Ten artykuł od 2024-05-21 należy dopracować:

należy uporządkować treść i poprawnie uźródłowić podane w haśle daty odn. willi Świt: obecnie funkcjonują trzy: co innego jest w podpisie zdjęcia: 1904, co innego w tekście: 1914, ponadto pada stwierdzenie, że "ukończono ją dopiero po 1920", co nie tworzy zbyt logicznego sensu. Po drugie data urodzenia wydaje sie być wątpliwa, bo jedno ze źródeł zgłasza rok 1877 a nie 1866, jak podano w haśle (chyba bez źródła), inne z kolei podaje rok 1887.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Zenon Chrzanowski

Data i miejsce urodzenia	1866 Smotryszew
Data i miejsce śmierci	22 marca 1918 Warszawa
Dziedzina sztuki	architektura
Epoka	secesja i wczesny modernizm
Multimedia w Wikimedia Commons

Zenon Chrzanowski herbu Suchekomnaty (ur. 1866 w Smotryszowie, zm. 22 marca 1918 w Warszawie^[1]) – architekt początku XX wieku.

Był najmłodszym synem Edmunda Edwarda Chrzanowskiego (1822-1893) i Zofii z Zabokrzewskich h. Sulima (1836-1910), posiadaczy majątku w ziemi piotrkowskiej. Do szkół uczęszczał w Kaliszu. Po złożeniu egzaminu maturalnego w Męskim Gimnazjum Klasycznym udał się na studia architektury do Petersburga, które ukończył z wyróżnieniem. Po powrocie do Polski otrzymał zamówienia na plany gmachów publicznych. Najbardziej znane^{[według kogo?]} jego dzieła to wybudowany w roku 1905 gmach prywatnej szkoły generała Pawła Chrzanowskiego przy ulicy Smolnej 30 w Warszawie, utrzymany w stylu secesji, oraz projekt kraty otaczającej pomnik Mickiewicza w stolicy. Zajmował się także architekturą wnętrz i wydał dwie prace z tej dziedziny: Kultura mieszkania (1911)^[2] i Sztuka i rzemiosło (1912).

W szkole Zenon Chrzanowski miał własną pracownię architektoniczną. Willę „Świt” zbudowaną około 1914 w Konstancinie, Chrzanowski budował dla swego przyjaciela – malarza Zdzisława Jasińskiego. Wojna przerwała budowę i ukończono ją dopiero po 1920, gdy dom kupił Stefan Żeromski. Budynek utrzymany jest częściowo w duchu architektury angielskiej początku XX wieku. Chrzanowski zaprojektował też kilka innych domów w typie angielskim w Piasecznie. Jeden z nich był własnością gen. Pawła Chrzanowskiego (kuzyna architekta)^[3]. W Nałęczowie zaprojektował Dom Ludowy tzw. Ludowiec.^[4]

Jest również autorem projektu nagrobka rodzin Golczewskich i Głazków na radomskim cmentarzu na Firleju (kwatera nr 6A, grób nr 8733)^[5].

Zenon Chrzanowski nie był żonaty i nie miał dzieci. Pochowany został na warszawskich Powązkach kwatera 232 rząd 7.

• Publikacje Zenona Chrzanowskiego w bibliotece Polona