Skrzydło lewe, tzw. monasterskie, mieszczące szkołę psalmistów, muzeum, pokoje gościnneBrama wjazdowa i prawe skrzydło z seminarium i cerkwią Trzech Świętych HierarchówSala Marmurowa, dawna Synodalna
Kompleks rezydencji i seminarium duchownego został wzniesiony w latach 1864–1882 na miejscu poprzedniego domu metropolitalnego, dzięki staraniom metropolity Bukowiny i Dalmacji Eugeniusza. On też w 1864 położył kamień węgielny pod budowę obiektu. Autorem projektu budowli był czeski architekt, akademik architektury Josef Hlávka[2]. W 1867 rozpoczęto budowę prawego skrzydła kompleksu z seminarium duchownym i cerkwią Trzech Świętych Hierarchów[3], ukończoną w 1870[4]. W latach 1877–1880 wnętrze budynku było dekorowane przez wiedeńskiego malarza Carla Jobsta oraz miejscowego artystę Buczewskiego[3]. W związku z faktem, że w 1871 stan zdrowia Hlavki poważnie się pogorszył, prace przy rezydencji ukończyli jego współpracownik Reinecke oraz polski architekt Feliks Księżarski. W 1880 ukończono prace przy ikonostasach w cerkwi Trzech Świętych Hierarchów oraz w prywatnej kaplicy metropolitów[4]. Dwa lata później metropolita Bukowiny Sylwester wyświęcił cerkiew Trzech Świętych Hierarchów oraz domową cerkiew metropolitów[5]. Obiekt wzniesiono w całości z materiałów dostępnych na terenie Bukowiny, analogicznie postąpiono przy dekoracji wnętrz. Użyto w tym celu drewna z lasów należących do metropolii oraz pozyskiwanego na miejscu kamienia, w tym alabastru[4].
W 1945 rezydencja otrzymała status zabytku, zaś od 1955 swoją siedzibę ma w niej Czerniowiecki Uniwersytet Państwowy im. Jurija Fedkowycza (od 1991 – Narodowy)[6]. W okresie radzieckim cerkiew Trzech Świętych Hierarchów była nieczynna, jednak pracownikom uniwersytetu w Czerniowcach udało się uratować przed zniszczeniem pierwotną dekorację malarską i ikonostas świątyni. Po 1991 budowlę przywrócono do użytku liturgicznego[5].
Architektura
Rezydencja metropolitów Bukowiny i Dalmacji wzniesiona została w eklektycznym stylu łączącym przede wszystkim elementy neobizantyjskie i neoromańskie[2]. W architekturze budowli wskazywane są również elementy architektury mauretańskiej, jako inspirację dla wyglądu rezydencji wskazuje się Alhambrę[4]. Wielość stylów według UNESCO jest równocześnie obrazem siły kulturalnego oddziaływania Cerkwi prawosławnej w Austro-Węgrzech oraz panującej w tym kraju tolerancji religijnej, pokazuje tożsamość Cerkwi w państwie Habsburgów[6].
Kompleks rezydencji składa się z trzech części[2]. W korpusie głównym rozmieszczone były pokoje i kancelaria metropolity, kancelaria konsystorza oraz obszerne sale przeznaczone na posiedzenia duchowieństwa metropolii Bukowiny i do przyjmowania gości[7]. Jedną z nich jest Sala Marmurowa (dawniej Synodalna) otoczona kolumnową galerią i wyłożona marmurem. Na ścianach sali znajdowały się freski przedstawiające postacie i sceny związane z prawosławiem i jego obecnością na Bukowinie, jak również galeria portretów prawosławnych metropolitów Bukowiny i Dalmacji. Nie wszystkie freski przetrwały; wiele z nich uległo zniszczeniu podczas pożaru[7] w 1942[6]. W sali znajduje się wielki żyrandol ze 120 świecami i cztery mniejsze z 32 świecami każdy[7]. W niezmienionej postaci zachowała się natomiast Sala Czerwona, dawniej przeznaczona na posiedzenia Synodu eparchii[7]. Częścią głównego korpusu rezydencji jest również prywatna cerkiew metropolity, nosząca wezwanie św. Jana Suczawskiego[7].
Prawe skrzydło rezydencji metropolity mieścił seminarium duchowne oraz Wydział Teologiczny Uniwersytetu w Czerniowcach z neobizantyjską, pięciokopułową cerkwią Trzech Świętych Hierarchów[3]. Ryzality seminarium zwieńczone są szczytami schodkowymi[3]. We wnętrzu cerkwi znajdują się malowidła przedstawiające Narodzenie Pańskie, Zmartwychwstanie Pańskie i Zstąpienie Świętego Ducha oraz wizerunku Ewangelistów[3].
W lewym skrzydle rezydencji mieściły się szkoła psalmistów, muzeum metropolitalne, pokoje gościnne, a od 1929 fabryka świec[8]. Ta część budynku potocznie nazywana była „Monasterem”, gdyż twórcy budowli pierwotnie zakładali, że zamieszkają w niej mnisi służący przy metropolicie Bukowiny oraz duchowieństwo katedralnego soboru Zstąpienia Ducha Świętego w Czerniowcach. Na ich potrzeby urządzono kaplicę św. Jana Chrzciciela. Tutaj również działała pierwsza na Bukowinie drukarnia rumuńska założona przez metropolitę Sylwestra[4].
Przypisy
↑Ukraina. Polski Komitet ds. UNESCO. [dostęp 2021-01-04].
