Winorośl

Winorośl
Ilustracja
Winorośl właściwa
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

winoroślowce

Rodzina

winoroślowate

Rodzaj

winorośl

Nazwa systematyczna
Vitis L.
Sp. Pl. 202. 1753
Typ nomenklatoryczny

Vitis vinifera L.[3]

Synonimy
  • Ampelovitis Carrière
  • Spinovitis Romanet du Caillaud[4]
Multimedia w Wikimedia Commons
Kwitnąca winorośl pachnąca
Owoce winorośli właściwej
Winorośl amurska

Winorośl (Vitis L.) – rodzaj pnączy z wąsami czepnymi z rodziny winoroślowatych, obejmujący 76 gatunków[5]. Występują one w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej, nieliczne rosną także w strefie subtropikalnej. Największe zróżnicowanie gatunkowe jest na obszarze Chin (30 endemitów) oraz we wschodniej części Ameryki Północnej[4]. Rośliny te rosną na terenach skalistych w formacjach zaroślowych i leśnych, nierzadko wspinając się w nich wysoko na drzewa[6].

Wielkie znaczenie użytkowe ma winorośl właściwa V. vinifera uprawiana od ponad 5 tys. lat dla soczystych jagód. Niektóre odmiany tego gatunku i inne gatunki z rodzaju (np. winorośl japońska V. coignetiae) uprawiane są także jako rośliny ozdobne[6].

Morfologia

Pokrój
Drewniejące liany[4] wspinające się na wysokość do ponad 20 m[6].
Łodyga
Długowieczne, zdrewniałe pędy pnące się lub płożące. Kora zwykle łuszcząca się i odpadająca. Na zakończeniach osi pędu powstają pędowe wąsy czepne, po czym spychane są na bok przez kontynuujące wzrost odgałęzienie boczne[7].
Liście
Pojedyncze, zwykle 3- do 5-klapowe, czasem dłoniastozłożone. Przylistki szybko odpadające[4].
Kwiaty
Drobne, rozdzielno- lub obupłciowe zebrane w groniaste kwiatostany. Kwiaty 5-krotne. Kielich kubeczkowaty z drobnymi działkami. Płatki korony połączone wierzchołkami, odrzucane są razem podczas rozwoju pręcików. Pręciki naprzeciwległe względem płatków, nie rozwijają się lub szybko odpadają w kwiatach żeńskich. Kwiaty zawierają okazały krążek miodnikowy kolisty lub 5-płatowy. Słupek pojedynczy z cienką szyjką z rozszerzonym nieco znamieniem[4].
Owoce
Kuliste jagody nazywane winogronami o 2 do 4 nasionach. Nasiona jajowate i jajowato-eliptyczne[4].

Systematyka

Jeden z 14 rodzajów w obrębie podrodziny Viticoideae Eaton w rodzinie winoroślowatych (Vitaceae)[2].

Wykaz gatunków[5]

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-08-13] (ang.).
  3. ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-04-25].
  4. ↑ a b c d e f Hui Ren, Jun Wen: Vitis. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-07-31].
  5. ↑ a b Vitis. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-03-10].
  6. ↑ a b c Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 344. ISBN 0-333-73003-8.
  7. ↑ Strasburger E., Noll F., Schenck H., Schimper A. F. W.: Botanika. Szczecin: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1972, s. 265-266, 512-516.