Rozstaw bośniacki

Rozstaw szyn
Splot – Tor – Tor tramwajowy
Kolej szerokotorowa
  Breitspurbahn 3000 mm (118,1 in)
  Rozstaw brunelowski 2140 mm (84,3 in)
  Rozstaw indyjski 1676 mm (66,0 in)
  Rozstaw iberyjski 1668 mm (65,7 in)
  Rozstaw irlandzki 1600 mm (63,0 in)
  Rozstaw rosyjski 1520 mm (59,8 in)
Kolej normalnotorowa
  Rozstaw standardowy
(tzw. stephensonowski) 		1435 mm (56,5 in)
Kolej wąskotorowa
  Rozstaw szkocki 1372 mm (54,0 in)
  Rozstaw przylądkowy 1067 mm (42,0 in)
  Rozstaw metrowy 1000 mm (39,4 in)
  Rozstaw trójstopowy 914 mm (36,0 in)
  Rozstaw 785 mm 785 mm (30,9 in)
  Rozstaw bośniacki 760 mm (29,9 in)
  Rozstaw 750 mm 750 mm (29,5 in)
  Rozstaw 600 mm 600 mm (23,6 in)
Inne
  Rozstaw piętnastocalowy 381 mm (15,0 in)

Rozstaw bośniacki – rozstaw szyn, dla których odległość między wewnętrznymi powierzchniami główek szyn wynosi 760 mm. Przyjęto go w Austro-Węgrzech, gdzie ta szerokość była standardem na wybudowanych tam kolejach wąskotorowych (na wszystkich liniach z rozstawem 760 mm poza Bośnią rozstaw nazywano „bośniackim”). Podobne rozstawy to 750 mm i 762 mm (2′6″).

Historia

Kolej wąskotorowa rozstawu bośniackiego w Dubrowniku, Chorwacja (rok 1967)

Po Kongresie berlińskim 1878 roku, na którym Bośnia i Hercegowina zostały częścią administracji Austro-Węgierskiej, rozpoczęto budowę kolei wąskotorowej między Brodem a Sarajewem, która miała wspierać manewry wojskowe i dostarczać zaopatrzenie.[1] W roku 1879 ukończono odcinek kolei do Zenicy o długości 190 km, używając do prac taboru używanego wcześniej do konstrukcji linii między Timișoarą a Orszową. W 1882 otwarto odcinek kolei do Sarajewa ze skrajnią taką samą jak na kolei rozstawu metrowego, którą uważano za wystarczającą dla ogólnego ruchu na tej linii, włącznie z przewozami pasażerskimi. Linia ta była podstawą dla kolei wąskotorowych w Bośni i Hercegowinie. W ciągu 20 lat zbudowano całą sieć kolei w tym rozstawie, a w latach 90. XIX wieku sięgała ona przez Mostar, granicę z Dalmacją w Metković, do przedmieść Dubrownika w Gruž na wybrzeżu Morza Adriatyckiego. Główna linia sieci wąskotorowej obsługiwała dużo większy ruch niż wiele mniej używanych linii kolei normalnotorowej w Austro-Węgrzech. Lokomotywy pośpieszne używane na sieci wąskotorowej wprowadzone w latach 1894-96 były najszybszymi lokomotywami wąskotorowymi w Europie, osiągając maksymalną dopuszczoną prędkość 60 km/h. Na początku XX wieku łączna długość kolei wąskotorowej w Bośni i Hercegowinie przekroczyła 1000 km, czyniąc ją największą siecią kolei wąskotorowych w Europie. Jej sukces był powodem budowy kolei w rozstawie bośniackim na szeroką skalę w innych częściach Austro-Węgier, a rozwiązania techniczne były używane przy konstrukcjach wszystkich innych kolei wąskotorowych w państwie.[2] W niektórych odcinkach kolei wąskotorowej o dużym nachyleniu stosowano systemy kolei zębatej autorstwa szwajcarskich inżynierów Romana Abta (30,3 km odcinek przez przełęcz góry Ivan w Górach Dynarskich) i Heinricha Klose (odcinek Bradina-Podorašac w pobliżu Konjic).[3]

W późniejszych latach XX wieku otwierano coraz mniej nowych połączeń wąskotorowych, były też one coraz krótsze[1]. Początkiem końca kolei rozstawu bośniackiego było zamknięcie linii z Čapljiny przez Mostar do Sarajewa w 1966 roku. Ostatnie odcinki w tym rozstawie zostały zamknięte w 1978 roku. W latach 60. planowano przebudowę niektórych linii na rozstaw normalnotorowy, do czego jednak nie doszło. Obecnie kolej wąskotorowa rozstawu bośniackiego istnieje w formie zabytkowej turystycznej linii Ósemka Szargańska[3] na długości 15,5 km na pograniczu Bośni i Hercegowiny oraz Serbii, w rejonie Zlatibor.

Przypisy

  1. ↑ a b History [online], Railways of the Federation of Bosnia and Herzegovina, 13 lipca 2017 [dostęp 2019-06-10] (ang.).
  2. ↑ Sándor Malatinszky, A Magyar Közlekedési Közművelődésért Alapítvány [online], Magyar Közlekedési Közművelődésért Alapítvány (Węgierska Fundacja Powszechnej Wiedzy o Transporcie) [dostęp 2019-06-10] (węg.).
  3. ↑ a b BosnianGauge - 760mm railway from 19th century [online], ciro.touripo.de [dostęp 2019-06-11] (ang.).

Bibliografia

  • David Turnock: The economy of East Central Europe 1815-1989. 2006.

Read other articles:

List of Chinese administrative divisions by life expectancy

Province-level divisionsof China by: Area Population GDP GDP per capita Exports Infant mortality Sex ratio Disposable income HDI Highest point Growth rate Life expectancy Illiteracy rate Tax revenue Former capitals vte This is a list of the first-level administrative divisions of the People's Republic of China (P.R.C.), including all provinces, autonomous regions, special administrative regions and municipalities, in order of their life expectancy in 2021.[1][2] Life Expectan...

 

 

Anglicanisme

Cet article traite de la religion des anglicans. Pour les notions d'Église et d'institutions anglicanes, voir l'article Église d'Angleterre. Cet article concerne l'Église protestante. Pour le rite catholique, voir Usage anglican. Le roi Henri VIII se sépare de Rome au XVIe siècle et fonde sa propre Église d'Angleterre. Charles III, roi du Royaume-Uni et gouverneur suprême de l'Église d'Angleterre. L’anglicanisme est une confession chrétienne présente principale...

 

 

Vissarion Belinsky

Vissarion BelinskyV. Belinsky, lithografi karya Kirill GorbunovLahirVissarion Grigoryevich Belinsky(1811-06-11)11 Juni 1811Sveaborg, Keharyapatihan FinlandiaMeninggal7 Juni 1848(1848-06-07) (umur 36)Sankt-Peterburg, Kekaisaran RusiaPekerjaanPenyunting Sovremennik, dan Otechestvennye ZapiskiKebangsaanRusiaPeriode1830an–1840anGenreKritisismeTemaSastraAliran sastraWesternizerSchellingianisme Rusia[1] Patung dada Belinsky Perangko pos Soviet Vissarion Belinsky tahun 1954 V...

Perjanjian Lama

Halaman ini berisi artikel tentang kanon Perjanjian Lama dari Alkitab Kristen. Untuk yang berkaitan dengan kanon Yahudi, lihat Tanakh. Untuk teksnya dalam bahasa Ibrani dan Aram, lihat Alkitab Ibrani. Untuk tradisi tekstual utama dari teks ini, lihat Naskah Masorah. Untuk versi Yunani kuno, lihat Septuaginta. Bagian dari Alkitab KristenPerjanjian LamaYosua 1:1 pada Kodeks Aleppo Taurat Kejadian Keluaran Imamat Bilangan Ulangan Sejarah Yosua Hakim-hakim Rut 1 Samuel 2 Samuel 1 Raja-raja 2 Raja...

 

 

Sterling, Massachusetts

Town in Massachusetts, United StatesSterling, MassachusettsTownSterling Town Common SealLocation in Worcester County and the state of MassachusettsCoordinates: 42°26′15″N 71°45′40″W / 42.43750°N 71.76111°W / 42.43750; -71.76111CountryUnited StatesStateMassachusettsCountyWorcesterSettled1720Incorporated1781Government • TypeOpen town meeting • Town AdministratorBill Caldwell • Select BoardMaureen CransonJohn KilcoyneDavid ...

 

 

Kishoreganj Sadar Upazila

Upazila in Dhaka Division, Bangladesh Upazila in Dhaka, BangladeshKishoreganj Sadar কিশোরগঞ্জ সদরUpazilaShohidi MosqueCoordinates: 24°26′N 90°47′E / 24.433°N 90.783°E / 24.433; 90.783Country BangladeshDivisionDhakaDistrictKishoreganjHeadquartersKishoreganjArea • Total193.72 km2 (74.80 sq mi)Population (2011) • Total414,208 • Density2,100/km2 (5,500/sq mi)Time zoneUTC+6 (BS...

Matteo Renzi

Matteo Renzi Perdana Menteri Italia ke-56Masa jabatan22 Februari 2014 – 12 Desember 2016PresidenGiorgio NapolitanoSergio Mattarella PendahuluEnrico LettaPenggantiPaolo GentiloniPemimpin Italia VivaPetahanaMulai menjabat 18 September 2019KoordinatorTeresa Bellanova Ettore Rosato PendahuluPosisi baruPenggantiPetahanaSekretaris Partai DemokratMasa jabatan7 Mei 2017 – 12 Maret 2018WakilMaurizio Martina PendahuluMatteo OrfiniPenggantiMaurizio MartinaMasa jabatan15 Desembe...

 

 

Haas VF-18

Haas VF-18 Grosjean alla guida della VF-18 durante i test prestagionali di Montmeló Descrizione generale Costruttore  Haas Categoria Formula 1 Squadra Haas F1 Team Progettata da Rob TaylorBen Agathangelou Sostituisce Haas VF-17 Sostituita da Haas VF-19 Descrizione tecnica Meccanica Telaio Dallara, monoscocca in fibra di carbonio Motore Ferrari 062 EVO, V6 1.600cc turbo, ibrido Trasmissione Cambio longitudinale sequenziale semiautomatico Ferrari, 8 marce + RM Dimensioni e pesi Larghezza...

 

 

List of Hindi films of 1931

Hindi cinema 1920s 1920 1921 1922 1923 19241925 1926 1927 1928 1929 1930s 1930 1931 1932 1933 19341935 1936 1937 1938 1939 1940s 1940 1941 1942 1943 19441945 1946 1947 1948 1949 1950s 1950 1951 1952 1953 19541955 1956 1957 1958 1959 1960s 1960 1961 1962 1963 19641965 1966 1967 1968 1969 1970s 1970 1971 1972 1973 19741975 1976 1977 1978 1979 1980s 1980 1981 1982 1983 19841985 1986 1987 1988 1989 1990s 1990 1991 1992 1993 19941995 1996 1997 1998 1999 2000s 2000 2001 2002 2003 20042005 2006 200...

List of Marathi films of 2002

Marathi cinema All-time 1910s 1910-1919 1920s 1920 1921 1922 1923 19241925 1926 1927 1928 1929 1930s 1930 1931 1932 1933 19341935 1936 1937 1938 1939 1940s 1940 1941 1942 1943 19441945 1946 1947 1948 1949 1950s 1950 1951 1952 1953 19541955 1956 1957 1958 1959 1960s 1960 1961 1962 1963 19641965 1966 1967 1968 1969 1970s 1970 1971 1972 1973 19741975 1976 1977 1978 1979 1980s 1980 1981 1982 1983 19841985 1986 1987 1988 1989 1990s 1990 1991 1992 1993 19941995 1996 1997 1998 1999 2000s 2000 2001 ...

 

 

The Man Who Sold Himself (1959 film)

1959 film The Man Who Sold HimselfDirected byJosef von BákyWritten by Olaf Herfeldt Erich Kuby Wolf Neumeister [de] Produced byHans AbichEberhard KrauseRolf ThieleStarringHildegard KnefHansjörg FelmyAntje WeisgerberCinematographyFriedl Behn-GrundEdited byCaspar van den BergMusic byGeorg HaentzschelProductioncompanyFilmaufbauDistributed byEuropa-FilmverleihRelease date 12 March 1959 (1959-03-12) Running time98 minutesCountryWest GermanyLanguageGerman The Man Who S...

 

 

1873 en photographie

Chronologies Données clés 1870 1871 1872  1873  1874 1875 1876Décennies :1840 1850 1860  1870  1880 1890 1900Siècles :XVIIe XVIIIe  XIXe  XXe XXIeMillénaires :-Ier Ier  IIe  IIIe Chronologies géographiques Afrique Afrique du Sud, Algérie, Angola, Bénin, Botswana, Burkina Faso, Burundi, Cameroun, Cap-Vert, République centrafricaine, Comores, République du Congo, République démocratique du Congo, Côte d'Ivoire, Djibouti, Égyp...

List of Yu-Gi-Oh! 5D's chapters

First volume cover This article is a list of chapters in the Yu-Gi-Oh! 5D's manga series, written by Masahiro Hikokubo and illustrated by Masashi Sato. It was published by Shueisha and was serialized by V-Jump starting on August 21, 2009. The first volume, collecting the initial eight chapters, was released on April 30, 2010. Eight further volumes followed before the series concluded. It is one of several Yu-Gi-Oh! spin-off titles to have been serialised in V-Jump magazine and is based on th...

 

 

Surface area

Measure of a two-dimensional surface A sphere of radius r has surface area 4πr2. The surface area (symbol A) of a solid object is a measure of the total area that the surface of the object occupies.[1] The mathematical definition of surface area in the presence of curved surfaces is considerably more involved than the definition of arc length of one-dimensional curves, or of the surface area for polyhedra (i.e., objects with flat polygonal faces), for which the surface area is th...

 

 

Music of Brittany

Since the early 1970s, Brittany has experienced a tremendous revival of its folk music. Along with flourishing traditional forms such as the bombard-biniou pair and fest-noz ensembles incorporating other additional instruments, it has also branched out into numerous subgenres. Traditional Breton music The Goadec sisters Traditional Breton folk music includes a variety of vocal and instrumental styles. Purely traditional musicians became the heroes of the roots revival in the second half of t...

Mentor Graham

Teacher best known for tutoring Abraham Lincoln Mentor GrahamWilliam Mentor Graham photograph, date unknownBorn1800Greensburg, KentuckyDied1886Blunt, South DakotaNationalityAmericanOccupationTeacherKnown forTutoring Abraham Lincoln William Mentor Graham (1800–1886) was an American teacher best known for tutoring Abraham Lincoln and giving him his higher education during the future President's time in New Salem, Illinois. Graham was born near Greensburg, Kentucky. He died in 1886 in Blu...

 

 

أوفرلاند بارك

أوفرلاند بارك   الاسم الرسمي (بالإنجليزية: Overland Park)‏    الإحداثيات 38°56′24″N 94°40′51″W / 38.940072222222°N 94.680697222222°W / 38.940072222222; -94.680697222222   [1] تاريخ التأسيس 1960  تقسيم إداري  البلد الولايات المتحدة[2][3]  التقسيم الأعلى مقاطعة جونسون  خصائص جغ...

 

 

Verein für Bewegungsspiele Stuttgart 1893 2014-2015

Voce principale: Verein für Bewegungsspiele Stuttgart 1893. VfB StoccardaStagione 2014-2015Sport calcio Squadra Stoccarda Allenatore Huub Stevens All. in seconda Marcus Fregin Adrie Koster Armin Reutershahn Bundesliga14° Coppa di GermaniaPrimo turno Maggiori presenzeCampionato: Klein (34)Totale: Klein (35) Miglior marcatoreCampionato: Harnik (9)Totale: Harnik (9) StadioMercedes-Benz Arena Maggior numero di spettatori60 000 vs Bayern Monaco (7 febbraio 2015), Borussia Dortmund (20...

William Duane (journalist)

American journalist, publisher, author and activist For other people with the same name, see William Duane (disambiguation). William DuaneBorn(1760-05-12)12 May 1760St John's, NewfoundlandDied24 November 1835(1835-11-24) (aged 75)Philadelphia, Pennsylvania, U.S.Resting placeLaurel Hill Cemetery, Philadelphia, Pennsylvania, U.S.Occupation(s)journalist, newspaper publisher, authorPolitical partyDemocratic RepublicanMovementLondon Corresponding Society, American Society of United Irishmen W...

 

 

Samalamig

Filipino sweet-chilled beverages Guinomis redirects here. For the sake cup known as Guinomi, see Sake set. SamalamigVarious types of samalamig sold by a street vendor in MalabonTypeBeverageCountry of origin PhilippinesIngredientsVarious, see text Samalamig, also known as palamig, is a collective term for various Filipino sweet chilled beverages that usually include jelly-like ingredients. They come in various flavors, and are commonly sold by street vendors as refreshments. Typical ingre...