Zbrodnia wojenna – ciężkie naruszenie prawa i zwyczajów wojennych, zwłaszcza popełniane w ramach ogólnego planu politycznego i mające charakter powszechny[1][2]. Wraz z rozwojem prawa międzynarodowego, powstawały kolejne dokumenty precyzujące kwestię zbrodni wojennych[1][2]. Statut Rzymski podpisany przez wszystkie kraje członkowskie ONZ w 1998 roku w Artykule 8 ustanawia podstawę działania specjalnego organu sądowniczego do spraw zbrodni – Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK, ang. ICC)[1][2].
Od starożytności zbrodnie wojenne określano jako „barbarzyństwo wojenne”. Ograniczało je tylko prawo zwyczajowe, którego nie miał kto egzekwować. Pierwszymi pisanymi normami prawa międzynarodowego były:
Ww. konwencje nie ustanowiły konsekwencji karnych za popełnione zbrodnie, tylko nakładały na sygnatariuszy obowiązek regulacji tych kwestii w ustawodawstwie swojego kraju.
Pojęcie i geneza terminu „zbrodnia wojenna” zostały wprowadzone po raz pierwszy do prawa i praktyki międzynarodowej podczas i na zakończenie I wojny światowej, znajdując normatywny wyraz w artykule 228 traktatu wersalskiego z 1919, który przewidywał karalność czynów naruszających prawa i zwyczaje wojenne[3], a także bulwersujące międzynarodową moralność i powagę traktatów (artykuł 227).
W roku 1919 Komitet dla Spraw Odpowiedzialności (ścigał zbrodnie I wojny światowej) ustalił katalog 32 zbrodni wojennych. W roku 1925 rozbudowano zawarty w Konwencjach haskich z 1899 i 1907 o regulaminie wojny lądowej zakaz używania broni chemicznej i biologicznej w protokole genewskim.
Podczas II wojny światowej sprecyzowano zasady odpowiedzialności. Dokonała tego Komisja Narodów Zjednoczonych do Spraw Zbrodni Wojennych. Zatwierdzono je 8 sierpnia 1945 roku w Londynie, gdzie porozumiały się cztery mocarstwa koalicji antyhitlerowskiej. Te same kraje uchwaliły Statut Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze. Zbrodnie wojenne omówiono w art. 6 (b):
W listopadzie 1946 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ zaleciło wprowadzenie artykułu 6 Statutu do kodeksów krajowych. Polska ratyfikowała je rok później. Konwencja o niestosowaniu przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości zalicza do zbrodni wojennych określone w Statucie z 1945 oraz „ciężkie naruszenia” konwencji genewskich z dnia 12 sierpnia 1949 roku o ochronie ofiar wojny:
Listę tę powtarza Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego w artykule 8, poszerzając ją m.in. o stosowanie trucizn, broni powodującej nadmierne cierpienie czy wcielanie dzieci do służby wojskowej[2].
Lokasi Pengunjung: 18.217.80.111