Snowidowo

wieś
Drewniany dom w Snowidowie
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	grodziski
Gmina	Grodzisk Wielkopolski
Liczba ludności	107[2]
Strefa numeracyjna	61
Kod pocztowy	62-065[3]
Tablice rejestracyjne	PGO
SIMC	0584136
Położenie na mapie gminy Grodzisk Wielkopolski Snowidowo
Położenie na mapie Polski Snowidowo
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Snowidowo
Położenie na mapie powiatu grodziskiego Snowidowo
52°14′52″N 16°25′58″E/52,247778 16,432778[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Snowidowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie grodziskim, w gminie Grodzisk Wielkopolski.

Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od pierwszej połowy XIV lub XV wieku. Dawniej miała inną nazwę i notowana było jako Siekowo Małe. Wymieniona w dokumencie zapisanym po łacinie z 1422 pod nazwą Nawydowo, Nowydowo, 1427 Slowydowo, 1428 Snowidowo, 1493 Sznowydowo, 1510 Snowydowo, 1563 Sznowidowo^[4].

Niektórzy badacze upatrują początków osadnictwa na tym terenie z osobą Snowida (w oryg. Snovid) kmiecia z Żernik pod Żninem, wymienionego w Bulli Gnieźnieńskiej z 1136^[4][5] Jest to jednak tylko hipoteza nie znajdująca oparcia w innych źródłach.

Miejscowość była początkowo własnością szlachecką należącą do lokalnej szlachty wielkopolskiej z rodu Urbanowskich, którzy od nazwy wsi nosili także odmiejscowe nazwisko Snowidowkich, a także rodów Chełmskich, Borzysławskich, Ujejskich, Zadorskich, Woźnickich. W 1469 należała do powiatu kościańskiego Korony Królestwa Polskiego. W 1510 należała w parafii Ptaszkowo^[4].

W 1428 Piotr Urbanowski ze Snowidowa oraz Urbanowa zapowiedział przed sądem ziemskim obie wsie jako swoją własność. W 1469 Mikołaj Snowidowski, zwany też Urbanowskim, zapisał swojej żonie Małgorzacie po 70 grzywien posagu oraz wiana m.in. na połowie Snowidowa. W 1489 Mikołaj ten wraz z żoną Małgorzatą, panią wienną w Snowidowie, sprzedali swoim dziedzicom z Kurnatowic m.in. 2 grzywny czynszu rocznego na Snowidowie z zastrzeżeniem prawa wykupu za 20 grzywien. W 1493 Mikołaj Snowidowski sprzedał Janowi Borzysławskiemu wieś Snowidowo za 200 grzywien i kupił od niego jego prawo do połowy Wierzchaczewa, zastawionego wraz z Sokolnikami Małymi przez zmarłego wojewodę poznańskiego Stanisława Ostroroga za kwotę 500 grzywien, a następnie nabywca zapisał swojej żonie Małgorzacie po 75 grzywien posagu oraz wiana na Wierzchaczewie. Po śmierci Mikołaja Snowidowskiego majątek dziedziczy w latach 1511–1514 wdowa Małgorzta Snowidowska wraz z synem Grzegorzem dziedzicem Nowego Urbanowa^[4].

W 1486 Mikołaj Chełmski z Chełmna koło Pniew sprzedał Janowi Brodnickiemu 1/3 przezysków na Snowidowie z zastrzeżeniem prawa wykupu za 13 grzywien. W 1487 Piotr Chełmski sprzedał Janowi ze Słupi Wielkiej w powiecie pyzdrskim przezyski na Snowidowie z zastrzeżeniem prawa wykupu za 13 grzywien^[4].

Kolejnym właścicielem wsi z przełomu XV-XVI wieku był Jan Borzysławski, który w 1493 kupił ją od Mikołaja Snowidowskiego. W 1506 zapisał on żonie Małgorzacie z domu Gnińskiej po 100 grzywien posagu oraz wiana na połowie Uścięcic oraz na całym Snowidowie. W 1510 odnotowano w Snowidowie folwark należący do Jana Borzysławskiego. W 1512 sprzedał on Wojciechowi Zadorskiemu całe Snowidowo za 104 grzywny. W 1526 Jerzy Borzysławski sprzedał bratu Feliksowi całe swe części po rodzicach w Borzysławiu, Cykówku i Snowidowie za 150 grzywien. W 1526 bracia niedzielni Feliks i Jan Borzysławscy sprzedali Janowi Ujejskiemu swoje części dziedziczne w Snowidowie za 150 grzywien. W 1527 Feliks Borzysławski dał w dziale dóbr swoim braciom Stanisławowi, Piotrowi i Maciejowi część Borzysławia, połowę Snowidowa i 3 łany osiadłe w Cykówku. Piotr, Stanisław i Maciej Borzysławscy sprzedali Janowi Ujejskiemu połowę Snowidowa bez lasów oraz Kurowską Strugę z zastrzeżeniem prawa wykupu za 80 grzywien. W 1527 Stanisław Borzysławski sprzedał Janowi Ujejskiemu części lasów w Snowidowie z zastrzeżeniem prawa wykupu za 20 grzywien^[4].

Wieś odnotowały także historyczne rejestry podatkowe. W 1510 we wsi gospodarowało 5 zagrodników, którzy uprawiali też 1,5 łana opuszczonego we wsi Strzelce koło Grodziska. W 1530 odnotowano pobór podatków we wsi od 3 łanów i 3 kwart roli. W 1563 miał miejsce pobór w Snowidowie od jednego łana. W 1580 pobrano podatki z części należącej do Małgorzaty Borzysławskiej od jedengo zagrodnika, jednego pługa ratajskiego (rataj to najemny pracownik), a z części Jana Borzysławskiego pobrano od połowy łana^[4].

W 1580 wieś szlachecka Snowydowo położona była w powiecie kościańskim województwa poznańskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów^[6]. Należała wówczas do rodu Borysławskich herbu Szreniawa. W roku 1607 Marcin Borysławski wraz z bratem Wawrzyńcem zastawił Snowidowo Łukaszowi Gorzeńskiemu^[7]. W 1624 r. wieś kupuje od Gorzeńskich biskup Płocki Hieronim Cielecki herbu Zaremba. W Snowidowie widoczne są wpływy osadnictwa olęderskiego, które wiązało się z irygacją podmokłych terenów. W połowie XVIII wieku wieś przeszła w posiadanie rodu Mielżyńskich. W 1775 roku wojewoda poznański Józef Klemens Mielżyński dokonuje ekwicji, czyli zabezpieczenia swych dóbr surażskich na wsiach wielkopolskich, w tym na Snowidowie^[8].

W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793, miejscowość przeszła w posiadanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) Snowidowo należało do wsi większych w ówczesnym powiecie bukowskim, który dzielił się na cztery okręgi (bukowski, grodziski, lutomyślski oraz lwowkowski)^[9]. Snowidowo należało do okręgu grodziskiego i stanowiło część majątku Kotowo, którego właścicielem był wówczas Maciej Mielżyński^[9]. W skład majątku Kotowo wchodziły ponadto: Borzysław oraz Woźniki. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 157 mieszkańców i 16 dymów (domostw)^[9]. W połowie XIX wieku wraz z rozwojem okolicznych browarów w Snowidowie rozpowszechniła się uprawa chmielu. W 1861 r. sięgała około 50 tyczek^[10].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Od 2009 roku w pobliżu wsi działa należąca do PGNiG Odazotownia Grodzisk, druga w Polsce odazotownia gazu ziemnego^[11][12].

• Tomasz Jurek: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. IV (R – S), zesz. 2, hasło „Smyczyna”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2003, s. 568–570.

• Smyczyna w „Słowniku historyczno-geograficznym województwa poznańskiego w średniowieczu”
• Snowidowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 938 .
• Snowidowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 601 .