Wanda Czełkowska dzieciństwo i młodość spędziła w Wilnie. Początkowo planowała podjęcie studiów w zakresie matematyki. W klasie maturalnej poznała Xawerego Dunikowskiego, co zadecydowało o jej wyborze dalszego kształcenia. W latach 1949–1954 studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, dyplom zrealizowała w pracowni prof. Jerzego Bandury. Początkowo studiowała malarstwo, jednak już w drugim semestrze pierwszego roku pod wpływem zachęty Jerzego Bandury wybrała rzeźbę. Już w czasie studiów wypracowała swój oryginalny styl rzeźbiarski. Jej pierwsze prace rzeźbiarskie były figuratywne, z czasem zaczęła podążać w kierunku konceptualizmu[potrzebny przypis].
W latach 1969–1981[6] była związana z II Grupy Krakowskiej[7], jednak nie brała czynnego udziału w aktywnościach grupy. Uczestniczyła w wielu wystawach w Polsce i za granicą, m.in. w Norwegii (Wystawa Rzeźby Rzeźbiarzy z Krakowa w 1958), Holandii (Wystawa Rzeźby Współczesnej w 1964), Francji (III Międzynarodowym Biennale de Paris 1963), Wielkiej Brytanii (Międzynarodowy Festiwal w Edynburgu w 1972)[8].
W marcu 1990 Galeria Zderzak w Krakowie zorganizowała dwie wystawy pod różnymi adresami. Pierwsza Elegia (8–11 marca& 1990, ul. Zagrody 23) prezentowała prace z lat 80. i z 1990 r.[9] Druga Przypomnienie po latach (12–20 marca 1990, ul. Grodzka 15), prezentowała prace z lat 1958–1957[10]. Kolejna tak duża indywidualna wystawa pt. Wanda Czełkowska. Retrospekcja[11] miała miejsce w Muzeum Rzeźby w Królikarni, Oddziale Muzeum Narodowego w Warszawie dopiero 26 lat później, na przełomie 2016 i 2017[12]. W 2010 wzięła udział w wystawie Państwo Dydony w PGS w Sopocie (kuratorka Dorota Grubba)[13], a 2 października 2006 na Plantach w Krakowie został odsłonięty pomnik – fontanna Fortepian Chopina, który Czełkowska wykonała na podstawie projektu Marii Jaremy z 1949[14][15].
Przez ponad 50 lat była mieszkanką Krakowa. Mieszkała przy ul. Karmelickiej w mieszkaniu, które zostawił jej Xawery Dunikowski[16]. W 2001 przeniosła się do Warszawy[17]. W 2011 artystka zajęła poprzemysłową przestrzeń (dawny warsztat tirów) na warszawskim Mokotowie, niedaleko Królikarni[16].
W 2011 szczecińska Fundacja Ars & Bonum postanowiła objąć rzeźbiarkę opieką stałą, zajmując się dokumentacją twórczości oraz wspierając w utrzymaniu przestrzeni pracowni-galerii[18]. Opieka fundacji trwała przez 6 lat.
W 2013 rzeźbiarką zainteresowała się Ewa Opałka, która stała się współkuratorką z Agnieszką Tarasiuk jej monograficznej wystawy w Królikarni, a także autorką będącej w przygotowaniu książki Eliminacje. Rozmowy z Wandą Czełkowską – wywiadu rzeki[17]. Opałka jest również inicjatorką powołanej w 2016 Fundacji Introspekcja Na Rzecz Badania i Prezentacji Twórczości Wandy Czełkowskiej[19][20].
Rzeźbiarka zaprezentowała w 2016 na wystawie w nowojorskiej galerii Broadway 1602 jedną rzeźbę i dwa rysunki. Krytyk witryny „Artspace” Andrew M. Goldstein uznał te prace za jedne z dziesięciu najlepszych prac Frieze New York 2016[21].
W 2018 Wanda Czełkowska była obok Rosemarie Castoro i Lydii Okumury jedną z trzech rzeźbiarek-minimalistek prezentowanych na wystawie Land of Lads. Land of Lashes w galerii Thaddaeus Ropac na londyńskim Mayfair (kuratorka: Anke Kempkes we współpracy z Fundacją Introspekcja na Rzecz Badania i Prezentacji Twórczości Wandy Czełkowskiej)[22][23].
Jej pracownię przy ul. Magazynowej 14 na warszawskim Mokotowie uznano w 2019 r. za Warszawską Historyczną Pracownię Artystyczną[24][25][25].
W 2019 brała udział w wystawie Wanda Czełkowska & Paul Czerlitzky w Galerii Piktogram w Warszawie[26]. Galeria Q Contemporary z Budapesztu prezentowała jej prace na londyńskiej wystawie Under the Radar: Contemporary Masters from Central & Eastern Europe podczas Frieze[27].
Na wystawie zbiorowej Kradzieże i zniszczenia w białostockiej Galerii Arsenał w 2020 została zaprezentowana jej rzeźba Głowa z 1968 r. (edycja I/3)[28].
Wanda Czełkowska zmarła w godzinach wieczornych 17 czerwca 2021 w wieku 90 lat[3][4][29], została pochowana na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach[30].
W 2023 roku (15 lipca-26 listopada) w Muzeum Susch w Susch w Szwajcarii odbyła się wystawa monograficzna Wanda Czełkowska. Art Is Not Rest. Kuratorką tej wystawy była Matylda Taszycka, kuratorką pomocniczą - Antonina Gugała. Wystawie towarzyszyło wydawnictwo książkowe o tym samym tytule. [31][32]
Muzeum Narodowe w Krakowie – prace: Stół (1968–1971), Ściana (1975–1976), Głowa (1962), Pomnik (1963), Pomnik (1964), Głowa (1973), Głowa będąca częścią kompozycji przestrzennej „Stół”, Gracze[34]
Dorota Grubba: Rzeźby koniecznością życiową jak powietrze, woda i ogień... Wanda Czełkowska, Ludmiła Stehnova, Maria Pinińska-Bereś około 1960 r. [w:] Jestem artystką we wszystkim, co niepotrzebne. Kobiety i sztuka około 1960. Warszawa: 2010, s. 90.
Dominika Soćko: Wanda Czełkowska – wielka artystka zapomniana przez świat. W Muzeum Susch odbywa się właśnie pierwsza zagraniczna retrospektywa jej prac [5], zwierciadlo.pl. [dostęp 2024-01-23]
Piotr Policht: Głowy do wycierania. „Art is not Rest” Wandy Czełkowskiej w Muzeum Susch [6], magzynszum.pl. [dostęp 2024-01-23]
"Sztuka nie jest odpoczynkiem". Pierwsza międzynarodowa retrospektywa Wandy Czełkowskiej [7], label-magazine.com. [dostęp 2024-01-23]
Monika Kuc: Nowa wystawa w szwajcarskiej galerii sztuki Grażyny Kulczyk [8], rp.pl. [dostęp 2024-01-23]
