Skala staninowa (od ang. standard nine), standardowa dziewiątka – dziewięciostopniowa skala wyników egzaminu lub testu (w tym testu psychologicznego) znormalizowana tak, aby średnia w populacji wynosiła 5, a odchylenie standardowe 2. Skala składa się z dziewięciu jednostek (nazywanych „staninami” lub „klasami”) oznaczanych cyframi od 1 do 9.
Zastosowanie w CKE
W Polsce skala ta jest powszechnie używana przez Centralną Komisję Egzaminacyjną i komisje okręgowe, przeprowadzające zewnętrzne egzaminy w oświacie. W praktyce Komisji utrwaliła się następująca tradycja nazywania kolejnych stanin[1][2]:
Numer stanina
(„klasy”)
|
Nazwa klasy
w materiałach CKE
|
Zakres percentyli wyników
w danym staninie
|
Komentarz dla zdającego
|
| 1
|
najniższa |
0% – 4% |
4% zdających ma wynik w tej klasie,
96% zdających ma wynik w wyższych klasach
|
| 2
|
bardzo niska |
4% – 11% |
7% zdających ma wynik w tej klasie,
89% zdających ma wynik w wyższych klasach,
4% w niższej
|
| 3
|
niska |
11% – 23% |
12% zdających ma wynik w tej klasie,
77% zdających ma wynik w wyższych klasach,
11% w niższych
|
| 4
|
poniżej średniej |
23% – 40% |
17% zdających ma wynik w tej klasie,
60% zdających ma wynik w wyższych klasach,
23% w niższych
|
| 5
|
średnia |
40% – 60% |
20% zdających ma wynik w tej klasie,
40% zdających ma wynik w wyższych klasach,
40% w niższych
|
| 6
|
powyżej średniej |
60% – 77% |
17% zdających ma wynik w tej klasie,
23% zdających ma wynik w wyższych klasach,
60% w niższych
|
| 7
|
wysoka |
77% – 89% |
12% zdających ma wynik w tej klasie,
11% zdających ma wynik w wyższych klasach,
77% w niższych
|
| 8
|
bardzo wysoka |
89% – 96% |
7% zdających ma wynik w tej klasie,
4% zdających ma wynik w wyższej klasie,
89% w niższych
|
| 9
|
najwyższa |
96% – 100% |
4% zdających ma wynik w tej klasie,
96% w niższych
|
Staniny u B. Niemierki
Poniżej zostały podane nieco dokładniejsze (z dokładnością do dziesiątej części procenta) rozpiętości procentowe poszczególnych przedziałów (w nawiasach), podane przez B. Niemierkę[3]:
- Najniższy (4%)
- Bardzo niski (6,6%)
- Niski (12,1%)
- Niżej średni (17,4%)
- Średni (19,8%)
- Wyżej średni (17,4%)
- Wysoki (12,1%)
- Bardzo wysoki (6,6%)
- Najwyższy (4%)
Rozkład po transformacji wyników surowych nazywany jest rozkładem normalnym ("uskokownionym"). Skok skali jest równy 1 staninowi (0,5 odchylenia standardowego jednostek znormalizowanych "z"). Różnicowanie = wartości od -1,75 do +1,75 jednostek znormalizowanych "z" (staniny krańcowe powyżej 1,75 S). Przeznaczenie = różnicowanie w obrębie "normy".
Transformacja pozwalająca przeprowadzić surowe dane mające w przybliżeniu rozkład normalny do skali staninowej wyraża się wzorem S = 5 + 2 · Z, gdzie Z to wynik tzw. standaryzacji Z.
Przypisy
Zobacz też