Zbrodnia w Glinciszkach

Zbrodnia w Glinciszkach
Państwo

Polska pod okupacją III Rzeszy

Miejsce

Glinciszki

Data

20 czerwca 1944

Liczba zabitych

38

Typ ataku

egzekucja przez rozstrzelanie

Sprawca

litewska policja

Położenie na mapie Polski w 1939
Mapa konturowa Polski w 1939, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
54°59′N 25°13′E/54,983333 25,216667
Multimedia w Wikimedia Commons

Zbrodnia w Glinciszkach – wydarzenia, do których doszło 20 czerwca 1944 roku, kiedy to litewski oddział pomocniczy policji niemieckiej zastrzelił 38[1] mieszkańców Glinciszek. Był to odwet za śmierć czterech litewskich policjantów w starciu z 5 Wileńską Brygadą AK, dowodzoną przez Zygmunta Szendzielarza „Łupaszkę”, oddziałem AK niedługo przedtem przebywającym w majątku Glinciszki.

Neogotycki pałac Jeleńskich z 1860 r.

Znaczną część ofiar stanowiły kobiety i dzieci (większość mężczyzn wyszła w tym czasie do pracy). Pracownicy majątku, będącego wówczas w niemieckim zarządzie Landbewirtschaftungsgesellschaft Ostland, już zamknięci przez litewskich policjantów w dawnej kaplicy glinciskiego pałacu i mający prawdopodobnie być następnie rozstrzelani, zostali uratowani dzięki przyjazdowi Niemców, reprezentantów niemieckiego zarządu, którzy spłoszyli napastników. Przybyły wraz z nimi bezpośredni administrator majątku, Władysław Komar, został zabity w drodze powrotnej, niedaleko Podbrzezia[2].

W odwecie za śmierć mieszkańców Glinciszek 23 czerwca 5 Brygada AK zabiła w zamieszkanej wówczas głównie przez Litwinów wsi Dubinki 27 cywilów (zbrodnia w Dubinkach).

Według Pawła Rokickiego wydarzenia w Glinciszkach i Dubinkach to zbrodnie wojenne[3].

Przypisy

  1. ↑ Jarosław Wołkonowski: Okręg Wileński Związku Walki Zbrojnej Armii Krajowej ... s. 246.
  2. ↑ Przebieg wydarzeń na podstawie relacji Ireny Sławińskiej, wówczas pracownicy rolnej w majątku Glinciszki, zajmującej się także tajnym nauczaniem okolicznej młodzieży. Była ona też świadkiem ekshumacji, która odbyła się 26 czerwca 1944 roku i podczas której zidentyfikowano 35 osób. Wydarzenia w Glinciszkach są opisane we wspomnieniowej książce Ireny Sławińskiej Szlakami moich wód, Norbertinum, Lublin 2004, ISBN 83-7222-177-4.
  3. ↑ Glinciszki i Dubinki. Zbrodnie wojenne na Wileńszczyźnie w połowie 1944 roku i ich konsekwencje we współczesnych relacjach polsko-litewskich [online], Wydawnictwo ISP PAN [dostęp 2021-01-19] (pol.).

Bibliografia

  • Longin Tomaszewski: Kronika Wileńska 1941-1945 : z dziejów Polskiego Państwa Podziemnego. Warszawa: Pomost, 1992. ISBN 83-85521-09-7.
  • Jarosław Wołkonowski, Grzegorz Łukomski: Okręg Wileński Związku Walki Zbrojnej Armii Krajowej w latach 1939–1945. Warszawa: Adiutor, 1996. ISBN 83-86100-18-4.