Zbiornik sprężonego powietrza – zbiornik ciśnieniowy przeznaczony do magazynowania powietrza lub gazu pod ciśnieniem^[1].

Zbiorniki te są stosowane w systemach sprężonego powietrza celem zapewnienia odpowiedniej zdolności magazynowania powietrza, aby sprostać szczytowym jego zapotrzebowaniom. Pełnią również ważną rolę jako stabilizatory ciśnienia w sieci. Są szczególnie użyteczne w systemach o wysoce zmiennym zapotrzebowaniu na sprężone powietrze^[2].

Występują jako zbiorniki pionowe lub poziome wykonane ze stali węglowej, stali nierdzewnej, malowane proszkowo, galwanizowane lub ocynkowane. Zbiorniki sprężonego powietrza są wyposażane w tzw. armaturę, na którą najczęściej składają się: zawór bezpieczeństwa, manometr, kurek manometryczny, kulowy zawór spustowy oraz rurka spustowa^[3].

Zbiorniki w sieciach sprężonego powietrza występują jako:

• Zbiornik główny tzw. mokry – jest on instalowany najczęściej w pomieszczeniu sprężarkowni lub jej sąsiedztwie, bezpośrednio za sprężarką i chłodnicą końcową (lub zespołem sprężarek, chłodnic), natomiast przed filtrami i osuszaczami sprężonego powietrza. Oprócz wyżej wymienionej funkcji magazynowania powietrza jego głównym zadaniem jest sterowanie pracą sprężarki (zbiornik pozwala na uniknięcie częstego włączania i wyłączania się sprężarki) oraz schładzanie sprężonego powietrza, dzięki czemu pełni rolę separatora kondensatu wodno-olejowego, a także w pewnym stopniu cząsteczek stałych. Ponadto zbiornik tłumi pulsacje powietrza wytwarzanego przez sprężarkę^[4].

• Zbiornik pomocniczy tzw. suchy – jest on najczęściej instalowany w pobliżu punktów poboru dużych i zmiennych ilości sprężonego powietrza. Jego zasadnicze zadanie to minimalizacja spadku ciśnienia w sieci w przypadku nagłego i dużego skoku zapotrzebowania na sprężone powietrze. Aby, sprostać temu zbiornik pomocniczy powinien posiadać odpowiednio dużą pojemność. Jeżeli spadek ciśnienia w sieci nie zostałby zminimalizowany, nastąpiłoby pogorszenie warunków pracy filtrów i osuszaczy sprężonego powietrza, przez co znacząco spadłaby efektywność ich pracy^[5].

Wielkość zbiornika sprężonego powietrza jest uzależniona od wielkości i charakteru poborów powietrza oraz wydajności sprężarki. Może ona zostać policzona według następującego wzoru^[6]:

${\displaystyle V={\frac {0,25qCp_{1}T_{0}}{f_{max}(pU-pL)T_{1}}},}$

gdzie:

${\displaystyle V}$ – objętość zbiornika powietrza [l],

${\displaystyle qC}$ – wydajność sprężarki [l/s],

${\displaystyle p1}$ – ciśnienie wlotowe powietrza [bar],

${\displaystyle T_{1}}$ – maksymalna temperatura wlotowa powietrza [K],

${\displaystyle T_{0}}$ – temperatura sprężonego powietrza w zbiorniku sprężonego powietrza [K],

${\displaystyle (pU-pL)}$ – nastawiona różnica ciśnień między dociążeniem i odciążeniem,

${\displaystyle f_{max}}$ – maksymalna częstotliwość = 1 cykl/30 sekund (wartość przykładowa).

• instalacja hydroforowa