Walim (województwo dolnośląskie)

Ten artykuł dotyczy miejscowości Walim w województwie dolnośląskim. Zobacz też: Walim (województwo mazowieckie).
Walim
wieś
Ilustracja
Panorama Walimia
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

wałbrzyski

Gmina

Walim

Wysokość

400–580[2] m n.p.m.

Liczba ludności (III 2011)

2340[3]

Strefa numeracyjna

74

Kod pocztowy

58-320[4]

Tablice rejestracyjne

DBA

SIMC

0856474

Położenie na mapie gminy Walim
Mapa konturowa gminy Walim, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Walim”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Walim”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Walim”
Położenie na mapie powiatu wałbrzyskiego
Mapa konturowa powiatu wałbrzyskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Walim”
Ziemia50°41′52″N 16°26′32″E/50,697778 16,442222[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Walim (niem. Wüstewaltersdorf, Wüste Waltersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wałbrzyskim, w gminie Walim, w dolinie rzeki Walimki u zachodniego podnóża Gór Sowich.

Położenie

Walim to duża i uprzemysłowiona wieś, leżąca u zachodniego podnóża Gór Sowich, w dolinie Walimki i Sowiego Spławu, na wysokości około 400–580 m n.p.m.[2]

Nazwa

Pierwotnie Walim nosił nazwę Waltersdorf (wieś Waltera). Wojna trzydziestoletnia, susze i zarazy spowodowały znacznie wyludnienie wsi, wtedy nastąpiła zmiana nazwy na Wüstewaltersdorf (pusta wieś Waltera). Nazwa ta zachowała się do 1945, wtedy władze polskie przyjęły nazwę Łokietek, którą następnie zmieniono na Walim. Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946[5].

Historia

Walim został założony na początku XIV wieku[2]. W XVII i XVIII wieku miejscowość stała się ośrodkiem produkcji i handlu płótnem[2]. Od roku 1765, w Walimiu co tydzień organizowane były targi płótna i przędzy[2]. Na bazie utworzonych w latach 1848 i 1864, dwóch tkalni mechanicznych, powstały tu zakłady Websky, Hartmann & Wiesen AG, po II wojnie światowej przejęte przez państwo[2]. W czasach PRL w Zakładach Przemysłu Lniarskiego Walim rocznie wytwarzano do 12,5 mln mb tkanin (ręczniki, obrusy, tkaniny żakardowe, drukowane, powlekane, pościelowe)[2]. Do przedsiębiorstwa należał zakład terenowy w Wałbrzychu, ośrodki wczasowe w Sławie nad jeziorem i Międzyzdrojach, dom kultury, żłobek i przedszkole[6]. Zakłady upadły w 1992[7]. Ich dawne budynki zostały zniszczone.

W 1914 do wsi doprowadzono z Jugowic linię kolei elektrycznej[2]. Była to jedna z pierwszych zelektryfikowanych linii kolejowych na obecnym obszarze Polski. Linię tę zamknięto w 1959 r., a następnie rozebrano[2].

 Osobny artykuł: Kolej Walimska.
Kompleks Riese w Górach Sowich, Walim – Rzeczka, korytarz z widocznymi dwoma poziomami
Widok na wejście do Sztolni Walimskich kompleksu Riese, po prawej widoczna makieta pocisku rakietowego V2

W czasie II wojny światowej m.in. w okolicach Walimia naziści postanowili wybudować system podziemnych korytarzy, być może – fabryk zbrojeniowych, aby ustrzec się przed ewentualnymi nalotami aliantów. Celem prowadzonych na dużą skalę prac górniczych i budowlanych było wykonanie połączonego ze sobą systemu obiektów – kompleksów składających się z części podziemnej i nadziemnej.

 Osobny artykuł: Riese.

Po II wojnie światowej we wsi pracowały Zakłady Przemysłu Lniarskiego Walim oraz zakłady przemysłu drzewnego, był to również ośrodek spotów zimowych i popularne letnisko[8]. W 2014 roku Walim został ukazany w krótkometrażowym filmie dokumentalnym wyprodukowanym przez telewizję TVN pt. Depozytariusz. Obraz przedstawia historię Łukasza Kazka, mieszkańca Walimia, który w Górach Sowich odnajduje depozyty ukryte przez niemieckich mieszkańców wysiedlanych w wyniku postanowień konferencji poczdamskiej z terenów poddanych polskiej jurysdykcji po II wojnie światowej[9][10].

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (marzec 2011) liczył 2340 mieszkańców[3]. Jest największą miejscowością gminy Walim.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Walim.

W administracyjnych granicach Walimia znajdują się 4 osiedla, które wcześniej stanowiły oddzielne wsie: Walim, Sędzimierz, Grządki, Dalków.

Zabytki

Galeria: zabytkowe budynki
Walim, dom, ul. Wyszyńskiego 13
Walim, willa, ul. 3 Maja 14
Walim, dwór z XVIII w., ul. Piastowska 7
Walim, stacja kolejowa
Walim, portal, ul. Piastowska 9
Walim, dom z portykiem jońskim z XVIII w., ul. Konopnickiej 2
Walim, dom walimskiego fabrykanta Carla Wiesena, ul. Kościuszki 11
Walim, dom szachulcowy
Galeria: cmentarz, kaplica, pomnik
Walim, tablica upamiętniająca ofiary II Wojny Światowej
Walim, cmentarz
Walim, cmentarz
Walim, cmentarz
Walim, cmentarz
Walim, cmentarz
Walim, kaplica grobowa Seylerów, ul. Wyszyńskiego 1, 1800 r.
Walim, kaplica grobowa Seylerów, ul. Wyszyńskiego 1, 1800 r.
Kaplica grobowa Klingberga
Walim, pomnik upamiętniający Mariana Bublewicza i Janusza Kuliga

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[11]:

  • kościół parafialny pw. św. Barbary, z 1548 r. – XVI w., z wieżą dobudowaną w 1777 r. Przebudowywany na początku XIX wieku oraz w 1969 r. Kościół jednonawowy z wydzielonym prezbiterium
  • kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki pw. św. Jadwigi, przebudowany w 1771 r.
  • kaplica grobowa Klingberga, ul. 3 Maja, z 1813 r. – z początku XIX w.
  • kaplica grobowa Seylerów, ul. Wyszyńskiego, z około 1800 r.
  • dom, ul. Konopnickiej 2 (dawniej: ul. Dymitrowa 1), z końca XVIII w., początek XX w.
  • dom, ul. Kilińskiego 3, murowano-szachulcowy, z drugiej połowy XVIII w., 1820 r.
  • dom, ul. Wyszyńskiego 3, z połowy XIX w.
  • dom, ul. Wyszyńskiego 8, murowano-drewniany, z 1704 r., drugiej połowy i przełomu XIX/XX w.
  • dom towarowy Kauhaus, obecnie dom mieszkalny, ul. Wyszyńskiego 13, z 1779 r., 1839 r.
  • budynek administracyjny tkalni z łącznikiem komunikacyjnym i boczną ścianą tkalni, ul. Kościuszki 8, z 1863 r.

Inne zabytki:

  • podziemia i sztolnie w kompleksie Riese.

W kościele św. Jadwigi w Walimiu spoczywa mumia Karla von Zedlitza uważanego za twórcę egzaminu maturalnego[12], wraz ze szczątkami innych członków rodziny von Zedlitz. Grobowiec rodziny von Zedlitz został odkryty w 2014 roku przez Łukasza Kazka i grupę badaczy z Wałbrzycha[13].

Atrakcje turystyczne

  • Sztolnie Walimskie – kompleks „Rzeczka”, jeden z siedmiu podziemnych kompleksów „Riese”
Kościół św. Jadwigi
Kościół św. Barbary
Krzyż przed kościołem św. Barbary
Ruiny zakładów włókienniczych

Transport

Po Walimiu kursują autobusy komunikacji miejskiej z Wałbrzycha[14][15].

Szlaki turystyczne

Przez Walim przechodzą następujące szlaki turystyczne[16]:

Ludzie związani z Walimiem

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Walimiem (województwo dolnośląskie).

Kościoły

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 143768
  2. ↑ a b c d e f g h i Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: I-BiS, 1994, s. 412–421. ISBN 83-85773-12-6.
  3. ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1329 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  5. ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 19 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
  6. ↑ Informator dla studentów i absolwentów wyższych uczelni, Zjednoczenie Przemysłu Lniarskiego, 1975.
  7. ↑ Jan Harasimowicz: Dolny Śląsk. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2007. ISBN 978-83-7384-313-4.
  8. ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas, Dolny Śląsk – przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 383.
  9. ↑ Depositary. Polish Film Festival in America. [dostęp 2016-02-15]. (ang.).
  10. ↑ Depozytariusz. Muzeum Kinematografii w Łodzi. [dostęp 2016-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-16)]. (pol.).
  11. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 191,192. [dostęp 2012-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
  12. ↑ Baron von Zedlitz – Ślązak, który wymyślił matury na wachtyrz.eu.
  13. ↑ Pruski minister, który wymyślił matury, spoczywa na Dolnym Śląsku.
  14. ↑ Walbrzych24.com Autobusy do Głuszycy i Walimia, dostęp: 2014-09-29.
  15. ↑ ŚKA Wabrzych: Rozkład jazdy i mapa komunikacyjna ZDKiUM Wałbrzych, dostęp: 2014-09-29.
  16. ↑ Mapa szlaków turystycznych. [dostęp 2018-02-06].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Gmina Walim
Wsie
Nieoficjalne
części wsi

Herb gminy Walim

Read other articles:

Candida albicans

Candida albicans Klasifikasi ilmiah Domain: Eukaryota Kerajaan: Fungi Divisi: Ascomycota Subdivisi: Saccharomycotina Kelas: Saccharomycetes Ordo: Saccharomycetales Famili: Saccharomycetaceae Genus: Candida Spesies: C. albicans Nama binomial Candida albicans(C.P. Robin)Berkhout 1923 Sinonim Candida stellatoidea[1] Oidium albicans[2] Candida albicans adalah spesies cendawan patogen dari golongan deuteromycota. Spesies cendawan ini merupakan penyebab infeksi oportunistik ya...

 

Clostridium tetani

Clostridium tetani dengan bentuk menyerupai raket tenis Clostridium tetani adalah bakteri yang menyebabkan penyakit tetanus.[1] Karakteristik Bakteri ini memiliki bentuk morfologi menyerupai batang, dengan bagian bulat pada ujungnya yang menyerupai penabuh genderang.[2] Bakteri ini mampu membentuk spora saat kondisi lingkungan tempat hidupnya bersifat kurang mendukung pertumbuhannya.[2] Jika diwarnai dengan pewarnaan Gram, bakteri ini bersifat Gram positif.[1] ...

 

Jair Bolsonaro

President of Brazil from 2019 to 2022 Bolsonaro redirects here. For the surname, see Bolsonaro (surname). His ExcellencyJair BolsonaroBolsonaro in 2019President of BrazilIn office1 January 2019 – 31 December 2022Vice PresidentHamilton MourãoPreceded byMichel TemerSucceeded byLuiz Inácio Lula da SilvaMember of the Chamber of DeputiesIn office1 February 1991 – 31 December 2018ConstituencyRio de JaneiroCouncillor of Rio de JaneiroIn office1 January 1989 – 31 Ja...

Lisa Hanna

The HonourableLisa HannaMP Menteri Pemuda dan KebudayaanMasa jabatan6 Januari 2012 – 7 Maret 2016 PendahuluOlivia GrangePenggantiOlivia GrangeAnggota parlemen untuk Saint Ann South EastPetahanaMulai menjabat 11 September 2007 PendahuluAloun Ndombet-AssambaPenggantiPetahana Informasi pribadiLahir20 Agustus 1975 (umur 48)Kebangsaan JamaikaPartai politikPartai Rakyat NasionalSunting kotak info • L • B Lisa HannaLahirLisa HannaTinggi1,74 m (5 ft 9&...

 

Suku Berber di Prancis

Suku Berber di PrancisJumlah populasilebih dari 2,000,000[1][2] (1.000.000 mio. Kabyle, 100.000 Rif[3])Daerah dengan populasi signifikanParis, Marseille, Lyon, Strasbourg, Lille, Bordeaux, Toulouse.BahasaBerber, Prancis, ArabAgamaMayoritas Islam minoritas Kekristenan,[4] Tidak beragama, YudaismeKelompok etnik terkaitBerber Suku Berber di Prancis adalah orang-orang keturunan Berber yang tinggal di Prancis. Suku Berber di Prancis biasanya menyebut diri mereka sen...

 

Apple M1

Series of systems-on-a-chip designed by Apple Inc. M1 processor redirects here. For the x86-based processor whose codename was M1, see Cyrix 6x86. Apple M1Image of an M1 processor inside the 2020 Mac Mini. The two chips on the right are the LPDDR4X memoryGeneral informationLaunchedM1: November 10, 2020[1]M1 Pro and Max: October 18, 2021M1 Ultra: March 8, 2022DiscontinuedJune 5, 2023Designed byApple Inc.Common manufacturer(s)TSMCProduct codeM1: APL1102[2]M1 Pro: APL1103M1 Max: ...

Bernard Williams

English moral philosopher (1929–2003) For other people named Bernard Williams, see Bernard Williams (disambiguation). SirBernard WilliamsBornBernard Arthur Owen Williams(1929-09-21)21 September 1929Westcliff-on-Sea, EnglandDied10 June 2003(2003-06-10) (aged 73)Rome, ItalyEducationBalliol College, OxfordSpouses Shirley Brittain Catlin ​ ​(m. 1955; div. 1974)​ Patricia Law Skinner ​ ​(m. 1974)​EraContempor...

 

Episodi di Agents of S.H.I.E.L.D. (terza stagione)

Voce principale: Agents of S.H.I.E.L.D.. La terza stagione della serie televisiva Agents of S.H.I.E.L.D., composta da ventidue episodi, è stata trasmessa in prima visione negli Stati Uniti dal canale ABC dal 29 settembre 2015[1] al 17 maggio 2016.[2] Gli antagonisti principali della terza stagione sono: Hive e Grant Ward. In Italia, la stagione è stata trasmessa in prima visione dal canale satellitare Fox dal 22 ottobre 2015[3] al 16 giugno 2016, mentre in chiaro è...

 

哈萨克斯坦总统

此条目序言章节没有充分总结全文内容要点。 (2019年3月21日)请考虑扩充序言，清晰概述条目所有重點。请在条目的讨论页讨论此问题。 哈萨克斯坦總統哈薩克總統旗現任Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев卡瑟姆若马尔特·托卡耶夫自2019年3月20日在任任期7年首任努尔苏丹·纳扎尔巴耶夫设立1990年4月24日（哈薩克蘇維埃社會主義共和國總統） 哈萨克斯坦 哈萨克斯坦政府...

معركة الناصرية (2003)

  لمعانٍ أخرى، طالع معركة الناصرية (توضيح). معركة الناصرية جزء من احتلال العراق 2003 عربة الهجوم البرمائية الأمريكية حطّمت في الناصرية معلومات عامة التاريخ 23–29 مارس 2003 البلد العراق  الموقع الناصرية، العراق31°03′00″N 46°16′00″E / 31.05°N 46.26666667°E / 31.05; 46.26666667   �...

 

Ganapatya

Denomination of Hinduism that worships Ganesha Part of a series onHinduism Hindus History OriginsHistorical Hindu synthesis (500/200 BCE–300 CE) History Indus Valley Civilisation Historical Vedic religion Dravidian folk religion Śramaṇa Tribal religions in India Traditional Itihasa-Purana Epic-Puranic royal genealogies Epic-Puranic chronology Traditions Major traditions Shaivism Shaktism Smartism Vaishnavism List Deities Trimurti Brahma Vishnu Shiva Tridevi Saraswati Lakshmi Parvati Othe...

 

Sussex County Miners

American independent league baseball team Sussex County Miners Team logo Cap insignia InformationLeagueFrontier League (2020–present) (East Division)LocationAugusta, New JerseyBallparkSkylands StadiumFounded2015League championships1: (2018)Division championships3: (2018, 2019, 2020)Former league(s)Can-Am League (2015–2019)ColorsGold, black, white     MascotHerbie the MinerPlayoff berths 5 2017 2018 2019 2020 2023 OwnershipAl DorsoManagerChris WidgerMediaNew Jersey Her...

Greatest Hits Vol. 1 (Korn album)

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Greatest Hits Vol. 1 Korn album – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2010) (Learn how and when to remove this message) 2004 greatest hits album by KornGreatest Hits Vol. 1Greatest hits album by KornReleasedOctober 5, 2004Recorded...

 

مغاوير البحر

مغاوير البحر الدولة لبنان الإنشاء 1997  الفرع القوات البحرية اللبنانية النوع قوات خاصة بحرية الدور العمليات الخاصة في البحر والنهر جزء من الجيش اللبناني، قيادة القوات الخاصة اللبنانية الاشتباكات اشتباكات الضنية الحرب على الإرهاب قوة الأمم المتحدة المؤقتة في لبنان (1978–...

 

Hillel the Elder

Jewish sage (c. 110 BCE – 10 CE) This article uses texts from within a religion or faith system without referring to secondary sources that critically analyze them. Please help improve this article. (February 2023) (Learn how and when to remove this message) HillelHillel the Elder teaching a man the meaning of the whole Torah while the man stands on one foot (detail from the Knesset Menorah, Jerusalem)PersonalBornBabylon, Parthian EmpireDiedc. 10 CEJerusalem, Roman JudeaReligionJudaismChild...

Takamatsu Construction Group

Artikel ini membutuhkan rujukan tambahan agar kualitasnya dapat dipastikan. Mohon bantu kami mengembangkan artikel ini dengan cara menambahkan rujukan ke sumber tepercaya. Pernyataan tak bersumber bisa saja dipertentangkan dan dihapus.Cari sumber: Takamatsu Construction Group – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR (Oktober 2019) Takamatsu Construction Group Co., Ltd.Kantor pusat Takamatsu Construction Group di Osaka, JepangNama asli株式�...

 

Marc Pittonet

Australian rules footballer (born 1996) Australian rules footballer Marc Pittonet Pittonet playing for Carlton in 2024Personal informationFull name Marc PittonetNickname(s) Brad, StrengthDate of birth (1996-06-03) 3 June 1996 (age 28)Original team(s) Oakleigh Chargers/Xavier CollegeDraft No. 50, 2014 national draftDebut Round 1, 2016, Hawthorn vs. Geelong, at Melbourne Cricket GroundHeight 202 cm (6 ft 8 in)Weight 104 kg (229 lb)Position(s) RuckClub inf...

 

USS Greenfish (SS-351)

Về những tàu chiến Brazil khác mang cùng tên, xin xem Amazonas (tàu chiến Brazil). Tàu ngầm USS Greenfish (SS-351) vào khoảng thập niên 1960 Lịch sử Hoa Kỳ Tên gọi USS GreenfishĐặt tên theo cá tuyết Murray[1]Xưởng đóng tàu Electric Boat Company, Groton, Connecticut[2]Đặt lườn 29 tháng 6, 1944 [2]Hạ thủy 21 tháng 12, 1945 [2]Người đỡ đầu bà Thomas J. DoyleNhập biên chế 7 tháng 6, 1946 [2...

Thrace (gladiateur)

Pour les articles homonymes, voir Thrace (homonymie). Un thrace muni d'un casque à visière grillagée Le thrace (en latin thraex[1]) est un type de gladiateur. Avec le gaulois et le samnite, il fait partie des armaturæ « ethniques », c'est-à-dire dotées d'une panoplie empruntée à un peuple vaincu par Rome, les Thraces. Histoire Les écrits de Cicéron sont les premiers documents à attester l'existence des thraces, vers le milieu du Ier siècle avant notre ère mais l...

 

Alois Miedl

German-born Dutch Nazi banker and art dealer Miedl, c. 1940 Alois Miedl (3 March 1903 - 11 June 1970) was a naturalized Dutch art dealer, originally a German Nazi banker, born in Munich, who had moved to and was mainly active in the Netherlands, involved with the sales of properties stolen from Jews who had fled or had been deported. Early life Alois Miedl was born in 1903 in Munich as son to Alois Miedl and Maria Streicher. His father owned a dairy farm. Alois Miedl married Theodore Dorie Fl...