Rzęsostopek źdźbłowy (Crinipellis scabella (Alb. & Schwein.) Murrill) – gatunek grzybów należący do rodziny twardzioszkowatych (Marasmiaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Crinipellis, Marasmiaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisali w 1805 r. Johannes Baptista von Albertini i Lewis David von Schweinitz jako Agaricus scabellus. Obecną, uznaną przez Indeks Fungorum nazwę nadał mu William Alphonso Murrill w 1915 r.[1]
Synonimów ma 20. Niektóre z nich[2]:
- Androsaceus epichloe (Fr.) Rea 1922
- Collybia stipitaria var. syringicola. Petersen 1911
- Crinipellis caulicinalis (Bull.) Rea 1922
- Crinipellis stipitaria var. corticalis (Desm.) Singer 1943
- Crinipellis stipitaria var. graminealis (Lasch) Singer 1943
- Marasmius scabellus (Alb. & Schwein.) Morgan 1905
- Marasmius stipitarius (Fr.) J.E. Lange 1936
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia
- Kapelusz
Średnica 8–15 mm, początkowo dzwonkowaty, potem łukowaty, na koniec płaski i nieco wypukły, czasem z niewielkim wzniesieniem na środku. Powierzchnia promieniście włókienkowata, strefowana o barwie od białawej do kremowej, u młodych owocników włochata, u starszych pokryta posklejanymi włókienkami o barwie od czerwonawej do czerwonobrązowej. Starsze owocniki jaśniejsze, ale zawsze z ciemniejszym środkiem. Brzeg nieregularny i szorstko owłosiony, zwłaszcza u młodych owocników[4].
- Blaszki
Średnio gęste z międzyblaszkami, lekko wykrojone i przyrośnięte, brzuchate, białawe i nieco szkliste[4].
- Trzon
Wysokość 20–30 mm, grubość do 1 mm, kształt walcowaty, czasami pogięty, twardy, wewnątrz pusty. Powierzchnia o barwie od kasztanowej do ciemnobrązowej, filcowata lub pilśniowata, pokryta włoskami, łuszcząca się[4].
- Miąższ
W kapeluszu cienki, a w trzonie twardy. Praktycznie bez zapachu, w smaku łagodny, słodkawy[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników o barwie od białej poprzez kremową do żółtawej. Zarodniki elipsoidalne z odgiętym dziobkiem na jednym biegunie z jedną duża gutulą. Pora rostkowa dobrze widoczna. Wymiary: 8,5–10 × 4,5–5 µm[4].
Występowanie i siedlisko
Znane jest występowanie rzęsostopka źdźbłowego w Ameryce Północnej, Europie, Azji i na Nowej Zelandii[5]. W Polsce jest dość częsty[3].
Saprotrof. Występuje na łąkach i pastwiskach, kserotermicznych zboczach, w zaroślach i różnego typu lasach[3]. Owocniki wyrastają w małych grupach na łodygach butwiejących traw. Pojawiają się zazwyczaj po opadach deszczu, szybko jednak wysychają i zanikają[4].
Gatunki podobne
Bardzo podobny jest rzęsostopek korowy (Crinipellis corticalis). Jest bardziej włochaty i rozwija się na martwym drewnie. Zarodniki ma migdałkowate[4].
Przypisy
Identyfikatory zewnętrzne (
takson):
_Murrill_318372.jpg)
