-1, 172
  32. ↑ Historija n. J. II, 1368
  33. ↑ Nepoznata narodna pesma o ustanku Sedmoro brda i Arbanasa 1737. godine. rastko.rs
  34. ↑ Historija n. J. II, 1043
  35. ↑ Historija n. J. II, 1051
  36. ↑ Historija n. J. II, 1045
  37. ↑ Historija n. J. II, 610
  38. ↑ Temišvar - Saborna crkva. rastko.rs
  39. ↑ Medaković. Likovna umetnost 18. i 19. veka. rastko.rs
  40. ↑ Ćorović. Književnost u Bosni i Hercegovini. rastko.rs
  41. ↑ Ćorović. Istorija srpskog naroda - Ruski uticaj u Crnoj Gori i susedstvu. rastko.rs
  42. ↑ Istorija s. n. IV-2, 50
Literatura
  • Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
  • Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1)