PROFILPELAJAR.COM

Szczmiel
	; Szczmiel biały
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	pokrzywowate
Rodzaj	szczmiel
	Nazwa systematyczna
	Boehmeria N.J. Jacquin; Enum. Syst. Pl. 9. Aug-Sep 1760
	Typ nomenklatoryczny
	B. ramiflora N.J. Jacquin
Synonimy
	Ramium O. Kuntze;
	Ramium O. Kuntze;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szczmiel, ramia^[4], bemeria^[5]^[6] (Boehmeria Jacq.) – rodzaj roślin z rodziny pokrzywowatych (Urticaceae). Obejmuje on 47 gatunków występujących w strefie równikowej oraz na półkuli północnej w strefie subtropikalnej, rzadziej wkraczając w strefę klimatu umiarkowanego^[7] (po Labrador w Ameryce Północnej i Japonię w Azji^[8]). 33 gatunki rosną na Starym Świecie, a 14 na Nowym Świecie^[7]. Ze względu na pewne podobieństwo i pokrewieństwo w stosunku do pokrzyw, a jednocześnie brak włosków parzących nazywane są „fałszywymi pokrzywami” (ang. false nettles)^[7].

Kilka gatunków uprawianych jest jako rośliny użytkowe – ozdobne i włóknodajne^[7]. Szczególne znaczenie ma szczmiel biały B. nivea dostarczająca włókien uznawanych za najdłuższe, najmocniejsze i najbardziej jedwabiste spośród włókien roślinnych^[7]. Wykorzystywane są one do wyrobu tkanin i sznurów, a także sieci rybackich i lin okrętowych^[9]. Wykorzystywane były także m.in. jako izolacja w drzwiach Toyoty Prius^[7]. Pędy tego gatunku służą także do wyrobu papieru^[10].

Nazwa naukowa rodzaju upamiętnia niemieckiego botanika – Georga Rudolfa Böhmera^[11] (ur. 1723 w Legnicy, zm. 1803 w Wittenberdze)^[12].

Morfologia

Pokrój: Byliny, półkrzewy, krzewy^[11]^[13], a nawet niewielkie drzewa^[13]. Pędy owłosione rzadziej lub gęsto, ale bez włosków parzących, czasem z włoskami haczykowatymi^[11]. Łodygi prosto wzniesione, wyrastają z kłączy, są pojedyncze lub rozgałęzione^[11].

Liście: Skrętoległe lub naprzeciwległe. Przylistki opadające, wolne lub rzadziej zrastające się nasadami^[13]. Blaszka liściowa lancetowata do szerokojajowatej^[11], czasem z dwiema lub trzema klapami^[13], u nasady zaokrąglona, rzadziej zbiegająca, na brzegu wyraźnie piłkowana lub ząbkowana, z wierzchołkiem zaostrzonym^[11]. Liście punktowane – pod światło widoczne są kulistawe cystolity^[13]^[11].

Kwiaty: Drobne, jednopłciowe, rzadziej obupłciowe (rośliny bywają i jednopienne i dwupienne^[13]), wiatropylne^[4]. Zebrane są w kwiatostany kłosokształtne lub wiechowate, wyrastające w kątach liści, rzadziej szczytowo. Kwiaty męskie z okwiatem 4-5 listkowym, 4-5 pręcikami i szczątkową zalążnią. Kwiaty żeńskie z 2–4 listkami okwiatu zrośniętymi w rurkę, bez śladu pręcików. Zalążnia owalna z szyjką słupka zakończoną nitkowatym znamieniem^[13] prostym lub zagiętym na końcu^[11].
Owoce: Niełupka jajowata, kulistawa lub elipsoidalna, zwykle bocznie spłaszczona, otoczona trwałym okwiatem^[11].

Systematyka

Rodzaj roślin z plemienia Boehmerieae Gaudichaud z rodziny pokrzywowatych Urticaceae Juss.^[7] Rośliny z tego rodzaju dzielone są na dwie grupy, przedstawiciele jednej występują tylko na Nowym Świecie, a drugiej na Starym Świecie^[7].

Wykaz gatunków Starego Świata^[14]^[15]^[16]

Boehmeria beyeri C. B. Rob. 1911
Boehmeria clidemioides Miq. 1851
Boehmeria conica C.J.Chen, Wilmot-Dear & Friis 2003
Boehmeria densiflora Hook. & Arn. 1838
Boehmeria depauperata Wedd. 1854
Boehmeria didymogyne Wedd. 1869
Boehmeria grandis (Hook. & Arn.) A.Heller 1897
Boehmeria hamiltoniana Wedd. 1856
Boehmeria helferi Blume 1857
Boehmeria heterophylla Wedd. 1856
Boehmeria holosericea Blume 1857
Boehmeria japonica (L.f.) Miq. 1867
Boehmeria kurzii Hook.f. 1888
Boehmeria lanceolata Ridl. 1911, nec 1910
Boehmeria leptostachya Friis & Wilmot-Dear 2010
Boehmeria listeri Friis & Wilmot-Dear 2010
Boehmeria manipurensis Friis & Wilmot-Dear 2010
Boehmeria multiflora C.B.Rob. 1908
Boehmeria nivea (L.) Hook f. & Arn. 1837 – szczmiel biały^[4], bemeria biała^[5]
Boehmeria ourantha Miq. 1851
Boehmeria penduliflora Wedd. ex D.G.Long 1982
Boehmeria pilosiuscula (Blume) Hassk. 1844
Boehmeria polystachya Wedd. 1856
Boehmeria rugosissima (Blume) Miq. 1851
Boehmeria sieboldiana Blume 1857
Boehmeria siamensis Craib 1916
Boehmeria splitgerbera Koidz. 1926
Boehmeria subintegra Friis & Wilmot-Dear 2010
Boehmeria ternifolia D.Don 1825
Boehmeria tsaratananensis Leandri 1950
Boehmeria virgata (G.Forst.) Guill. 1837
Boehmeria yaeyamensis Hatus. 1979
Boehmeria zollingeriana Wedd. 1854

Wykaz gatunków Nowego Świata^[17]

Boehmeria aspera Wedd. 1856
Boehmeria brevirostris Wedd. 1854
Boehmeria bullata Kunth 1817
Boehmeria caudata Sw. 1788
Boehmeria celtidifolia Kunth 1817
Boehmeria cylindrica (L.) Sw. 1788 – bemeria walcowata^[5]
Boehmeria dolichostachys Friis & Wilmot-Dear 1996
Boehmeria excelsa (Bertero ex Steud.) Wedd. 1854
Boehmeria pavonii Wedd. 1854
Boehmeria radiata Burger 1975
Boehmeria ramiflora Jacq. 1760
Boehmeria repens (Griseb.) Wedd. 1869
Boehmeria ulmifolia Wedd. 1854

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-11-14] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Boehmeria. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-11-14].
↑ ^a ^b ^c Alicja i Jerzy Szweykowscy (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", 2003, s. 881. ISBN 83-214-1305-6.
↑ ^a ^b ^c Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 39. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 23.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 120, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 168. ISBN 0-333-73003-8.
↑ Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 1. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 130. ISBN 83-7079-778-4.
↑ Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1989, s. 306. ISBN 83-09-00256-4.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Boehmeria Jacquin. [w:] Flora of North America [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2019-11-14].
↑ Böhmer, Georg Rudolf (1723-1803). [w:] IdRef [on-line]. [dostęp 2019-11-14].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Chen Jiarui; Ib Friis, C. Melanie Wilmot-Dear: Boehmeria Jacquin. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2019-11-14].
↑ Wilmot-Dear CM, Friis I, Thomas Z.. New Species in Old World Boehmeria (Urticaceae). „Edinburgh Journal of Botany”. 67, 3, s. 431–450, 2010. DOI: 10.1017/S0960428610000144.
↑ Wilmot-Dear, C.M.; Friis, I. The Old World species of Boehmeria (Urticaceae, tribus Boehmerieae). A taxonomic revision. „Blumea”. 58, 2, s. 85–216, 2013. DOI: 10.3767/000651913X674116..
↑ Wilmot-Dear, C.M.; Friis, I; Govaerts, R.H.A.. Nomenclatural corrections to the taxonomic revision of The Old World species of Boehmeria (Urticaceae, tribus Boehmerieae) by Wilmot-Dear & Friis (2013). „Blumea”. 59, 2, s. 95–97, 2014. DOI: 10.3767/000651914X684691.
↑ Wilmot-Dear CM, Friis I.. The New World species of Boehmeria and Pouzolzia (Urticaceae, tribus Boehmerieae). A taxonomic revision. „Opera Botanica. Copenhagen, Denmark: Council for Nordic Publications in Botany”. 129, s. 1–103, 1996.