PROFILPELAJAR.COM

Wanda Grażyna Gałecka-Szmurło
Wanda Grażyna Gałecka
	; Wanda Grażyna Gałecka; (około 1918, na mundurze – krzyż harcerski)
Data i miejsce urodzenia	21 sierpnia 1899 ; Warszawa
Data śmierci	10 stycznia 1993
Zawód, zajęcie	adwokat
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wanda Grażyna Gałecka-Szmurło (ur. 21 sierpnia 1899 w Warszawie, zm. 10 stycznia 1993) – polska adwokatka, działaczka niepodległościowa i społeczna, druga kobieta w Polsce, która została wpisana na listę adwokatów.

Życiorys

Grażyna Gałecka (tak była nazywana przez przyjaciół^[1]) już w czasie nauki w gimnazjum była harcerką, należała do tajnego Związku Młodzieży Polskiej „Przyszłość” („Pet”)^[1]^[2] i do Organizacji Młodzieży Narodowej. W 1918 roku była już w zarządzie OMN Szkół Średnich^[1]. W 1918 albo 1919 roku zdała maturę i dostała się na Wydział Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Jednak na polecenie Organizacji zawiesiła swe studia i objęła funkcję sekretarki okręgu wołyńskiego na okres wojny polsko-bolszewickiej (pracowała również w okręgu wileńskim^[3]). W tym czasie pracowała w Straży Kresowej w Kowlu^[4]. W ramach tej pracy często wyjeżdżała na linię frontu, a nawet ją przekraczała, przewożąc instrukcje dla ludności po jej drugiej stronie^[5]. Po zakończeniu wojny wróciła do Warszawy, podjęła studia prawnicze i wstąpiła do OMN Szkół Wyższych oraz została przyjęta do tajnego „Zet”-u. Co najmniej od 1924 roku była siostrą zetową w Kole Braterskim „Zet”-u^[6] (z którego w 1925 roku wzięła „urlop bezterminowy”^[7]). Od co najmniej 1937 roku należała do Związku Patriotycznego^[8].

Za swą działalność niepodległościową została odznaczona Medalem Niepodległości^[9]^[10]^[11] i Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[5].

Studiowała również drugi fakultet na Wydziale Filozofii UW, zaliczając pierwszy rok. W 1924 roku ukończyła studia prawnicze i rozpoczęła aplikację w Prokuratorii Generalnej. Po ukończeniu aplikacji przez rok pracowała w Magistracie m.st. Warszawy, a w roku 1930 została przyjęta w poczet adwokatów Izby Warszawskiej, będąc drugą kobietą w Polsce, która została wpisana na tę listę^[5]^[12] (pierwszą kobietą była Janina Jurkiewicz).

Równocześnie prowadziła intensywną działalność społeczną i publicystyczną w dziedzinie prawa, brała też udział w pracach ustawodawczych z dziedziny małżeńskiego prawa majątkowego (wydała kilka publikacji na ten temat, m.in. książkę Kobieta w prawie publicznym i prywatnym. Zbiór przepisów).

Przez kilka lat (do roku 1939) adwokat Wanda Szmurłowa była czynnym członkiem Koła Adwokatów Rzeczypospolitej Polskiej.

W czasie okupacji niemieckiej Wanda Szmurło była żołnierzem Armii Krajowej, brała czynny udział w powstaniu warszawskim, pracując w szpitalach powstańczych. Komitet Żydów w Polsce złożył jej podziękowanie za pomoc i ukrywanie Żydów w okresie okupacji niemieckiej^[5].

Po II wojnie światowej Wanda Szmurło została umieszczona na liście adwokatów Izby Warszawskiej „z ważnością od 20.04.l945 r.”. Początkowo prowadziła prywatną praktykę, a z chwilą utworzenia Zespołu Adwokackiego nr 27 przy ul. Chłodnej 54, została jego członkinią. 1 czerwca 1965 roku została przeniesiona do Zespołu Adwokackiego nr 9, i była członkinią tego zespołu do chwili, gdy została skreślona z listy adwokatów w 1971 roku w wyniku orzeczenia lekarskiego^[5].

Adwokat Wanda Grażyna Szmurło została mianowana przez ministra obrony narodowej Janusza Onyszkiewicza (rozkazem z dnia 3 lipca 1992 roku) podporucznikiem Wojska Polskiego^[5].

Życie prywatne

Matka Grażyny Gałeckiej zmarła wkrótce po jej urodzeniu, ojciec w 1905 roku musiał opuścić kraj z powodów politycznych i osiadł w Ameryce Południowej. Grażyna Gałecka miała siostrę Zofię, która również była działaczką „Pet” i OMN^[1]. Również i ona pracowała w Straży Kresowej w czasie wojny polsko-bolszewickiej^[4]. Popełniła samobójstwo przez otrucie w 1926 roku^[13]. Została pośmiertnie odznaczona Medalem Niepodległości^[14].

Grażyna Gałecka wyszła między 1925 a 1931 rokiem za Jana Szmurłę (1897–1985), adwokata. Mieli co najmniej dwie córki^[15]: Hannę Jadwigę, ps. „Ania”, po mężu Zapendowską (1928–2019), łączniczkę w kwatermistrzostwie Grupy Kampinos i Grażynę Zofię, ps. „Grażynka” (ur. 1930), sanitariuszkę w szpitalu 1 Rejonu „Brzozów” (Legionowo) Obwodu VII „Obroża”^[16]^[17]. Co najmniej od 1936 roku mieszkali w domku z ogródkiem w Jabłonnie koło Warszawy, gdzie Grażyna do 1 września 1939 roku pełniła funkcję prezesa kółka rolniczego^[5]^[18].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d TomaszT. Piskorski TomaszT., Pamiętniki, zeszyt 40 (1918), Archiwum Akt Nowych .
↑ Krajewski 1993 ↓, s. 132.
↑ Nowacki (red.) 1996 ↓, s. 136.
↑ ^a ^b TomaszT. Piskorski TomaszT., Pamiętniki, zeszyt 81 (1919), Archiwum Akt Nowych .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Krajewski 1993 ↓, s. 133.
↑ TomaszT. Piskorski TomaszT., Pamiętniki, zeszyt 183 (1924), Archiwum Akt Nowych, 2019 .
↑ TomaszT. Piskorski TomaszT., Pamiętniki, zeszyt 208 (1925), Archiwum Akt Nowych, 2019 .
↑ TomaszT. Piskorski TomaszT., Pamiętniki, zeszyt 382 (1937), Archiwum Akt Nowych, 2019 .
↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199
↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-29].
↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-29].
↑ Ruch służbowy. „Dodatek do Dziennika Urzędowego Ministerstwa Sprawiedliwości”. 10, s. 125–126, 1930-05-09. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości. .
↑ TomaszT. Piskorski TomaszT., Pamiętniki, zeszyt 224 (1926), Archiwum Akt Nowych, 2019 .
↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 30
↑ TomaszT. Piskorski TomaszT., Pamiętniki, zeszyt 331 (1933), Archiwum Akt Nowych, 2019 .
↑ Hanna Jadwiga Szmurło. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2024-03-30].
↑ Grażyna Zofia Szmurło. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2024-03-30].
↑ TomaszT. Piskorski TomaszT., Pamiętniki, zeszyt 379 (1937), Archiwum Akt Nowych, 2019 .

Bibliografia

Wojciech Krajewski. Szpalty pamięci: Adwokat Wanda Grażyna Gałecka-Szmurło (1899–1993). „Palestra”. 7–8, s. 132–133, 1993.
Tadeusz Wacław Nowacki (red.): ZET w walce o niepodległość i budowę państwa – szkice i wspomnienia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996. ISBN 83-01-12142-4.