PROFILPELAJAR.COM

Zerowy kilometr
„0” kilométerkő
Państwo	Węgry
Miejscowość	Budapeszt; Várkerület
Miejsce	Clark Ádám tér
Projektant	Miklós Borsos
Materiał	wapień
Data odsłonięcia	1975
	Położenie na mapie Budapesztu Zerowy kilometr
	Położenie na mapie Węgier Zerowy kilometr
	47°29′53″N 19°02′24″E/47,498056 19,040000
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zerowy kilometr (węg. „0” kilométerkő) – budapeszteński pomnik symbolizujący punkt początkowy głównych dróg rozpoczynających się w Budapeszcie. Dzieło rzeźbiarza Miklósa Borsosa odsłonięto w 1975 r. Przedstawia cyfrę „0” stojącą na 80 centymetrowej podstawie i jest wykonane z wapienia. Całkowita wysokość to 3 m. Na podstawie są tylko dwie litery „KM”, jako skrót kilometra. Od tego punktu odliczane są kilometry głównych dróg na Węgrzech o jednocyfrowym oznaczeniu (oprócz drogi krajowej nr 1 rozpoczynającej się na BAH-csomópont i rozpoczynającej się w Székesfehérvárze drogi krajowej nr 8). Oprócz tego stąd odlicza się kilometry trzech dróg o dwucyfrowym oznaczeniu: drogi krajowej nr 10, drogi krajowej nr 11 i drogi krajowej nr 31^[1].

Historia

Symboliczny punkt początkowy węgierskiej sieci drogowej znajdował się pierwotnie na progu Pałacu Królewskiego, skąd w czasie budowy Mostu Łańcuchowego przeniesiono go na obecne miejsce. Pierwotny pomnik nie zachował się. Na początku XX wieku Pál Festetics, działacz gospodarczy i polityczny, podniósł kwestię punktu początkowego sieci transportowej, którą podjął i wdrożył węgierski automobilklub (Hungária Automobil Club). Od 1932 r. na chodniku przed budynkiem Ministerstwa Handlu (do którego należały też kwestie transportu) stanął marmurowy pomnik autorstwa Jenő Körmendiego-Frima przedstawiający Madonnę (Patrona Hungariae). Na jego cokole były płaskorzeźby postaci pieszego, woźnicy i kierowcy. W czasie II wojny światowej pomnik został zniszczony. W 1953 r. na miejscu obecnego pomnika umieszczono rzeźbę przedstawiającą robotnika z kołem samochodowym, której autorem był László Molnár. W 1974 r. przeniesiono go na przystanek kolejowy Rákoshegy w dzielnicy Budapesztu Rákosmente. Obecny pomnik odsłonięto 4 kwietnia 1975 r. na placu Adama Clarka w parku przed kolejką na wzgórze zamkowe^[2].

W 2011 r. artysta András Csüllög nakręcił półtoraminutowy film, na potrzeby którego wykonał ze styropianu instalację „ZERO”, czyli kopię obecnego pomnika, którą przeniósł w stronę Mostu Łańcuchowego. Miało to przedstawiać, co się stanie, gdy „środek kraju” zostanie przeniesiony w inne miejsce. Instalację prezentowano oprócz tego w wielu innych miejscach i na wielu wystawach^[3]^[4].