Stanisław Zemanek

Stanisław Adam Zemanek
major dyplomowany piechoty major dyplomowany piechoty
Data i miejsce urodzenia

19 grudnia 1896
Lwów

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Charków

Przebieg służby
Lata służby

przed 1916–1940

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

Legion Wschodni
Dywizja Syberyjska
83 Pułk Strzelców Poleskich
3 Dywizja Piechoty Legionów

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Stanisław Adam Zemanek (ur. 19 grudnia 1896 we Lwowie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – major dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, piłkarz i lekkoatleta w latach 1921–1922 oraz działacz sportowy[1], ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Stanisław Adam Zemanek urodził się 19 grudnia 1896 we Lwowie, w rodzinie Ignacego i Stefanii. Był starszym bratem Adama, majora artylerii również zamordowanego w Charkowie.

Przed I wojną światową był członkiem Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”. W czasie wojny służył w Legionie Wschodnim, a następnie w Dywizji Syberyjskiej.

Wstąpił do Wojska Polskiego w 1919. W czasie wojny polsko-bolszewickiej służył w 83 pułku Strzelców Poleskich.

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku i w 1922 został zweryfikowany do stopnia porucznika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919. Służył dalej w 83 pułku Strzelców Poleskich[2][3].

3 maja 1926 został awansowany na kapitana ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925 i 83. lokatą w korpusie oficerów piechoty. 2 listopada 1928 został przeniesiony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza IX Kursu Normalnego 1928–1930[4]. Z dniem 1 listopada 1930, po uzyskaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został przydzielony do dowództwa 3 Dywizji Piechoty Legionów w Zamościu na stanowisko oficera sztabu[5]. W 1933 został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie[6], a w 1936 do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr V w Krakowie na stanowisko kierownika referatu. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 44. lokatą w korpusie oficerów piechoty[7].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 brał udział w obronie Lwowa[8]. 22 września, po agresji ZSRR na Polskę i po podpisaniu kapitulacji miasta, wraz z innymi oficerami opuścił Lwów. Sowieci nie dotrzymali podpisanych warunków kapitulacji i większość oficerów dostała się do niewoli sowieckiej. Stanisław Zemanek został osadzony w obozie jenieckim w Starobielsku[8]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[8], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[9]. Figuruje na liście Gajdideja pod poz. 1255[8].

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[10][11][12]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[13][14][15].

Ordery i odznaczenia

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Katyńska hekatomba. legia.warszawa.pl, marzec 2018. [dostęp 2024-06-02]. (pol.).
  2. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 364, 430.
  3. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 317, 374.
  4. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 97, 216.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 58, 484.
  6. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 8.
  7. ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 342.
  8. ↑ a b c d e f g Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 632.
  9. ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
  10. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 25 [dostęp 2024-11-08] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
  11. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  12. ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
  13. ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
  14. ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
  15. ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
  16. ↑ M.P. z 1931 r. nr 178, poz. 260 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  17. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938 roku, s. 6 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  18. ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  19. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.

Bibliografia