Turzyca czarna

Turzyca czarna
ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

ciborowate

Rodzaj

turzyca

Gatunek

turzyca czarna

Nazwa systematyczna
Carex parviflora Host.
Icon. Descr. Gram. Austriac. 1: 64 1801[3]
Multimedia w Wikimedia Commons

Turzyca czarna[4] (Carex parviflora Host.) – gatunek rośliny z rodziny ciborowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje tylko w górach Europy Południowej i Środkowej: w Apeninach, Pirenejach, Alpach, Karpatach i górach Piryn. Wszędzie jest rzadki, a w Karpatach bardzo rzadki. W Polsce występuje wyłącznie w Tatrach i to tylko w Tatrach Zachodnich na kilku stanowiskach: Dolina Mułowa, Dolina Litworowa, Dolina Goryczkowa Świńska, Rzędy Tomanowe, poniżej Małołąckiej Przełęczy, nad Wyżnim Toporowym Stawem[5].

Morfologia

Pokrój
Roślina trwała, wysokości 10–20 cm, gęstomurawowa, z krótkimi rozłogami[6]
Łodyga
Wzniesiona, trójkanciasta, przeważnie gładka[6]
Liście
Pochwy liściowe żółtobrązowe lub purpurowobrązowe. Blaszki liściowe sztywne, 2–3 mm szerokie, płaskie. Najniższa podsadka liściowata, odstająca.
Kwiaty
Kwiatostan składa się z (2) 3–4 bardzo ściśle stojących, jajowatych lub kulistych, siedzących, 5–7 mm długich kłosów. Kłosy z żeńskimi kwiatami, tylko najwyższy ma u podstawy kwiaty męskie. Pęcherzyki jak i plewy czarne. dłuższe od plew (3–3,5 mm), z bardzo krótkim, 2 ząbkowym dzióbkiem. Słupek o (2) 3 znamionach[6][7].
Owoce
Trójkanciaste orzeszki[5].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit, oreofit. W Polsce kwitnie od lipca do sierpnia. Spotykana na wysokogórskich murawach i piargach. Liczba chromosomów 2n = 84[5].

Zagrożenia i ochrona

Gatunek umieszczony na Czerwonej Liście roślin i grzybów Polski (2006) w kategorii R (rzadki – potencjalnie zagrożony). W wydaniu z 2016 roku otrzymał kategorię EN (zagrożony)[8]. Znajduje się także w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin w kategorii CR (krytycznie zagrożony)[9].

W Tatrach turzyca czarna nie wydaje się zagrożona. Wszystkie jej stanowiska znajdują się na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego[5].

 Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-14] (ang.).
  3. ↑ a b The Plant List. [dostęp 2017-03-10].
  4. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. ↑ a b c d Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
  6. ↑ a b c Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  7. ↑ Jürke Grau, Bruno P. Kremer, Bodo M. Möseler, Gerhard Rambold, Dagmar Triebel: Gräser. Monachium: Mosaik Verlag GmbH, 1984.
  8. ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
  9. ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.