Hemoliza (łac. haemolysis, z gr. αἷμα = krew + λύσις = rozbicie, rozkład, uwolnienie) – przechodzenie hemoglobiny do osocza krwi wywołane zniszczeniem erytrocytów. Hemoliza może być spowodowana np. toksynami bakteryjnymi, jak również może występować w konflikcie serologicznym oraz chorobach związanych z nieprawidłową budową erytrocytów.

Hemolizę można spowodować również podaniem hipotonicznego płynu (o mniejszym stężeniu) drogą wlewu dożylnego (np. kroplówka). Żeby temu zapobiec, substancje podawane są do organizmu człowieka w roztworze 0,9% NaCl (soli fizjologicznej). Hemolizę krwinek (jako efekt uboczny) wywołują niektóre leki np. rybawiryna.

Objawami zespołu hemolitycznego w badaniach laboratoryjnych są:

• wzrost stężenia bilirubiny całkowitej w osoczu (>1 mg/dl)
• wzrost stężenia bilirubiny wolnej w osoczu (>0,5 mg/dl)
• urobilinogenuria (>5 mg/dobę)
• sterkobilinogenuria (>300 mg/dobę)
• wzrost stężenia LDH w osoczu
• wzrost stężenia wolnego żelaza w osoczu > 25 μmol/l
• haptoglobina w surowicy <0,5 g/dl.

Hemoliza w mikrobiologii^[1]

• Hemoliza alfa – częściowe zniszczenie krwinek czerwonych wokół hodowli, widoczne zazielenienie wokół kolonii, występuje np. u Streptococcus pneumoniae.
• Hemoliza beta – całkowite zniszczenie krwinek wokół hodowli, występuje np. u Streptococcus pyogenes.
• Hemoliza gamma – brak hemolizy, występuje np. u Streptococcus salivarius.

Strefa hemolizy musi być wielokrotnie większa od obszaru samej hodowli.

Zobacz hasło hemoliza w Wikisłowniku

• Niedokrwistości hemolityczne