Ulica Polanki (niem.Pelonkerweg) – jedna z ważniejszych ulic w dzielnicy Gdańska – Oliwie. Ulica ta przez długie wieki była głównym traktem pocztowym prowadzącym z Gdańska, przez Wrzeszcz, do znajdującego się w Oliwie opactwa cystersów i dalej, jako Via Mercatorum wzdłuż wybrzeża Bałtyku na zachód[1].
Historia
Nazwa Polanke (lub Polane) pojawiła się w 1279 roku w odniesieniu do szeregu osad, jakie powstały wzdłuż traktu na śródleśnych polanach u wylotu dolinek morenowych wzgórz okalających Gdańsk od zachodu. Na rozwój i kształtowanie się osad przemożny wpływ miał zakon cystersów, który był gospodarzem tych ziem od końca XII wieku.
Początkowo, w XVII wieku były to założenia niewielkie, parterowe, o budowie szkieletowej z charakterystycznymi mieszkalnymi wystawkami poddasza[4]. W XVIII wieku nadawano im kształt jednopiętrowego dworku z kolumnowym gankiem od frontu, nad którym był taras. Istotną częścią były ogrody, gdzie wytyczano malownicze ścieżki, wznoszono posągi i stawy z mostkami, kaskady i fontanny. Do rezydencji prowadziły wysadzane drzewami aleje[5].
Na przełomie XVIII i XIX wieku dwory otrzymały formy klasycystyczne, przy czym dwory III i V zostały zmodernizowane, a I i II wzniesione od nowa; w ich ogrodach powstały dalsze altany, pawilony i groty. Dzięki tym przemianom Polanki zyskały pełnię uroku bogatej architektury[6].
Przebieg
Ulica, która w średniowieczu rozpoczynała się u domu bramnego opactwa, w XVIII lub XIX wieku została wyprostowana i zaczyna się obecnie przy ulicy Opata Rybińskiego na wysokości wschodniej pierzei Starego Rynku Oliwskiego, skąd biegnie prosto na południe mijając po lewej, przed skrzyżowaniem z ulicami Obrońców Westerplatte i Alfa Liczmańskiego, targowisko miejskie.
Po lewej stronie, na wysokości szpitala dla dzieci (IV Dwór) i nienazwanej (obsadzonej na krótkim odcinku topolami, a dalej starymi wierzbami) alei biegnącej w głąb lasu, znajduje się rezydencja byłego prezydenta RP, Lecha Wałęsy[7]. Dalej po tej samej stronie, między ulicami Macierzy Szkolnej i Tadeusza Czarnowskiego, znajdują się domy studenckie oraz hotel asystencki należące do Uniwersytetu Gdańskiego.
Latem 2020 na filarach wiaduktu kolejowego przy ul. Polanki powstał mural z wizerunkiem Brunona Zwarry[8].
Edmund Cieślak, Zbigniew Nowak, Jerzy Stankiewicz, Jerzy Trzoska: Historia Gdańska. T. III / 1: 1655-1793. Gdańsk: Instytut Historii PAN, 1993. ISBN 83-215-3251-9. Brak numerów stron w książce
Czesław Biernat, Edmund Cieślak, Zbigniew Nowak, Jerzy Stankiewicz, Władysław Zajewski: Historia Gdańska. T. III / 2: 1793-1815. Gdańsk: Instytut Historii PAN, 1993. ISBN 83-215-3257-7. Brak numerów stron w książce
