Zakłady Przemysłowe R-1

Wejście do sztolni 19a kopalni uranu „Podgórze” w Kowarach (2012)
Część zabudowań Zakładów Przemysłowych R-1 (2013)
Tablice ostrzegawcze na terenie Zakładów Przemysłowych R-1 (2013)

Zakłady Przemysłowe R-1 (także Przedsiębiorstwo Kowarskie Kopalnie, ros. Предприятие Кузнецкие Рудники) – kryptonim polskich zakładów przeróbki rud uranu działających od 1 stycznia 1948, powstałych na podstawie umowy międzypaństwowej z września 1947 między rządami Polski i Związku Radzieckiego[1]. Swą działalnością obejmowały obszar całego kraju, ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska i ziemi kłodzkiej w Sudetach. Poszukiwania prowadzone też były w kopalniach Górnego Śląska i Zagłębia oraz w Górach Świętokrzyskich (Rudki koło Nowej Słupi). Prace prowadzone i finansowane przez Sowietów polegały na badaniach wszystkich dostępnych wyrobisk podziemnych oraz towarzyszących im hałd, a później badaniach geologicznych wytypowanych obszarów. Po wstępnych badaniach obiecujący okazał się tylko rejon Sudetów[2].

Zakłady Przemysłowe R-1 obejmowały między innymi kopalnie w Kowarach (centrala), Radoniowie i Kletnie w pobliżu Stronia Śląskiego. W samych Kowarach obejmowały kopalnie: „Wolność”, „Redensglück”, „Liczyrzepa” i „Podgórze”[3]. W Kletnie należała do nich kopalnia „Kopaliny”.

Kopalnie działały głównie do połowy lat 50. XX wieku – w Kowarach pracowały jeszcze do 1973[4]. Później głównie przetwarzano znajdujące się na hałdach ubogie rudy uranu. Całość odzyskanego uranu, bądź wcześniej urobku w Zakładach Przemysłowych R-1, była sprzedawana do ZSRR[2].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wydobycie i przerób rudy uranu w Polsce w latach 1948-72. [dostęp 2014-02-27].
  2. ↑ a b Robert Klementowski: W cieniu sudeckiego uranu. Kopalnictwo uranu w Polsce w latach 1948-1973, Oddział Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu we Wrocławiu, Wrocław 2010, ISBN 978-83-61631-12-6.
  3. ↑ Szlak tradycji górniczych w Kowarach, mapa turystyczna w skali 1:10 000, Geocentrum Wrocław Witold Placek, Wrocław, bez roku wydania, ISBN 978-83-935105-0-4.
  4. ↑ Historia: Sztolnie Kowary. www.sztolniekowary.com. [dostęp 2014-02-27].

Linki zewnętrzne