PROFILPELAJAR.COM

Zakład Samochodów Dostawczych
Państwo	Polska
Adres	ul. Szlak Chrobrego 6; 48-300 Nysa
Data założenia	1952
Data likwidacji	2003
Forma prawna	Sp. z o.o.
Nr KRS	0000000795
Zatrudnienie	ponad 2 tys. (lata 90)
	Położenie na mapie Nysy Zakład Samochodów Dostawczych
	Położenie na mapie Polski Zakład Samochodów Dostawczych
	Położenie na mapie województwa opolskiego Zakład Samochodów Dostawczych
	Położenie na mapie powiatu nyskiego Zakład Samochodów Dostawczych
	Położenie na mapie gminy Nysa Zakład Samochodów Dostawczych
	50°28′46″N 17°19′45″E/50,479444 17,329167
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Zakład Samochodów Dostawczych – przedsiębiorstwo położone w Nysie produkujące samochody dostawcze. Do 1986 roku samodzielne przedsiębiorstwo, o nazwie Fabryka Samochodów Dostawczych (FSD), następnie zakład FSO z Warszawy.

Historia

Początki zakładu sięgają 1952 roku, gdy powołano w Nysie „Zakłady Budowy Nadwozi Samochodowych”. Wcześniej, w latach 1947–1951 w tym zakładzie, noszącym nazwę Fabryka Mebli Stalowych „Zachód”, wykonywano łóżka szpitalne, krzesła, biurka, szafy oraz kasy pancerne. Po decyzji o zmianie profilu przystąpiono do opracowania, a następnie produkcji nadwozi specjalnych i specjalizowanych przystosowanych do zabudowy na podwoziach samochodów ciężarowych Lublin 51, oraz Star 20. Budowano nadwozia furgonowe różnego przeznaczenia, a także nadwozia warsztatowe i kina objazdowe.

W 1953 roku rozpoczęto rozbudowę zakładu, w ramach której powstała nowa hala montażowa. W miarę rozwoju Polski coraz bardziej był odczuwalny brak małych samochodów dostawczych o ładowności do 1000 kg. Samochody tego rodzaju nie były wówczas wytwarzane nigdzie w Polsce, ani w krajach sąsiednich. Na przełomie lat 1956–1957 zdecydowano się na podjęcie prac nad takim właśnie pojazdem. W ten sposób powstała Nysa. W drugiej połowie lat 80. fabrykę przyłączono do Fabryki Samochodów Osobowych z Warszawy. Uruchomiła ona produkcję modelu FSO Polonez Truck.

W 1994 roku ZSD zakończyła produkcję Nysy. Lata 1996–2002 to okres, kiedy właścicielem był południowokoreański koncern GM Daewoo. Fabryka mogła się rozwijać, została sprywatyzowana i produkowała małe samochody dostawcze, m.in. Polonezy Truck Plus, a w ostatnim okresie montowała także Citroëny C15 i Berlingo. Kłopoty koncernu GM Daewoo nie pozostały bez echa dla nyskiego zakładu. Zakład zaczął mieć poważne problemy z płynnością finansową. Próbowano ratować zakład, przemianowując go na „Nysa Motor Sp. z o.o.” i bezskutecznie próbując przekształcić zakład w spółkę pracowniczą. 3 czerwca 2002 roku Sąd Gospodarczy w Opolu ogłosił upadłość Nysa Motor. Związkowcy zapowiedzieli, że nie przerwą protestu. W zakładzie część osób podjęła strajk głodowy. Ostatecznie jednak przerwano akcję protestacyjną^[1]. W listopadzie 2002 roku dzięki zamówieniom i sfinansowaniu produkcji przez dealerów Daewoo wyprodukowano partię 166 egzemplarzy Poloneza Truck Plus w wersji Roy z silnikiem 1.9D z części pozostających w magazynach producenta^[2]. Po raz kolejny produkcja została wznowiona w marcu 2003 roku^[3] również dzięki sfinansowaniu produkcji przez sprzedawców, polegającej na zapłacie za auta jeszcze przed wznowieniem procesu produkcyjnego. W ten sposób powstała ostatnia partia 288 Polonezów Truck Plus.

Kalendarium

12 czerwca 1948 – powstała w Nysie Fabryka Mebli Stalowych – „Zachód”, w której produkowano meble stalowe takie jak szafy, kasy pancerne itp.^[4]
1952 – zmieniono profil produkcji na budowę nadwozi samochodowych specjalnych (m.in. kinowozy, przewoźne bufety) na podwoziach samochodów Lublin-51 i Star.
1954 – zmieniono nazwę na „Zakłady Samochodowe”. Produkcja samochodów specjalnych trwała do 1958 roku.
Pięć miesięcy później nastąpiła kolejna zmiana nazwy na „Zakłady Budowy Nadwozi Samochodowych w Nysie” (potocznie Nadwozia).
1957 – zapadła decyzja o uruchomieniu w Nysie produkcji samochodów dostawczych na bazie podzespołów samochodu FSO Warszawa.
1958 – rozpoczęto produkcję seryjną samochodu Nysa N-58. Oprócz podstawowej odmiany mikrobus powstawały także sanitarki i towos.
1959–1969 – trwał nieustanny proces modernizacyjny samochodu Nysa. Rosła produkcja, zwiększyła się gama odmian^[4].
1968 – firma weszła w skład zjednoczenia Polmo, zmieniono nazwę zakładu na Fabryka Samochodów Dostawczych „Polmo” w Nysie (potocznie FSD i Polmo).
1970–1985 – na polskim rynku samochodów dostawczych, dominował samochód Nysa. Produkcja osiągnęła pułap 2,5 tys. samochodów miesięcznie, z czego połowa kierowana była na eksport. W latach 70. fabryka przeżywała okres największej prosperity. Samochody Nysa eksportowane były do 35 krajów. Wśród odbiorców były takie kraje jak: Irak, Sudan, Chiny, Egipt, Ghana, Kolumbia, Ekwador, Francja, Hiszpania, RFN oraz dawne kraje RWPG.
1986–1995 – Trwał proces łączenia fabryki z FSO, stała się zakładem FSO, fabryka otrzymała nazwę Fabryka Samochodów Osobowych, Zakład Samochodów Dostawczych w Nysie (potocznie ZSD).
1986 – zapadła decyzja budowy nowego samochodu dostawczego na bazie podzespołów samochodu osobowego FSO Polonez.
1988 – uruchomienie seryjnej produkcji samochodów FSO Polonez Truck^[4].
1992 – do Nysy z FSO został oddelegowany dyrektor mgr Marian Smutkiewicz – wprowadził on program naprawczy, który w krótkim czasie przynosi pożądane efekty. Odwrócona została proporcja produkcji – dominującym wyrobem staje się dostawczy model Poloneza – Truck. Do produkcji trafiła nowa wersja Poloneza Truck, oparta na osobowym modelu Caro.
3 lutego 1994 – z taśm zjechała ostatnia Nysa o numerze 380 575. Zakład poddany został modernizacji, której ukoronowaniem było wybudowanie nowej linii kataforezy nadwozi. W kwietniu podpisany został kontrakt z francuskim przedsiębiorstwem Citroën na montaż samochodu dostawczego Citroën C15.
1995 – uruchomiony został montaż samochodu Citroën C15 (wersja 2- i 5-osobowa). Powstała nowa linia kataforezy połączona z zainstalowaniem sterowanej komputerowo oczyszczalni ścieków.
1996-1999 – spółka z południowokoreańskim koncernem Daewoo^[4].
1996-1997 – zmodernizowano kotłownie (I i II etap).
1996 – do spółki z FSO przystąpił partner strategiczny – międzynarodowy koncern południowokoreański Daewoo, natomiast zakład w Nysie stał się jednym z oddziałów spółki o nazwie Daewoo-FSO Motor Spółka z o.o. – ZSD Nysa.
1997 – do produkcji wszedł zmodernizowany zgodnie z linią „Plus” Daewoo-FSO Polonez Truck Plus.
1998 – renegocjacja kontraktu z Citroënem: uruchomienie montażu samochodu Citroën Berlingo (2-osobowy i 5-osobowy).

Uzyskanie certyfikatu ISO 9002, oraz uzyskanie tytułu „Czystszej produkcji” w Polsce za 1998 rok. W fabryce pojawiła się nowa linia montażu samochodów Citroën oraz nowoczesna lakiernia nawierzchniowa.

1999 – modernizacja Poloneza Truck Plus, po której dostał handlowe oznaczenie P-105. Początek montażu samochodów Citroën Berlingo z drzwiami przesuwnymi^[4].
2001 – w KRS została zarejestrowana spółka „Nysa Motor Spółka z Ograniczoną Odpowiedzialnością”
czerwiec 2002 – zawieszono produkcję Poloneza Trucka Plus
listopad 2002 – ponowne uruchomienie produkcji Trucka Plus, dzięki zamówieniom i sfinansowaniu produkcji przez dealerów GM Daewoo wyprodukowano partię 166 egzemplarzy w wersji ROY z silnikiem 1.9D z części pozostających w magazynach producenta^[2].
marzec 2003 – po raz kolejny produkcja została wznowiona, również dzięki sfinansowaniu produkcji przez sprzedawców polegającej na zapłacie za auta jeszcze przed wznowieniem procesu produkcyjnego. W ten sposób powstała ostatnia partia 288 Polonezów Truck Plus^[3].
maj 2003 – utworzona została spółka Polska Fabryka Samochodów, która miała produkować na terenie zakładów Nysa Motor miejskie auto Clic oraz Poloneza Trucka Plus, natomiast w późniejszym etapie jego mocno zmodernizowaną wersję Poltruck^[5].
2004 – upadła spółka PFS, która dzierżawiła hale produkcyjne od Nysa Motor, jednak była wobec niej zadłużona z powodu niepłacenia za dzierżawę^[6].
2007 – „Nysa Motor spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” została wykreślona z KRS.

Przypisy

↑ ^a ^b Niegdyś Nysy były ważne, robota i ludzie też byli ważni [online], nto.pl [dostęp 2018-04-10] (pol.).
↑ ^a ^b Grzegorz Hilarecki: Poloneza czas zacząć. Admoto, 10 grudnia 2002. [dostęp 2009-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 kwietnia 2014)].
↑ ^a ^b Grzegorz Hilarecki: Polonez Truck od nowa?. Admoto, 16 marca 2003. [dostęp 2009-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (6 marca 2016)].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Strona oficjalna Nysa Motor Sp. z o.o.. (pol.).
↑ Rusza Polska Fabryka Samochodów!. (pol.).
↑ Polonez nie teraz. (pol.).

Linki zewnętrzne

Historia prototypów Nysy na Oldtimery.com. oldtimery.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
1001 różnic między modelami Nysy na Oldtimery.com. oldtimery.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-02)].
Tureckie samochody na bazie polskiej Nysy na Oldtimery.com. oldtimery.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
Samochody, które były oferowane na stronie oficjalnej producenta. nysamotor.w.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-20)].

[ZSD-1] Niegdyś Nysy były ważne, robota i ludzie też byli ważni [online], nto.pl [dostęp 2018-04-10] (pol.).

[TRI-2] Grzegorz Hilarecki: Poloneza czas zacząć. Admoto, 10 grudnia 2002. [dostęp 2009-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 kwietnia 2014)].

[TII-3] Grzegorz Hilarecki: Polonez Truck od nowa?. Admoto, 16 marca 2003. [dostęp 2009-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (6 marca 2016)].

[NYM-4] Strona oficjalna Nysa Motor Sp. z o.o.. (pol.).

[5] Rusza Polska Fabryka Samochodów!. (pol.).

[6] Polonez nie teraz. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

PROFILPELAJAR.COM

Zakład Samochodów Dostawczych

Historia

Kalendarium

Przypisy

Linki zewnętrzne

Read other articles:

Ekstrasistol

Statue of George Washington (Portland, Oregon)

Hilda Chamberlain

Partai Gerakan Indonesia Raya

Got It?

趙家驤

趙家驤

50PLUS

Olympus (TV series)

Bruno Fortichiari

コルク

Горностай

Margen izquierda (París)

Max Elloy

Mezzolara

Кропивницький район

Mount Sequoyah

Caravaggio

Mirra Alfassa

Raita