Odręczny życiorys Nowaczka do Orderu VM, z podpisem, kwiecień 1934
Stefan Wincenty Nowaczek (ur. 1 września 1896 w Kielcach , zm. wiosną 1940 w Charkowie ) – kapitan administracji (piechoty ) Wojska Polskiego , uczestnik powstań śląskich , kawaler Orderu Virtuti Militari , ofiara zbrodni katyńskiej .
Życiorys
Syn Wincentego i Rozalii z Bieniów. Absolwent Szkoły Handlowej w Kielcach (1910) i gimnazjum w Warszawie (1918).
Przed I wojną światową był członkiem Związku Strzeleckiego „Strzelec” . Od 1916 w POW [1] , ukończył szkołę podchorążych. W latach 1914–1917 służył w Legionach , w 5 pułku piechoty . Po kryzysie przysięgowym przeszedł do konspiracji w POW[1] . W 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Służył w Oddziale II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego . W latach 1919 – 1920 brał udział w powstaniach śląskich[1] .
Po zakończeniu wojny pozostał w wojsku i został przydzielony do 2 pułku piechoty Legionów skąd był oddelegowany do pracy w Ministerstwie Spraw Wojskowych . Od października 1921 służył w 24 pułku piechoty [1] . W 1928 został awansowany na kapitana piechoty ze starszeństwem z dniem 1 stycznia i pracował w Biurze Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[2] . W 1932 roku służył w Sztabie Głównym [3]
W lutym 1936 roku został przydzielony do Ekspozytury Nr 5 Oddziału II SG we Lwowie . W 1939 był kierownikiem placówki wywiadowczej KOP nr 11 w Stryju [4] .
15 września 1939 został przydzielony do Dowództwa Grupy Obrony Lwowa na stanowisko oficera sztabu[5] . Po kapitulacji załogi Lwowa dostał się do niewoli sowieckiej i przebywał w obozie w Starobielsku . Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w bezimiennej zbiorowej mogile w Piatichatkach [6] , gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie [7] . Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD pod poz. 2377[8] .
Był żonaty i w 1934 roku miał dwoje dzieci, Janusza (ur. 26 lipca 1917) i Stefana (ur. 4 grudnia 1919)[9] .
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło – decyzją nr 439/MON[10] – mianował go pośmiertnie na stopień majora [11] [12] . Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[13] [14] [15] .
Ordery i odznaczenia
Zobacz też
Przypisy
↑ a b c d Kolekcja VM ↓ , s. 4.
↑ Rocznik Oficerski 1928 - Ministerstwo Spraw Wojskowych, Biuro Personalne, Warszawa 1928, s. 140, 223.
↑ Rocznik Oficerski 1932 - Ministerstwo Spraw Wojskowych, Biuro Personalne, Warszawa 1932, s. 64, 422.
↑ Rybka i Stepan 2006 ↓ , s. 301, 922.
↑ Dokumenty 1997 ↓ , s. 210.
↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓ , s. 374.
↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓ , s. LXXIV.
↑ Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓ , s. 203.
↑ Stefan S. Nowaczek Stefan S. , Kwestjonariusz , wbh.wp.mil.pl, 18 kwietnia 1934 [dostęp 2024-12-15] (pol. ) .
↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol. ) .
↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 49 [dostęp 2024-09-26] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol. ) .
↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol. ) .
↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol. ) .
↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” . Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
↑ Kolekcja VM ↓ , s. 1.
↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ a b c Kolekcja VM ↓ , s. 3.
↑ M.P. z 1928 r. nr 178, poz. 387 „za zasługi na polu bezpieczeństwa Państwa”.
Bibliografia
Kazimierz Banaszek, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich . Warszawa: Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X .
Dokumenty obrony Lwowa 1939 . Artur Leinwand (oprac.). Warszawa: Instytut Lwowski, 1997. ISBN 83-910659-0-1 .
Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego . Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM , 2003. ISBN 83-916663-5-2 .
Nowaczek Stefan Wincenty . [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.78-7522 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne . [dostęp 2023-10-01].
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939 . Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1 .
Jędrzej Tucholski : Mord w Katyniu . Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX , 1991. ISBN 83-211-1408-3 .
Linki zewnętrzne