PROFILPELAJAR.COM

Porównanie ilorazu encefalizacji. Od góry: słoń, marmozeta, rezus, goryl, szympans i człowiek.

Gatunek	Współczynnik encefalizacji (EQ)^[1]
Człowiek	7,4–7,8
Sotalia amazońska	4,56^[2]
Butlonos	4,14^[3]
Orka	2,57–3,3^[3]^[4]
Szympans	2,2–2,5^[5]
Kruk	2,49^[6]
Makak królewski	2,1
Lis rudy	1,92^[7]
Słoń afrykański	1,75^[8]–2,36^[9]
Goryl	1,39^[8]
Uszanka kalifornijska	1,39^[8]
Szynszyla	1,34^[10]
Pies	1,2
Wiewiórka	1,1
Kot	1,00
Hiena	0,92^[8]
Koń	0,92^[8]
Ryjkonos	0,82^[8]
Niedźwiedź brunatny	0,82^[8]
Owca	0,8
Mysz	0,5
Szczur	0,4
Królik	0,4
Hipopotam	0,37^[8]

Współczynnik encefalizacji (EQ – ang. encephalization quotient), współczynnik umózgowienia – termin, który wprowadził Harry J. Jerison^[11] w celu oszacowania potencjalnych możliwości intelektualnych mózgu danego organizmu. Wskazuje ile razy większy lub mniejszy jest przeciętny mózg osobnika danego gatunku od mózgu, jakiego należy się spodziewać u zwierzęcia o rozmiarach typowych dla tego gatunku. Współczynnik encefalizacji obliczany jest różnymi metodami porównania masy mózgu do masy ciała, np. według swojej pierwotnej koncepcji Jerison zaproponował wzór:

EQ={\frac {\mbox{masa mózgu w gramach}}{0,12\cdot {\mbox{(masa ciała w gramach)}}^{0,67}}}

W 2001 Jerison zmienił w swoim wzorze wartość stałej 0,67 na 0,75.

Za standardową wartość odniesienia dla ssaków przyjmuje się EQ=1 dla kota. Najwyższą wartość osiąga EQ człowieka. W zależności od przyjętej metody i masy ciała uznanej za średnią dla gatunku – wynosi od 5 do 8 (7,4–7,8^[1]). Oznacza to, że ludzki mózg jest 5–8 razy większy niż należałoby oczekiwać u zwierzęcia tych rozmiarów. Zbliżone do ludzkiego EQ mają niektóre walenie (delfiny osiągają wartość EQ=5,3)^[1].

Przyjmuje się, że współczynnik EQ po uwzględnieniu allometrii jest dość dobrym wskaźnikiem możliwości intelektualnych ssaków o średniej wielkości. Dyskusyjne są wyniki uzyskiwane dla ssaków małych i bardzo dużych. W ich przypadku EQ nie jest uznawane za dobry wskaźnik inteligencji^[1].

Zobacz też

pojemność czaszki

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Gerhard Roth, Ursula Dicke. Evolution of the brain and intelligence. „Trends in Cognitive Sciences”. 9 (5), 2005. (ang.).
↑ William F.W.F. Perrin William F.W.F., BerndB. Würsig BerndB., J.G.M.J.G.M. Thewissen J.G.M.J.G.M., Encyclopedia of Marine Mammals, Academic Press, 2009, s. 150, ISBN 978-0-08-091993-5 (ang.).
↑ ^a ^b MarinoM. Lori MarinoM., Cetacean Brain Evolution: Multiplication Generates Complexity, „International Journal of Comparative Psychology”, 31 grudnia 2004, s. 1–16 (ang.).
↑ MarinoM. Lori MarinoM. i inni, Does diving limit brain size in cetaceans?, „Marine Mammal Science”, 2006, s. 413–425, DOI: 10.1111/j.1748-7692.2006.00042.x (ang.).
↑ HillH. Kyle HillH., How Science Could Make a Chimp Like DAWN OF THE PLANET OF THE APES' Caesar, [w:] archive.nerdist.com [online], lipiec 2014 (ang.).
↑ Emery NathanE.N. J. Emery NathanE.N., Cognitive ornithology: The evolution of avian intelligence, „Philosophical Transactions of the Royal Society B:”, Biological Sciences, 2006, 23–43., DOI: 10.1098/rstb.2005.1736 (ang.).
↑ BoddyB. A.M. BoddyB. i inni, Comparative analysis of encephalization in mammals reveals relaxed constraints on anthropoid primate and cetacean brain scaling, „Journal of Evolutionary Biology”, 2012, s. 981-994, DOI: 10.1111/j.1420-9101.2012.02491.x (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h SteinhausenS. Charlene SteinhausenS. i inni, Multivariate Meta-Analysis of Brain-Mass Correlations in Eutherian Mammals, „Frontiers in Neuroanatomy”, 2016, DOI: 10.3389/fnana.2016.00091 .
↑ ShoshaniS. Jeheskel ShoshaniS., Kupsky WilliamK.W. J. Kupsky WilliamK.W., Marchant GaryM.G. H. Marchant GaryM.G., Elephant brain, „Brain Research Bulletin”, 2006, s. 124–157, DOI: 10.1016/j.brainresbull.2006.03.016 (ang.).
↑ Spotorno AngelS.A. E. Spotorno AngelS.A. i inni, Chinchilla laniger, „Mammalian Species”, 2004, s. 1–9, DOI: 10.1644/758 (ang.).
↑ H. J. Jerison: Evolution of the brain and intelligence. Nowy Jork: Academic Press, 1973.