Był konsultorem różnych dykasterii Stolicy Świętej, m.in. Kongregacji Doktryny Wiary, Kongregacji ds. Duchowieństwa, Kongregacji ds. Kanonizacyjnych i Papieskiej Rady ds. Środków Społecznego Przekazu. Pracował na Soborze Watykańskim II, najpierw jako przewodniczący komisji przed–przygotowawczej ds. świeckich oraz jako konsultor innych komisji. Jego książki: Wierni i świeccy w Kościele (1969) oraz Pisma o kapłaństwie (1970) są w znacznej mierze owocem tych doświadczeń.
15 września 1975 został wybrany następcą prałata Josemaría Escrivy w Opus Dei. Po erygowaniu Opus Dei jako prałatury personalnej został mianowany prałatem. W 1990 został desygnowany na biskupa (ze stolicą tytularną Vita) przez Jana Pawła II, który udzielił mu sakry biskupiej 6 stycznia 1991. Nosił godność Wielkiego Kanclerza Uniwersytetu w Piura (Peru), był inicjatorem powołania uniwersytetu medycznego Campus Bio-Medico w Rzymie. Z jego inicjatywy od 1991 w Rzymie odbywa się międzynarodowe forum Incontro Romano. Zmarł w Rzymie 23 marca 1994. Spoczywa w krypcie kościoła prałackiego NMP Królowej Pokoju w Villa Tevere.
28 czerwca 2012 papież Benedykt XVI zatwierdził dekret o heroiczności cnót bpa Álvaro del Portillo[1][2]. 5 lipca 2013 papież Franciszek zaaprobował cud przy wstawiennictwie Sługi Bożego bpa Álvaro del Portillo[3]. 27 września 2014 w jego rodzinnym mieście, w dzielnicy Valdebebas, odbyła się jego beatyfikacja[4][5]. Tego dnia kard. Angelo Amato beatyfikował go w imieniu papieża podczas mszy. w Madrycie[6].
Wizyty w Polsce
Alvaro del Portillo odwiedził Polskę cztery razy. Pierwsza wizyta miała miejsce w dniach 3-8 września 1979. Odwiedził Warszawę, Kraków i Częstochowę. W Sanktuarium na Jasnej Górze modlił się o ostateczne rozwiązanie kwestii prawnej Opus Dei. W Warszawie spotkał się z kard. Stefanem Wyszyńskim[7].
Druga wizyta nastąpiła w dniach 15-19 kwietnia 1991. Kolejny raz spotkał się z prymasem Polski – kard. Józefem Glempem oraz odbył podróż do Szczecina.
W sierpniu tego samego roku miała miejsce trzecia wizyta w Polsce z okazji Światowych Dni Młodzieży w Częstochowie.
Czwarta i ostatnia wizyta miała miejsce w dniach 27-30 października 1993.