Transuranowce

Transuranowcepierwiastki promieniotwórcze położone w układzie okresowym pierwiastków za uranem, tj. o liczbach atomowych większych niż 92[1]. Należą do nich:

  • aktynowce o liczbach atomowych od 93 do 103,
  • transaktynowce, o liczbach atomowych powyżej 103.

Charakterystyka i zastosowania

Ciężkie aktynowce są metalami o srebrzystej barwie, aktywnymi chemicznie. Występują głównie na stopniu utlenienia 3. Nie występują one w przyrodzie (oprócz niewielkich ilości neptunu i plutonu), większość z nich została otrzymana na drodze reakcji jądrowych. Niektóre zostały wykryte także w opadzie promieniotwórczym po wybuchu bomby atomowej. Od lat 60. XX wieku uzyskiwane i badane są także cięższe transaktynowce, nazywane też pierwiastkami superciężkimi.

Największe zastosowanie wśród transuranowców ma pluton, używany jako paliwo jądrowe i materiał rozszczepialny w broni jądrowej. Pewne zastosowanie znajduje również ameryk, używany w czujnikach dymu jako źródło cząstek alfa. Większość transuranowców, ze względu na krótki czas połowicznego rozpadu i trudność otrzymania, zapewne nigdy nie znajdzie zastosowania poza badaniami podstawowymi.

Badania

Badania nad produkcją oraz właściwościami fizycznymi i chemicznymi transuranowców prowadzą głównie:

Lista znanych transuranowców

Liczba
atomowa
Nazwa pierwiastka Symbol
pierwiastka
Rok odkrycia Liczba masowa
najbardziej stabilnego izotopu
Transuranowce z grupy aktynowców
93 neptun Np 1940 237
94 pluton Pu 1940/41 244
95 ameryk Am 1944 243
96 kiur Cm 1944 247
97 berkel Bk 1949 247
98 kaliforn Cf 1950 251
99 einstein Es 1952 252
100 ferm Fm 1952 257
101 mendelew Md 1955 258
102 nobel No 1958 259
Transaktynowce
103 lorens Lr 1961 262
104 rutherford Rf 1968 267
105 dubn Db 1970 268
106 seaborg Sg 1974 271
107 bohr Bh 1981 270
108 has Hs 1984 277
109 meitner Mt 1982 276
110 darmsztadt Ds 1994 281
111 roentgen Rg 1994 280
112 kopernik Cn 1996 285
113 nihon Nh 2003 284
114 flerow Fl 1999 289
115 moskow Mc 2003 288
116 liwermor Lv 2000 293
117 tenes Ts 2009 294
118 oganeson Og 2002 294

Zobacz też

Przypisy

  1. Transuranowce, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-30].