Tiomersal – metaloorganiczny związek chemiczny, sól sodowa kwasu etylortęciotiosalicylowego, odznaczający się znaczną toksycznością. Substancja konserwująca używana w starszych typach szczepionek (stosowanych powszechnie w Polsce[4]), w niektórych maściach i innych postaciach leku. Ponadto w recepturze aptecznej jako konserwant leków okulistycznych. Bardzo rzadko jako lek przeciwgrzybiczy w dermatologii.
Tiomersal szybko i dobrze wchłania się po podaniu. Jest metabolizowany do etylortęci i kwasu tiosalicylowego, które następnie podlegają dalszym przemianom (ważne znaczenie ma tworzenie kompleksu z cysteiną) i wydaleniu. Etylortęć, w przeciwieństwie do bardziej szkodliwej dimetylortęci, nie wykazuje skłonności do bioakumulacji w organizmie człowieka. Jony rtęciowe Hg2+ , powstałe w wyniku częściowego metabolizmu etylortęci, pozostają w organizmie znacznie dłużej; czas całkowitej eliminacji z organizmu wynosi ok. 120 dni[5][6]. W tym czasie jony te mogą być m.in. metylowane i podlegać innym przemianom w znacznie bardziej toksyczne związki, np. metylortęć[6].
W jednym z badań przeprowadzonych w Norwegii wykazano występowanie alergii na tiomersal u 1,9% populacji w testach płatkowych[7], natomiast w badaniu w Niemczech stwierdzono uczulenie kontaktowe wśród 6,6% badanej populacji[8]. Związek ten wzbudza kontrowersje z powodu podejrzeń o przyczynianie się do rozwoju autyzmu[9], jednak nie znajduje to potwierdzenia w żadnych badaniach naukowych[10][11].
↑ abT.W.T.W.ClarksonT.W.T.W., L.L.MagosL.L., The toxicology of mercury and its chemical compounds, „Critical Reviews in Toxicology”, 36 (8), 2006, s. 609–662, DOI: 10.1080/10408440600845619, PMID: 16973445.
↑L.K.L.K.DotterudL.K.L.K., T.T.Smith-SivertsenT.T., Allergic contact sensitization in the general adult population: a population-based study from Northern Norway, „Contact Dermatitis”, 56 (1), 2007, s. 10–15, DOI: 10.1111/j.1600-0536.2007.00980.x, PMID: 17177703.
↑W.W.UterW.W. i inni, The prevalence of contact allergy differed between population-based and clinic-based data, „Journal of Clinical Epidemiology”, 57 (6), 2004, s. 627–632, DOI: 10.1016/j.jclinepi.2003.04.002, PMID: 15246132.
↑A.A.DojaA.A., W.W.RobertsW.W., Immunizations and autism: a review of the literature, „Canadian Journal of Neurological Sciences”, 33 (4), 2006, s. 341–346, PMID: 17168158.
