Wirus różyczki – wirus, jedyny przedstawiciel rodzaju Rubivirus, należy do rodziny Togaviridae, ale nie do rodzaju Arboviridae, do którego należą pozostałe Togaviridae. Zakaża różne gatunki naczelnych i innych ssaków, u człowieka wywołuje różyczkę.
Epidemiologia
Wirus różyczki jest rozpowszechniony na całym świecie. Przeglądy serologiczne pokazują, że obecnie w Europie ponad 70% kobiet posiada IgG przeciwko antygenom różyczki. Przed wprowadzeniem obowiązkowych szczepień obserwowano stosunkowo częste epidemie wśród dzieci w wieku szkolnym. Ostatnie ogniska epidemiczne odnotowano w latach siedemdziesiątych. Choroba występuje zwykle późną zimą lub wczesną wiosną, przenoszona jest wyłącznie drogą kropelkową.
Charakterystyka biologiczna
Wirus różyczki jest stosunkowo łatwy w hodowli na różnych liniach komórkowych, w niektórych (np. linii Vero lub komórkach nerki królika) wywołuje efekt cytopatyczny. Zakażenie komórki sprawia, że staje się ona niewrażliwa na infekcję innymi wirusami. Znany jest tylko jeden serotyp wirusa.
Obraz kliniczny
Osobny artykuł: Różyczka.Różyczka jest zazwyczaj łagodną chorobą gorączkową, przebiegającą z delikatną plamisto-grudkową wysypką podobną do odrowej. Chorobie towarzyszy powiększenie węzłów chłonnych za uszami oraz niekiedy bóle stawowe, które częstsze są u dziewcząt. Objawy ujawniają się po różnie długim okresie wylęgania, trwającym zazwyczaj 12 do 23 dni.
Możliwe powikłania dotyczą stawów (występujące zwykle u kobiet wędrujące zapalenie stawów), układu krwiotwórczego (małopłytkowość lub skaza krwotoczna) oraz układu nerwowego (rzadko występujące zapalenie mózgu cechujące się wysoką śmiertelnością). Różyczka najgroźniejsza jest dla kobiet w ciąży, zwłaszcza w pierwszym trymestrze kiedy zakażenie jest czynnikiem ryzyka wystąpienia ciężkich wad wrodzonych płodu.
Odpowiedź immunologiczna
Swoiste IgM pojawiają się kilka dni po zakażeniu i ich poziom obniża się do niewykrywalnego w przeciągu kilku tygodni lub miesięcy. Ich szybkie pojawienie się w surowicy jest wykorzystywane w diagnostyce. IgG pojawiają się później niż IgM, ale w przeciwieństwie do nich mogą utrzymywać się w surowicy latami, co zwykle zapewnia dożywotnią odporność na zakażenie. W przypadku zakażenia wtórnego nie występuje wiremia, nie jest też ono groźne dla rozwijającego się płodu.
Diagnostyka
W Polsce szczepienie przeciwko wirusowi różyczki jest obowiązkowe w 13-14 miesiącu życia oraz w 10 roku życia (dawka przypominająca). Stosuje się szczepionkę żywą atenuowaną, skojarzoną ze szczepieniami przeciw odrze i śwince. Przeciwwskazaniami są:
- wczesny okres ciąży (kobietom nie zaleca się zachodzenia w ciążę w miesiąc przed i miesiąc po szczepieniu)
- upośledzona odporność lub immunosupresja
- choroba gorączkowa
- uczulenie na jeden ze składników szczepionki
Bibliografia
- Gabriel Virella: Mikrobiologia i choroby zakaźne. Wrocław: Urban & Partner, 2000. ISBN 0-683-06235-2. Brak numerów stron w książce
Identyfikatory zewnętrzne (
takson):
