Tadeusz Zakrzewski (1922–2014)

Tadeusz Zakrzewski
Data i miejsce urodzenia

4 sierpnia 1922
Podgórz

Data i miejsce śmierci

24 marca 2014
Toruń

Zawód, zajęcie

historyk, bibliofil, badacz dziejów Torunia

Tytuł naukowy

doktor historii

Tadeusz Zakrzewski (ur. 4 sierpnia 1922 w Podgórzu, zm. 24 marca 2014 w Toruniu) – polski historyk, bibliofil, badacz dziejów Torunia.

Biografia

Urodził się 4 sierpnia 1922 roku w Podgórzu (ob. dzielnicy Torunia). 1 czerwca 1939 roku ukończył I Państwowe Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie uzyskał małą maturę. Podczas II wojny światowej pracował w warsztacie elektrycznym w Toruniu. Był członkiem konspiracyjnej organizacji wojskowej Związek Jaszczurzy[1]. W lutym 1945 roku został aresztowany przez patrol wojsk radzieckich. Został zwolniony dzień później po udowodnieniu, że w czasie wojny nie miał obywatelstwa niemieckiego[2]. 4 grudnia 1945 roku uzyskał patent czeladnika instalacji elektrycznych[3].

Maturę zdał 3 lipca 1946 roku w Liceum dla dorosłych im. Stefana Żeromskiego w Toruniu[4]. Studiował prawo i ekonomię na Wydziale Prawne-Ekonomicznym UMK. Dyplom magistra uzyskał w 1950 roku[5][2]. W 1976 roku uzyskał tytuł doktora historii. Jego praca doktorska dotyczyła polskich instytucji i organizacji w Toruniu pod zaborem pruskim w latach 1815–1920[4].

W latach 1950–1970 pracował w centrali spółdzielczości rolniczej „Samopomoc Chłopska” w Bydgoszczy. W tym samym czasie współpracował z tygodnikami kulturalnymi Nowy Tor, Pomorze i Przegląd Kulturalny[2]. Z pracy w prasie zrezygnował w wyniku niezgody na ingerencję Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w jego teksty[6]. W latach 1972–1990 był prezesem Towarzystwa Bibliofilów im. Joachima Lelewela[7]. Od 1 sierpnia 1971 do 1985 roku był dyrektorem Biura Towarzystwa Naukowego w Toruniu[2]. Był członkiem Towarzystwa Miłośników Torunia, od 1976 sprawując stanowisko członka Zarządu. W 1988 roku Towarzystwo Miłośników Torunia przyznała mu Złote Astrolabium To-Mi-To. W 2000 roku został honorowym członkiem Towarzystwa[8].

W 1973 roku współorganizował obchody 500-lecia urodzin Mikołaja Kopernika, a w 1978 roku pierwszy powojenny Ogólnopolski Zjazd Bibliofilów w Toruniu[2].

24 kwietnia 1995 roku Lubelskie Towarzystwo Miłośników Książki odznaczyło go Orderem Białego Kruka[7]. W 2002 roku otrzymał medal „Thorunium”[9].

Za życia korespondował z Wisławą Szymborską. Listy zostały opublikowane w 2012 roku w książce Karteczki własnego wyrobu, pod redakcją Zefiryna Jędrzejskiego[10].

Jego pasją było kolekcjonowanie pocztówek i starych fotografii. Większość zbiorów znalazło się na wystawach tematycznych, udokumentowanych w postaci katalogów[11].

Zmarł 24 marca 2014 roku w Toruniu[12]. Został pochowany na Cmentarzu św. św. Piotra i Pawła w Toruniu[5][13].

Działalność naukowa

Tadeusz Zakrzewski był autorem około dwustu prac, publikowanych w drukach zwartych i prasie. Opracował 67 biogramów (53 samodzielnie, 14 wspólnie z żoną Anną) dla Toruńskiego słownika biograficznego[7]. Współtworzył również Polski słownik biograficzny i Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślanego[14].

Wybrane publikacje

  • Karl Dedecius i Towarzystwo Bibliofilów im. Joachima Lelewela w Toruniu, artykuł opublikowany w Przeglądzie Artystyczno Literackim, 1977[6],
  • Konstanty Maria Sopoćko- nasz przyjaciel, artysta i bibliofil, Toruń 1992[6],
  • Kształt i oblicze piękna w sztuce książki. (O grafice jako sztuce Z. Gardzielewskiego), Toruń 1993[15],
  • Toruń – miasto i ludzie na dawnej fotografii (wspólnie z Marianem Arszyńskim), Toruń 1995[16],
  • Bibliofilska dokumentacja historii Torunia, Toruń 1997[6],
  • Ekslibrisy Wojciecha Jakubowskiego (ze zbioru T.Z.), Toruń 2000[15],
  • Dzieje chórów kościelnych miasta Podgórza przed jego włączeniem do Torunia (1918–1938), artykuł opublikowany w Roczniku Toruńskim, 2001[15],
  • 450 lat toruńskiego Podgórza (wspólnie z Karolą Ciesielską), Toruń 2005[16],
  • Wspomnienia Torunianina z Podgórza, (wydane pośmiertnie) Toruń 2016[12].

Przypisy

  1. ↑ Jędrzyński 2017 ↓, s. 12.
  2. ↑ a b c d e Borzyszkowski 2014 ↓, s. 484.
  3. ↑ Jędrzyński 2017 ↓, s. 14.
  4. ↑ a b Jędrzyński 2017 ↓, s. 15.
  5. ↑ a b Małgorzata Litwin: Zmarł Tadeusz Zakrzewski. torun.pl, 2014-03-25. [dostęp 2021-09-16].
  6. ↑ a b c d Tadeusz Zakrzewski (1972-1990). bibliofile.torun.pl. [dostęp 2021-09-16].
  7. ↑ a b c Jędrzyński 2017 ↓, s. 17.
  8. ↑ Jędrzyński 2017 ↓, s. 18.
  9. ↑ Jędrzyński 2017 ↓, s. 11.
  10. ↑ Jędrzyński 2017 ↓, s. 15–16.
  11. ↑ Borzyszkowski 2014 ↓, s. 480.
  12. ↑ a b Jędrzyński 2017 ↓, s. 19.
  13. ↑ Kluczwajd 2018 ↓, s. 111.
  14. ↑ Borzyszkowski 2014 ↓, s. 481.
  15. ↑ a b c Borzyszkowski 2014 ↓, s. 485.
  16. ↑ a b Jędrzyński 2017 ↓, s. 16.

Bibliografia

  • Józef Borzyszkowski. Tadeusz Zakrzewski (1922–2014) – wybitny torunianin, humanista, bibliofil, kolekcjoner i działacz społeczny. „Acta Cassubiana”. 16, 2014. 
  • Zefiryn Jędrzyński: Tadeusz Zakrzewski (1922–2014). W: praca zbiorowa: 460 lat Podgórza 1555–2015. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, 2017. ISBN 978-83-927097-8-7.
  • Katarzyna Kluczwajd: Podgórz. Toruńskie przedmieścia sprzed lat. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn, 2018. ISBN 978-83-7729-452-9.