PROFILPELAJAR.COM

Uładzimir Żbanau
Data i miejsce urodzenia	26 stycznia 1954 ; Mińsk
Data śmierci	16 stycznia 2012
Narodowość	białoruska
Dziedzina sztuki	rzeźba

Uładzimir Iwanawicz Żbanau (biał. Уладзімір Іванавіч Жбанаў^[a], ros. Владимир Иванович Жбанов), Władimir Iwanowicz Żbanow; ur. 26 stycznia 1954 w Mińsku, zm. 16 stycznia 2012) – białoruski rzeźbiarz, autor licznych rzeźb w przestrzeniach publicznych Mińska, Mołodeczna i Mohylewa.

Życiorys

Urodził się 26 stycznia 1954 roku w Mińsku, w Białoruskiej SRR, ZSRR^[1]^[2]. Jego ojciec był wojskowym, matka pracowała w wojskowej komendzie uzupełnień (WKU). W młodości zamierzał zostać aktorem filmowo-teatralnym, jednak ponieważ matka była temu przeciwna, wybrał rzeźbę^[3].

W 1973 roku ukończył Mińskie Technikum Artystyczne im. Glebowa, a w 1979 roku – studia na Wydziale Artystycznym Białoruskiego Państwowego Instytutu Teatralno-Artystycznego o specjalności rzeźba^[1]^[2].

Po ukończeniu instytutu miał obowiązek odbyć roczną służbę wojskową w szeregach Armii Radzieckiej. Mimo starań ojca, by odbył ją w Witebsku, skierowany został do Afganistanu, gdzie przez rok brał udział w radzieckiej interwencji w tym kraju^[3].

Po opuszczeniu wojska ukończył w 1983 roku trzyletnie warsztaty twórcze Akademii Sztuki ZSRR. W latach 1985–1999 pracował jako wykładowca wyższej kategorii w Mińskim Technikum Artystycznym im. Glebowa. Od 1993 roku należał do Białoruskiego Związku Artystów^[1]^[2]. W styczniu 2012 roku znalazł się na oddziale reanimacyjnym, gdzie przebywał kilka dni. Zmarł 16 stycznia o godzinie 13^[1].

Twórczość

Uładzimir Żbanau jest autorem rzeźb, z których osiem eksponowanych jest w przestrzeni publicznej Mińska, jedna – Mołodeczna, a kopia jednej z nich – Mohylewa. Dzieła rzeźbiarza obejmują m.in. takie rzeźby jak:

„Tania” (1981) – Narodowe Muzeum Sztuki Republiki Białorusi;
„Wiera Choruża” (1982) – Narodowe Muzeum Sztuki Republiki Białorusi;
Godło Republiki Białorusi (1996) – budynek Narodowego Banku Republiki Białorusi;
„Nieznajoma” (1998) – Skwer Michajłowski;
„Przypalający” (1999) – Skwer Michajłowski – rzeźbiarski portret producenta filmowego Władimira Gołynskiego^[4];
„Dziewczynka z parasolką” (2000) – Skwer Michajłowski – pomnik ofiar paniki na stacji metra „Niamiha” w 1999 roku^[4];
„Dama z pieskiem” (2001) – Komarowski Rynek (kopia rzeźby znajduje się przed wejściem do Teatru Dramatycznego w Mohylewie);
„Fotograf” (2001) – Komarowski Rynek;
„Załoga” (2004) – w pobliżu ratusza;
„Huzar” (2004) – Muzeum Historii Miasta Mińska, dziedziniec wewnętrzny (taka sama rzeźba znajduje się w Pawłohradzie na Ukrainie jako pomnik porucznika Rżewskiego)^[5];
„Architekt” (2006) – plac Niepodległości^[2];
„Złota koniczyna” (2011) – część fontanny na głównym placu Mołodeczna^[6], uruchomionej jesienią 2011 roku z okazji święta Dożynek^[7];
„Na zakupach” (2011) – przed Centralnym Domem Towarowym^[8];

W Mołodecznie natomiast na głównym placu stoi rzeźba „Złota koniczyna”^[1]. Jego prace były pierwszymi rzeźbami w przestrzeni publicznej Mińska, które nie niosły ze sobą politycznego czy propagandowego przesłania, nie były ustawione na cokołach, lecz bezpośrednio na miejskich chodnikach. W ten sposób łamał stereotypy dotyczące roli rzeźby w mieście. Dzieła Żbanaua są popularnymi i rozpoznawalnymi obiektami, przy których chętnie fotografują się mieszkańcy miasta i turyści^[3].

Nagrody

I nagroda i medal na wystawie „Wysokie Technologie” w kategorii „Najlepsze rozwiązanie awangardowe” (Petersburg, 2001);
Medal Białoruskiego Związku Artystów (2004);
Gramota Pochwalna Mińskiej Miejskiej Rady Deputowanych (2005)^[2].

Krytyka

Fontanna z rzeźbą „Złota koniczyna” w Mołodecznie wywołała protesty ze strony niektórych mieszkańców miasta. Oburzenie wywołała nagość przedstawionych w niej dwojga młodych ludzi^[6], a także fakt, że pod jej budowę wycięto wierzby. Na liście protestacyjnej zebrano ok. 100 podpisów^[9].

Życie prywatne

Uładzimir Żbanau miał żonę Żannę^[1].

Uwagi

↑ Zapis według oficjalnego wariantu języka białoruskiego. Alternatywna forma zapisu, według tzw. wariantu klasycznego (taraszkiewicy): Уладзімер Іванавіч Жбанаў (czyt. Uładzimier Żbanau).