Zbrodnie nacjonalistów ukraińskich w powiecie horochowskim – zbrodnie nacjonalistów ukraińskich i miejscowego ukraińskiego chłopstwa (tzw. czerni) na głównie polskiej ludności cywilnej podczas rzezi wołyńskiej w powiecie horochowskim w dawnym województwie wołyńskim w okresie II wojny światowej.
Szczególne nasilenie mordów w powiecie horochowskim to lipiec i sierpień 1943 r. W 21 miejscowościach zginęło powyżej 50 osób, w tym w Zagajach 260. Na terenie powiatu horochowskiego ofiarą zbrodni padło 3 322 Polaków (ustalona, minimalna liczba ofiar). Ponadto zginęło co najmniej 35 Czechów, 24 Żydów, 34 Ukraińców, 4 Rosjan. Ustalono 75 sprawców zbrodni. W co najmniej 32 przypadkach napadów Ukraińcy udzielili Polakom pomocy. Spalonych zostało co najmniej 5 kościołów i 3 kaplice.
Zbrodnie głównie były dziełem UPA, wzmocnionej w marcu i kwietniu 1943 r. przez dezerterów z ukraińskiej policji, wspomaganej przez ukraińskich chłopów, samoobronę (SKW) i Służbę Bezpeky OUN-B. W niewielkim zakresie jako sprawców[1] wskazuje się oddziały zbrojne melnykowców i bulbowców.
Ogółem nacjonaliści zniszczyli 115 osiedli polskich[1].
Miejsca zbrodni i liczba ofiar
- Horochów - ofiarą UPA padło 5 Polaków
| Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
| Antonówka |
Liczba ofiar nieznana
|
| Beresteczko |
5 Polaków, 1 Rosjanin
|
| Hołatyn Dolny |
1 Polak
|
| Janówka |
3 Polaków
|
| Kołmaczówka |
35 Polaków
|
| Lipa |
7 Polaków, 1 Ukrainiec
|
| Lipska |
2 Polaków
|
| Lipszczyzna |
Liczba ofiar nieznana
|
| Łobaczówka |
40 Polaków
|
| Naręczyn |
4 Polaków
|
| Peremyl |
15 Polaków
|
| Reymontowicze |
6 Polaków
|
| Smolawa |
Liczba ofiar nieznana
|
| Wolica |
10 Polaków
|
| Zielona |
3 Polaków
|
| Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
| Batorówka |
5 Polaków
|
| Boroczyce |
10 Polaków, 1 Ukrainiec
|
| wieś i majątek Brany |
71 Polaków
|
| Czerwona |
Liczba ofiar nieznana (najprawdopodobniej nikt z Polaków nie przeżył)
|
| misteczko i wieś Drużkopol |
6 Polaków
|
| Haliczany |
4 Polaków
|
| Kupowalce |
150 Polaków
|
| Lulówka |
87 Polaków, 1 Ukrainiec
|
| Nowe Gniezno |
1 Polak
|
| majątek Pułhany |
15 Polaków
|
| wieś Pułhany |
101 Polaków, 3-osobowa rodzina polsko-ukraińska
|
| majątek Rudka |
Liczba ofiar nieznana
|
| Szeroka |
52 Polaków
|
| Zastawie |
10 Polaków
|
| Zboryszów Nowy |
20 Polaków
|
| Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
| Aleksandrówka |
8 Polaków
|
| Bakonówka |
21 Polaków
|
| Beremeszów |
6 Polaków
|
| Buniawa |
34 Polaków
|
| Cewelicze |
2 Polaków
|
| Chorów |
1 Ukrainiec
|
| Doroginicze |
3 Polaków
|
| Granatów |
7 Polaków, 12 osób z rodzin polsko-ukraińskich
|
| Horochówka |
38 Polaków
|
| Janin |
50 Polaków
|
| Jasionówka |
19 Polaków
|
| kolonia Krzemieniec |
40 Polaków
|
| Łokacze |
37 Polaków
|
| Markowicze |
6 Polaków
|
| Michałówka |
7 Polaków
|
| Piatykory |
3 Polaków
|
| Rogowicze |
4 Polaków, 1 Ukrainiec
|
| Szelwów |
17 Polaków
|
| Wujkowicze |
80 Polaków
|
| Zahorów Nowy |
52 Polaków
|
| Zahorów Stary |
70 Polaków
|
| Zajęczyce |
25 Polaków
|
| Zamlicze |
118 Polaków
|
| Zapust |
3 Polaków
|
| Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
| Aleksandrówa |
4 Polaków
|
| Apanowszczyzna |
20 Polaków
|
| Augustów |
17 Polaków
|
| Beresk |
6 Polaków
|
| majątek Chołopecze |
7 Polaków
|
| wieś Chołopecze |
4 Polaków, 2 Ukraińców, 19 Czechów, 2 Rosjan
|
| Czesnówka |
5 Polaków
|
| Dąbrowa (koło Mańkowa) |
14 Polaków
|
| Dąbrowa (koło Woronczyna) |
23 Polaków
|
| Dmitrówka |
7 Polaków
|
| Dunaj |
19 Polaków
|
| Ferma |
Liczba ofiar nieznana
|
| Helenów |
7 Polaków
|
| Hubin |
2 Polaków
|
| Jachimówka |
25 Polaków
|
| Jamne |
14 Polaków
|
| Janów |
18 Polaków
|
| Jasiniec |
26 Polaków
|
| Jungówka |
2 Polaków
|
| Kielecka |
53 Polaków
|
| Kisielin |
97 Polaków, 3-osobowa rodzina polsko-ukraińska, 21 Żydów
|
| Kisielówka |
93 Polaków
|
| Kurant |
4 Polaków
|
| Leonówka |
7 Polaków
|
| Lipinik |
3 Polaków
|
| Łuków |
4 Polaków
|
| Maków |
5 Polaków
|
| Mańków |
8 Polaków, 1 Ukrainiec
|
| Marynków |
7 Polaków
|
| Niedźwiedzie Jamy |
2 Polaków
|
| Oździutycze |
16 Polaków
|
| Rudnia |
141 Polaków, 4 Czechów
|
| Serniczki |
4 Polaków
|
| Studynie |
4 Polaków
|
| Trystak |
37 Polaków
|
| Tumin |
17 Polaków
|
| Twerdynie |
64 Polaków
|
| Warszawka |
20 Polaków
|
| Woronczyn |
13 Polaków
|
| Wólka Sadowska |
80 Polaków
|
| Wysoka |
7 Polaków
|
| Zabara |
25 Polaków
|
| Zapust Kisieliński |
14 Polaków
|
| Zaturce |
36 Polaków
|
| Zawały Las |
17 Polaków
|
| Zielona |
2 Polaków
|
| kolonia Żurawiec |
29 Polaków
|
| wieś Żurawiec |
10 Polaków
|
| Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
| Bodiaczów |
20 Polaków
|
| majątek Fusów |
Liczba ofiar nieznana
|
| wieś Fusów |
Liczba ofiar nieznana
|
| Koziatyn |
17 Polaków
|
| Kwasów |
Liczba ofiar nieznana
|
| Laszki |
Liczba ofiar nieznana
|
| Nowy Raczyn |
1 Czech
|
| Pieczychowsty |
Liczba ofiar nieznana
|
| kolonia Poluchno |
40 Polaków
|
| wieś Poluchno |
49 Polaków
|
| Strzelcze |
5 Polaków
|
| Szpikłosy |
Liczba ofiar nieznana
|
| Zagaje |
260 Polaków
|
| Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
| Chołoniów |
1 Polak
|
| Janina |
8 Polaków
|
| Kowbań |
70 Polaków
|
| Markowicze |
20 Polaków
|
| Nowosiółki Nowoczeskie i Nowosiółki Staroczeskie |
6 Czechów
|
| Oszczów |
25 Polaków, 5 Czechów
|
| Skobełka |
1 Polak
|
| Zwiniacze |
4 Polaków
|
| Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
| Błudów |
15 Polaków
|
| Bubnów |
9 Polaków, 13 Ukraińców, 1 Żyd
|
| Kołpytów |
11 Ukraińców
|
| majątek Koniuchy |
50 Polaków
|
| wieś Koniuchy |
3 Polaków
|
| nadleśnictwo Korytnica |
1 Polak
|
| wieś Korytnica |
1 Polak
|
| Liniów |
87 Polaków
|
| Listopadówka |
5 Polaków
|
| Piłsudczyzna |
23 Polaków, 2 Żydów
|
| Pustomyty |
50 Polaków
|
| Sienkiewicze |
Liczba ofiar nieznana
|
| Świniuchy |
63 Polaków
|
| Tuliczów |
20 Polaków
|
| Watyniec |
9 Polaków, 8 osób z rodzin polsko-ukraińskich
|
| Wojnin |
20 Polaków
|
Zbrodnie w nieustalonych miejscach
W nieustalonych miejscach powiatu horochowskiego zginęło również co najmniej ok. 21 Polaków, 1 Rosjanin.
Kierownictwo terenowe OUN-B w powiecie horochowskim
| Funkcja
|
Imię, nazwisko i pseudonim
|
Okres działalności
|
| referent kierownictwa krajowego |
Walerian Bondarczuk "Horodij" |
1943
|
| przewodniczący okręgu |
Ołeksandr Buriak "Zaporożec" |
1943
|
| przewodniczący okręgu |
Mychajło Bondarczuk "Stemyd" |
1943
|
| przewodniczący okręgu |
Wołodymyr Łobaj "Wuliar" |
1943
|
| przewodniczący okręgu |
Demian Czech "Zymnyj" |
1944
|
| przewodniczący okręgu |
Jewhen Mańko "Jaszczur" |
1945
|
| szef SB |
Kłym Jaworśkyj "Orłyk" |
1944
|
Przypisy
- ↑ a b Władysław Filar, Wydarzenia Wołyńskie 1939-1944, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008, s. 400
Bibliografia
