PROFILPELAJAR.COM

Szkoła Podstawowa im. Bernarda Augustyna w Grabinie
	szkoła podstawowa
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Miejscowość	Grabina
Adres	Grabina 63,; 48-210 Biała
Data założenia	28 czerwca 1931
Patron	Bernard Augustyn
Dyrektor	Virginia Buława-Dziermaga
Wicedyrektorzy	Agnieszka Wester-Okłót
	Położenie na mapie gminy Biała Szkoła Podstawowa im. Bernarda Augustyna w Grabinie
	Położenie na mapie Polski Szkoła Podstawowa im. Bernarda Augustyna w Grabinie
	Położenie na mapie województwa opolskiego Szkoła Podstawowa im. Bernarda Augustyna w Grabinie
	Położenie na mapie powiatu prudnickiego Szkoła Podstawowa im. Bernarda Augustyna w Grabinie
	50°26′21″N 17°39′09″E/50,439167 17,652500
	Strona internetowa

Szkoła Podstawowa im. Bernarda Augustyna w Grabinie – niepubliczna szkoła podstawowa w Grabinie w województwie opolskim, powiecie prudnickim, gminie Biała. Została założona w 1931 jako jedna z pierwszych polskich szkół na Opolszczyźnie.

Historia

Czasy niemieckie

W Grabinie od 1844 funkcjonowała szkoła, w której językiem wykładowym był niemiecki. Znała go jednak nieznaczna cześć uczniów, ponieważ mieszkańcy wsi posługiwali się dialektem śląskim. Staraniem Bernarda, Jana i Karola Augustynów oraz Franciszka Kwoczka, Józefa Soboty, Andrzeja Hedy, Józefy Łuszczykowej i Karola Koziołka, w domu Jana Augustyna powstała Prywatna Szkoła Polska. Zezwolenie na jej działanie uzyskano 28 czerwca 1931^[1]. W uroczystości otwarcia szkoły 2 lipca 1931 brał udział Arka Bożek. Naukę rozpoczęło 18 uczniów z Grabiny oraz 7 z okolicznych miejscowości^[2].

Pierwszym kierownikiem szkoły został Alfred Liczbański, skierowany do Grabiny przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego^[3]. Augustyn oddał część swojej parceli na potrzeby szkolnego boiska. Niemiecki lekarz powiatowy z Prudnika stwierdził w sprawozdaniu: „Moglibyśmy być zadowoleni, gdyby nasze szkoły były tak urządzone i utrzymane pod względem higienicznym, jak polska szkoła w Grabinie”^[4]. liczne zajęcia pozalekcyjne, jak np.: chór, sport, obchody rocznic, konkursy czytelnicze^[3]. Liczbański otrzymał misję kanoniczną, czyli zezwolenie na prowadzenie nauki katechizmu^[5]. Zorganizował kurs języka polskiego w Radostyni^[6], męską i żeńską drużynę harcerską, towarzystwo śpiewu „Ufajcie” oraz młodzieżowe koło przy Związku Polaków w Niemczech^[2].

W 1934 władze niemieckie nakazały Liczbańskiemu opuścić III Rzeszę. Jego stanowisko w Grabinie przejął Franciszek Michałowski^[3]. Prowadził on kursy dokształcające dla dorosłych w Grabinie i Ligocie Bialskiej^[7]. W 1938 do Grabiny przeniesiono uczniów ze zlikwidowanej polskiej szkoły w Wierzchu^[2]. W 1939 Michałowski otrzymał nakaz opuszczenia Niemiec. 10 maja 1939, kiedy opuszczał Grabinę, spotkał się ze swoimi uczniami. Agnieszka Kwoczek, uczennica Michałowskiego, wspominała to wydarzenie: „Był to okropny wstrząs dla nas. Klasę zaległą śmiertelna cisza, która po chwili zamieniła się w spazmatyczny szloch. Płakaliśmy strasznie z rozdartym sercem żegnając po raz ostatni naszego kochanego wychowawcę”. Żegnając się z nimi, Michałowski powiedział: „Nie ustaniemy w walce. Sprawy wygramy. Nie martwcie się, ja wrócę”^[3].

Miejsce Michałowskiego zajął Wacław Jerzewski, który wkrótce również opuścił granice Rzeszy. Szkoła pozostała bez nauczyciela. Część dokumentów i księgozbioru przechowywała Joanna Augustynówna, lecz po jej wysiedleniu książki i akta zostały zniszczone. Niemiecki inspektor z Prudnika pismem z 14 września 1939 poinformował o rozwiązaniu polskiej szkoły w Grabinie i polecił przyjąć uczniów z tej szkoły do niemieckich szkół. Kierownik niemieckiej szkoły w Grabinie napisał w kronice szkolnej: „Polska prywatna szkoła zamknęła swej podwoje i czworo dzieci tejże szkoły zostało w dniu 16. X. 1939 r. przydzielonych szkole niemieckiej. Są to: Hildegarda Heda, Agnieszka Kwoczek, Barbara Uliczka i Ludwik Augustyn”. Dzieci z Radostyni, Ligoty Bialskiej i Mionowa zostały przydzielone do miejscowych szkół niemieckich^[8]. W latach 1931–1939 naukę w polskiej szkole w Grabinie pobierało łącznie 43 uczniów. Działacze Związku Polaków w Niemczech z Grabiny (Bernard, Jan, Karol Augustynowie, Franciszek Suchy, Franciszek Kwoczek, Walenty Mierzwa) zostali aresztowani przez prudnickie Gestapo i wywiezieni do obozów koncentracyjnych. Jan i Karol Augustynowie oraz Franciszek Suchy zginęli w obozach^[1].

Czasy polskie

Pierwszy powojenny polski nauczyciel przybył do Grabiny 26 maja 1945^[9]. Szkoła wznowiła działalność na początku czerwca 1945 jako publiczna^[1]. W roku szkolnym 1946/1947 liczyła 161 uczniów. Uczęszczały do niej uczniowie z Grabiny oraz Kolonii Otockiej, a od 1976 także z Otok^[1].

W związku ze spadkiem liczby uczniów, 25 lutego 1999 Rada Miejska w Białej podjęła decyzję o likwidacji szkoły w Grabinie. Od 8 marca 1999 w szkole trwał strajk okupacyjny. Klubu Mniejszości Niemieckiej przy Radzie Miejskiej w Białej postanowił uchylić uchwałę o likwidacji szkoły. Zamiar likwidacji powrócił w 2001. Dzieci ze szkoły w Grabinie miały zostać przeniesione do szkoły w Śmiczu. 28 marca 2001 Rada Miejska podjęła uchwałę o likwidacji szkoły. W tym samym dniu rozpoczął się kolejny strajk okupacyjny. Jego skutkiem było przekształcenie szkoły w Grabinie w szkołę stowarzyszeniową^[1].

W latach 2001–2017 szkołę prowadziło Koło Grabina Związku Górnośląskiego^[1]. W roku szkolnym 2013/2014 w placówce uczyło się 48 uczniów^[10]. W 2017 30 dzieci uczęszczało do szkoły podstawowej, a 24 do przedszkola. Uczniowie pochodzili z gmin Biała i Korfantów. W szkole zatrudnionych było 17 osób. Związek Górnośląski zrezygnował z prowadzenia szkoły^[11]. W 2017 kierownictwo szkoły przejęło Stowarzyszenie Rozwoju Edukacji w Grabinie^[1].

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków, budynek szkoły w Grabinie objęty jest ochroną^[12].

Absolwenci

Waleria Nabzdyk

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Historia szkoły [online], szkolagrabina.pl [dostęp 2023-11-16] .
↑ ^a ^b ^c BronisławB. Pawlik BronisławB., IV. Polskość powiatu w obliczu hitleryzmu i II wojny światowej, „Głos Włókniarza”, 4 (135), Prudnik: Samorząd Robotniczego PZPB, kwiecień 1971, s. 3 .
↑ ^a ^b ^c ^d JanJ. Tomaszewski JanJ., Liczbański i Michałowski – polscy patrioci ziemi prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 41 (1033), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 13 października 2010, s. 15, ISSN 1231-904X .
↑ AntoniA. Weigt AntoniA., Oddali swe życie..., „Tygodnik Prudnicki”, 17–18, Prudnik: Zakłady Przemysłu Bawełnianego „Frotex”, 30 grudnia 1990, s. 8, ISSN 1231-904X .
↑ MarekM. Masnyk MarekM., Glosa do biografii ks. Karola Koziołka, „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego”, 40 (1), 2020, s. 215–225, DOI: 10.25167/sth.2017, ISSN 2391-937X [dostęp 2023-11-16] .
↑ Połączył ich patriotyzm i praca dla ludzi, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 43 (570), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 1 listopada 2001, s. 18, ISSN 1231-904X .
↑ Połączył ich patriotyzm i praca dla ludzi, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 43 (570), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 1 listopada 2001, s. 18, ISSN 1231-904X .
↑ BronisławB. Pawlik BronisławB., V. Polskość powiatu w obliczu hitleryzmu i II wojny światowej (2), „Głos Włókniarza”, 5 (136), Prudnik: Samorząd Robotniczego PZPB, maj 1971, s. 2–3 .
↑ 1000 dzieci bez nauki, „Głos Prądnika”, Czesław Żelazny – redaktor naczelny, 1, Prądnik [Prudnik]: Powiatowy Komitet Osadniczy, 25 grudnia 1945, s. 3 .
↑ BartoszB. Sadliński BartoszB., Niepubliczna szkoła ciągle w grze, „Panorama Bialska”, Rafał Magosz – redaktor naczelny, 7 (236), Biała: Gminne Centrum Kultury, sierpień 2014, s. 9, ISSN 1232-7352 .
↑ JanJ. Poniatyszyn JanJ., Szkoła w Grabinie przegrała walkę z niżem demograficznym [online], Radio Opole, 14 marca 2017 [dostęp 2023-11-16] (pol.).
↑ Ewidencja – Gmina Biała [online], bip.wuozopole.pl [dostęp 2023-11-16] .