Šumadija i zapadna Srbija (neformalni naziv Kragujevina) je jedan od pet statističkih regionaSrbije.
Ovo je najveći statistički region po: broju stanovnika (2.031.697 prema popisu 2011. godine), površini (26.483 km²) i broju naseljenih mesta (2.111).
Formiranje regiona
U julu 2009. godine, skupština Srbije usvojila je zakon kojim je Srbija podeljena na sedam statističkih regiona. [1] Prvobitno je bilo predviđeno da područje statističkog regiona Šumadija i zapadna Srbija čine dva statistička regiona - Zapadni region i Centralni region. Početkom 2010. godine preovladala je ideja o smanjenju broja statističkih regiona, a razlog za to je neravnomernost u broju stanovnika u regionima na osnovu prvog predloga. Prema novom predlogu, Srbija se deli na pet statističkih regiona,[1] a ujednačavanje regiona vrši se spajanjem Zapadnog i Centralnog regiona u region Kragujevinu i Istočnog i Južnog regiona u region Nišavinu.
Istorija
Ovom članku ili jednom njegovom dijelu nedostaju izvori. Molimo vas da pomognete Wikipediji i dodate odgovarajuće izvore u članak.
U rimsko doba, ovo područje je prvobitno bilo u sastavu provincija Mezije, Dalmacije i Panonije. Usitnjavanjem provincija i promenom njihovih granica, celokupno područje regiona ulazi u sastav provincije Gornja Mezija. Stanovništvo ove provincije su uglavnom činila keltska i ilirska plemena. Kasnije, podelom Rimskog carstva, cela oblast je uključena u Vizantiju.
Krajem 5. i početkom 6. veka, na ove prostore se masovno doseljavaju slovenska plemena. Tokom ranog srednjeg veka, severoistočnim delovima ove oblasti su uglavnom dominirale Bugarska i Vizantija, dok su se jugozapadni delovi oblasti nalazili u sastavu Raške. Na severu regije, u Mačvi, širi se srednjovekovna ugarska država, koja na ovom području formira pokrajinu Mačvanska banovina.
Posle Drugog srpskog ustanka, veći deo regiona je u sastavu Srbije. Proširenjem granica Srbije 1833. godine, u sastav Srbije ulaze još neki južni i zapadni delovi regiona, dok pod turskom vlašću ostaje samo područje Sandžaka, koje će takođe ući u sastav Srbije 1912. godine. Posle formiranja Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca 1918. godine, područje regiona je bilo podeljeno na nekoliko okruga (1918-1922) i oblasti (1922-1929). Sa formiranjem banovina 1929. godine, područje regiona je podeljeno između Drinske, Dunavske, Moravske i Zetske banovine.
Područje Centralne Srbije između 1959. i 2009. godine
Tokom okupacije Jugoslavije od strane Sila osovine u Drugom svetskom ratu, ovo područje je uglavnom bilo u sastavu Nedićeve Srbije, dok se deo Sandžaka nalazio u sastavu Crne Gore. U toku narodnooslobodilačke borbe protiv okupatora, na zapadu regiona je 1941. godine formirana Užička republika. Posle oslobođenja, region ulazi u sastav SR Srbije u okviru nove socijalističke Jugoslavije. Na severu i jugu SR Srbije nalazile su se autonomne pokrajine Vojvodina i Kosovo, dok je centralno područje republike koje se nije nalazilo u sastavu autonomnih pokrajina bilo poznato pod imenom Uža Srbija (kasnije Centralna Srbija) i funkcionisalo je kao neka vrsta statističkog regiona, koji, za razliku od drugih delova Jugoslavije, nije imao sopstvene organe vlasti, ali su statistički podaci iskazivani u okviru njegovih granica.
Tokom 2009. godine, područje Centralne Srbije podeljeno je na 5 statističkih regiona (Beograd, Zapadni region, Centralni region, Istočni Region, Južni region), da bi 2010. godine, spajanjem regiona, ovaj broj bio smanjen na 3 (Beograd, Šumadija i zapadna Srbija, Južna i istočna Srbija).
Na području regiona uglavnom preovlađuje srpsko stanovništvo, dok je u Sandžaku znatnim brojem zastupljeno i bošnjačko stanovništvo. Bošnjaci čine etničku većinu u opštinama Novi Pazar, Tutin i Sjenica.
Etnička mapa regiona prema popisu iz 2011. godine
Religija
Najzastupljenija veroispovest u regionu je pravoslavlje, dok je na području Sandžaka u znatnoj meri prisutan i islam.
Pravni status i politika
Podela Srbije na statističke regione izvršena je u cilju usaglašavanja sa zemljama Evropske unije koje koriste NUTS standarde. Za razliku od tri statistička regiona koji imaju i sopstvene organe uprave (Vojvodina, Kosovo, Beograd), statistički region Šumadija i zapadna Srbija (Kragujevina) je formiran za statističke potrebe i nema svoje organe vlasti. Pošto se u vladi Srbije razmatra i opcija administrativne regionalizacije, nije isključeno da će ovaj statistički region postati i administrativni. Zahtevi za administrativnom regionalizacijom ovog područja prisutni su u programima nekih političkih partija u Šumadiji i Sandžaku.
