Stary Rynek w Kole

Stary Rynek
Ilustracja
Ratusz miejski
Państwo

 Polska

Miejscowość

Koło

Położenie na mapie Koła
Mapa konturowa Koła, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stary Rynek”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stary Rynek”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Stary Rynek”
Położenie na mapie powiatu kolskiego
Mapa konturowa powiatu kolskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Stary Rynek”
Ziemia52°11′37,1″N 18°37′57,6″E/52,193630 18,632670
Multimedia w Wikimedia Commons
Wschodnia zabudowa Starego Rynku

Stary Rynek w Kole – najstarszy, centralny plac miasta o wymiarach 75 i 100 metrów[1]. W jego centrum usytuowany jest ratusz z XVI wieku. Położony na terenie osiedla Stare Miasto.

Rys historyczny

Prawdopodobnie już od uzyskania przez Koło praw miejskich w 1362 r. główny plac znajdował się w okolicach dzisiejszego Starego Rynku. Tutaj, co najmniej od 1390 r. stał drewniany dwór - siedziba wójtów kolskich. W pierwszej połowie XVI wieku w centralnym miejscu wybudowano monumentalny gmach ratusza z wysoką gotycką wieżą. Po 1830 r. budynek przebudowano w duchu klasycystycznym[2]. 25 maja 1987 r. runęła wieża, znacznie niszcząc mury ratusza. Do 2008 r. trwała odbudowa.

Od 1824 r. – po regulacji Koła według planów Tomasza Karola Pelletiera ośrodkiem miasta stał się prostokątny plac o wymiarach 75 i 100 metrów. Z każdego narożnika wytyczona jest ulica. Główny szlak komunikacyjny przebiegał ulicami Warszawską i Kaliską (obecnie Starowarszawska i Mickiewicza). Od 1828 r., po wybudowaniu nowego mostu na głównym korycie rzeki Warty ulicami Kotlarską (obecnie Nowowarszawska) i Kaliską. Połączenie z zamkiem zapewniała prawdopodobnie ulica Grodzka[3].

Ze wschodniego narożnika Rynku prowadziły ulice Browarna i Cebrowa. W kierunku południowym - Kaliska i Farna. Z zachodniego wychodziły ulice Grodzka i Wschodnia, natomiast północnego ul. Warszawska i ul. Kotlarska. Historyk Münch zaliczył Koło do miast o tak zwanym turbinowym układzie ulic w stosunku do centralnego rynku[4].

Na przełomie XIX i XX wieku wybudowano kamienice otaczające Stary Rynek. Dwie z nich są wpisane do rejestru zabytków. Są to trzykondygnacyjne budynki o adresach: Stary Rynek 26 oraz Grodzka 2.

Do 1939 r. rynek nosił nazwę plac Józefa Piłsudskiego[5]. W okresie okupacji niemieckiej zmieniono na Adolf-Hitler-Platz (w wolnym tłumaczeniu plac Adolfa Hitlera)[6]. W latach 50. XX wieku polskie władze przemianowały go na plac PZPR[7]. W 1989 r. przywrócono historyczną nazwę.

Przypisy

  1. ↑ J. Burszta. Sześćset lat miasta Koła. Poznań 1963, s. 23
  2. ↑ J. Burszta. Sześćset lat miasta Koła. Poznań 1963, s. 27
  3. ↑ Plan regulacyjny Koła z 1824 r.
  4. ↑ H. Münch. Geneza rozplanowania miast wielkopolskich XIII i XIV wieku. Kraków 1946, s. 160
  5. ↑ M. Kozajda. Dawne Koło. Koło 2002, s. 38
  6. ↑ K. Kasperkiewicz. Miejsca i obiekty walki i pamięci z lat wojny i okupacji 1939–1945 w Kole i powiecie kolskim. Koło 2004, s. 105
  7. ↑ J.St. Mujta. Miasto Koło w 625-leciu nadania praw miejskich. Poznań 1987, s.2 0-21