Wełtyń (jezioro)

Wełtyń[1]
Jezioro Wełtyńskie[2]
Ilustracja
Położenie
Państwo

 Polska

Miejscowości nadbrzeżne

Wełtyń

Region

Równina Wełtyńska[3]

Wysokość lustra

26,6[4] m n.p.m.

Morfometria
Powierzchnia

310,1 ha[4]

Wymiary
• max długość
• max szerokość


3700 m[4]
1680 m[4]

Głębokość
• średnia
• maksymalna


4,5[4] m
11,6[4] m

Długość linii brzegowej

13795 m[4]

Objętość

13 971,3 tys. m³[4]

Hydrologia
Klasa czystości wody

II (2002)[5]

Rzeki wypływające

Omulna

Rodzaj jeziora

rynnowe

Położenie na mapie gminy Gryfino
Mapa konturowa gminy Gryfino, w centrum znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Wełtyń”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko lewej krawiędzi nieco u góry znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Wełtyń”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, po lewej nieco na dole znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Wełtyń”
Położenie na mapie powiatu gryfińskiego
Mapa konturowa powiatu gryfińskiego, u góry nieco na prawo znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Wełtyń”
Ziemia53°14′27″N 14°34′46″E/53,240833 14,579444

Wełtyń (do 1945 r. niem. Woltinsee) – jezioro położone wśród wzgórz morenowych w rozległej rynnie polodowcowej, w zachodniej części Pobrzeża Szczecińskiego na Równinie Wełtyńskiej na południe od wsi Wełtyń.

Z Jeziora Wełtyńskiego wypływa Struga Wełtyńska, uchodzą do niego liczne małe cieki i rowy melioracyjne oraz wody podziemne. Zbiornik charakteryzuje się urozmaiconą linią brzegową i zmiennym dnem. Dno jeziora jest piaszczyste, jedynie w zatokach pokrywa je warstwa mułu, obfituje w liczne zmiany głębokości.

Na jeziorze znajdują się trzy duże wyspy: Koźla, Dzicza i Ptasia, które zajmują łącznie 32 ha i są porośnięte łąkami i lasami[6].

Zachodni brzeg spełnia funkcje rekreacyjne, mieszczą się tam ośrodki wypoczynkowe, pola namiotowe i gospodarstwa agroturystyczne. W południowej części, w pobliżu wsi Wirów brzeg tworzy szeroką piaszczystą plażę, a miejsce kąpieli otoczone jest pomostem. Jest tu nawet brodzik dla najmłodszych. Za pomostem koniec kąpieliska wyznaczają czerwone boje. Teren rekreacyjny otoczony jest domkami letniskowymi, drzewami i małą, trawiastą polaną. Na terenie kąpieliska jest plac zabaw i boisko do plażowej siatkówki. W Wełtyniu również znajduje się niestrzeżona plaża, kąpielisko otoczone jest lasem i domkami letniskowymi[7]. Wschodni brzeg jest podmokły, jest tam rezerwat faunistyczno-florystyczny Łąki Storczykowe ze stanowiskami storczyków i miejscami występowania chronionych gatunków zwierząt.

Od strony zachodniej jeziora przebiega szlak turystyczny czarny Szlak Czepiński, a od wschodu szlak turystyczny niebieski Szlak Równiny Wełtyńskiej i Pojezierza Myśliborskiego

Jezioro Wełtyńskie jest akwenem wędkarskim, który okoliczne związki wędkarskie zarybiają szczupakiem, linem i karpiem.[potrzebny przypis]

Na jeziorze jest prowadzona gospodarka rybacka, Wełtyń należy do jezior typu leszczowego. Jest to największy zbiornik wodny Gminy Gryfino[6].

Latem nad jeziorem odbywał się Gryfiński Festiwal Rowerowy "Komandor Cool Bike Jazz Bike".

W 1995 roku dokonano badań czystości wody Wełtynia, gdzie oceniono stan wód na II klasę. Stwierdzono także III kategorię podatności na biodegradację[8].

Na wodach Jeziora Wełtyńskiego obowiązuje zakaz używania jednostek pływających napędzanych silnikami spalinowymi oraz skuterów wodnych[9]. Wyjątkiem są szalupy pływające na wyspy Koźlą oraz Dziczą z przystani w Wełtyniu.

Zobacz też

Przypisy

  1. Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 369, ISBN 83-239-9607-5.
  2. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 144928.
  3. Andrzej Richling i inni, Regionalna geografia fizyczna Polski : praca zbiorowa, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2021, s. 107-108, ISBN 978-83-7986-381-5, OCLC 1288191487 [dostęp 2023-03-30].
  4. a b c d e f g h Jerzy Jańczak (red.), Atlas jezior Polski, t. I, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 1996, s. 92-93, ISBN 83-86001-29-1.
  5. Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 189. ISBN 83-232-1732-7.
  6. a b Wrota Gryfina, przewodnik UMiG Gryfino
  7. Starostwo Powiatowe w Gryfinie, Jezioro Wełtyńskie [online], www.gryfino.powiat.pl [dostęp 2023-06-03].
  8. IV.3. Jeziora. W: Raport o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w roku 2001. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie, 2003-01-18, s. 107.
  9. Uchwała Nr XLV/401/2010 Rady Powiatu w Gryfinie z dnia 29 października 2010 r. ws. wprowadzenia zakazu używania jednostek pływających napędzanych silnikami spalinowymi (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2010 r., Nr 130, poz. 2619)