Stefan Nowaczek (1896–1940)

Stefan Wincenty Nowaczek
Ilustracja
kapitan administracji kapitan administracji
Data i miejsce urodzenia

1 września 1896
Kielce

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Charków

Przebieg służby
Lata służby

19141940

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie
Polska Organizacja Wojskowa

Jednostki

5 Pułk Piechoty (LP)
2 Pułk Piechoty Legionów
Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Sztab Główny

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
Obrona Lwowa 1939

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości z Mieczami Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie) Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Odręczny życiorys Nowaczka do Orderu VM, z podpisem, kwiecień 1934

Stefan Wincenty Nowaczek (ur. 1 września 1896 w Kielcach, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – kapitan administracji (piechoty) Wojska Polskiego, uczestnik powstań śląskich, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Syn Wincentego i Rozalii z Bieniów. Absolwent Szkoły Handlowej w Kielcach (1910) i gimnazjum w Warszawie (1918).

Przed I wojną światową był członkiem Związku Strzeleckiego „Strzelec”. Od 1916 w POW[1], ukończył szkołę podchorążych. W latach 1914–1917 służył w Legionach, w 5 pułku piechoty. Po kryzysie przysięgowym przeszedł do konspiracji w POW[1]. W 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Służył w Oddziale II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. W latach 1919 – 1920 brał udział w powstaniach śląskich[1].

Po zakończeniu wojny pozostał w wojsku i został przydzielony do 2 pułku piechoty Legionów skąd był oddelegowany do pracy w Ministerstwie Spraw Wojskowych. Od października 1921 służył w 24 pułku piechoty[1]. W 1928 został awansowany na kapitana piechoty ze starszeństwem z dniem 1 stycznia i pracował w Biurze Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[2]. W 1932 roku służył w Sztabie Głównym[3]

W lutym 1936 roku został przydzielony do Ekspozytury Nr 5 Oddziału II SG we Lwowie. W 1939 był kierownikiem placówki wywiadowczej KOP nr 11 w Stryju[4].

15 września 1939 został przydzielony do Dowództwa Grupy Obrony Lwowa na stanowisko oficera sztabu[5]. Po kapitulacji załogi Lwowa dostał się do niewoli sowieckiej i przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w bezimiennej zbiorowej mogile w Piatichatkach[6], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[7]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD pod poz. 2377[8].

Był żonaty i w 1934 roku miał dwoje dzieci, Janusza (ur. 26 lipca 1917) i Stefana (ur. 4 grudnia 1919)[9].

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło – decyzją nr 439/MON[10] – mianował go pośmiertnie na stopień majora[11][12]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[13][14][15].

Ordery i odznaczenia

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d Kolekcja VM ↓, s. 4.
  2. Rocznik Oficerski 1928 - Ministerstwo Spraw Wojskowych, Biuro Personalne, Warszawa 1928, s. 140, 223.
  3. Rocznik Oficerski 1932 - Ministerstwo Spraw Wojskowych, Biuro Personalne, Warszawa 1932, s. 64, 422.
  4. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 301, 922.
  5. Dokumenty 1997 ↓, s. 210.
  6. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 374.
  7. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
  8. Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 203.
  9. Stefan Nowaczek, Kwestjonariusz, wbh.wp.mil.pl, 18 kwietnia 1934 [dostęp 2024-12-15] (pol.).
  10. Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
  11. Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 49 [dostęp 2024-09-26] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
  12. Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  13. Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
  14. Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
  15. „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
  16. Kolekcja VM ↓, s. 1.
  17. M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  18. a b c Kolekcja VM ↓, s. 3.
  19. M.P. z 1928 r. nr 178, poz. 387 „za zasługi na polu bezpieczeństwa Państwa”.

Bibliografia

Linki zewnętrzne